Av By: armi Date: 03 Þubat 2010, 12:31:08
AV, AVCILIK
Eti yenilsin, yenilmesin yaratýlýþý icabý vahþî olup insandan kaçan hayvana av; böyle bir hayvaný kaçmaz hale getirip yakalamaya da "avlama" denir.
Ýslâm´da gerek kara ve gerekse deniz hayvanlarýný avlamak mübahtýr. Kur´an-ý Kerîm´de þöyle buyurulur:
"Size temiz olanlar helâl kýlýndý. ALLAH´ýn size öðrettiði üzere alýþtýrýp yetiþtirerek öðrettiðiniz avcý hayvanlarýn sizin için tuttuklarýný yiyin ve üzerine ALLAH´ýn adýný anýn. " (el-Mâide, 5/4)
"Deniz avý size helâl kýlýndý. " (el-Mâide, 5/96) (ayrýca bk. el-Mâide, 5/1, 2, 94, 96). Ancak sadece eðlence maksadýyla avlanmak mekruhtur. Hac ve ihramdayken avlanmak haramdýr.
Av hayvanlarýnýn bir kýsmýnýn eti yenir, bir kýsmýnýnki ise yenmez. Bunlar ya derisi, yünü ve diþleri gibi kýsýmlarýndan faydalanmak için, ya da þerlerinden korunmak için avlanýrlar.
Avlanan hayvanýn etinin helâl olmasý için birtakým þartlar vardýr. Bu þartlarýn bir kýsmý avcý, bir kýsmý av hayvaný ve bir kýsmý da av aletiyle ilgilidir.
1-Avcýda bulunmasý gereken þartlar
a-Avcý; müslüman, mümeyyiz, âkîl veya Hristiyan ve Yahudî gibi ehl-i kitaptan olmalýdýr. Bunlarýn dýþýndakilerin kestikleri hayvan yenmediði gibi avlarý da yenmez.
b-Avcý avýna silâh atarken ya da onu yakalayacak hayvaný gönderirken besmele çekmelidir. Kasden besmeleyi terkederse av eti yenilmez.
c-Avcý silâhý ile vurduðu veya eðitilmiþ hayvana yakalattýðý avý elde etmek için baþka bir þeyle meþgul olmayýp hemen harekete geçmelidir. Bazen atýlan mermi ava isabet edip onu öldürmeyebilir. Bu nedenle avcýnýn avýný aramasý ve canlý olarak bulduðunda kesmesi gerekir. Aramayýp baþka bir iþle meþgul olur da sonra hayvaný ölü olarak bulursa eti yenilmez. Fakat oturup beklemeksizin ya da baþka bir iþle meþgul olmaksýzýn yaraladýðý avýný arayýp da ölü olarak bulursa eti yenir. (Meydanî, el-Lübab, III, 220)
d-Ava silâh atma veya avý yakalayacak hayvaný gönderme iþi bizzat ehil olan avcý tarafýndan yapýlmalý, ava ehil olmayan biri buna karýþmamalýdýr. Resulullah (s.a.s.), taþla, sapanla, sopayla avlanmayý yasak etmiþlerdir. Müslim´de rivayet edilen bir hadis þöyledir:
"Taþ ne avlar, ne de düþmaný yaralar. Ancak o, diþ kýrar, göz patlatýr. "
Avcý avýný vurur ve fakat onu kaybederek bir müddet sonra bulur. Bununla ilgili olarak Adiy b. Hâtem (r.a.)´dan aþaðýdaki hadisler rivayet edilmiþtir:
"Okunu attýðýn zaman, suya düþmemiþ olmak kaydýyla avý ölü bulursan ye... Aksi halde, suyun veya okun onu öldürdüðünü kestiremezsin. "
Eðer onda bir yýrtýcý hayvan izi bulamaz ve "senin okunun onu öldürdüðüne hükmedersen ye... "
"Okunu attýktan üç gün sonra avý kokmadan bulursan ye... "
Avcýlýkta dikkat edilmesi gerekli hususlarýn baþýnda elbette merhamet ve ihtiyaç gelmektedir. Ýhtiyacý için avlanan bir müslüman merhameti elden býrakmamalý, hayvanlarýn üreme ve yavrulama zamanlarýnda avlanmamalýdýr. Av hayvanlarýnýn nesillerini kurutacak, tabiatýn dengesini bozacak bir avcýlýk, mümini vebâle sokar.
2-Av hayvanýnda aranan þartlar
a-Avlanan hayvan, eti yenen cinsten olmalýdýr. (bk. Eti Yenen Hayvanlar)
b-Yaratýlýþý icabý vahþî olup evcil olmamalýdýr.
c-Haþeret cinsinden olmamalýdýr.
d-Deniz hayvanlarýndan ise balýk cinsinden (tatlý veya acý su balýðý) olmalýdýr.
e-Hayvan av tesiri ile ölmüþ olmalýdýr. Avcý yaralanan avýna ölmeden önce yetiþirse kesmesi lâzýmdýr. Aksi takdirde eti yenilmez.
3-Av aleti Av hayvaný ya eðitilmiþ köpek, atmaca, doðan, þahin gibi hayvanlarla, veya að, tuzak kurmak gibi vasýtalarla, ya da yaralayýcý silâhla avlanýr. Avlamada kullanýlan hayvanlarda aþaðýdaki þartlarýn bulunmasý gerekir:
a-Ava salýverildiði zaman gitmelidir.
b-Av için yetiþtirilmiþ olmalýdýr.
Köpeðin eðitilmiþ olmasý; üç defa yakaladýðý hayvaný yememesi, doðan ve þahin gibi hayvanlarýn da çaðýrýldýðýnda geri dönmeleri ile bilinir.
c-Yakaladýðý hayvanýn etinden yememelidir.
d-Avý boðarak öldürmemelidir. Yaraladýktan sonra baþka bir tesirle ölürse eti yenmez.
e-Avlama iþinde ona eðitilmemiþ tilki vb. baþka bir hayvan yardým etmemelidir.
Av, günümüzde genellikle silâhla yapýlmaktadýr. Yukarýda belirttiðimiz gibi avcý ava silâh atarken besmele çekmeli, hayvaný vurunca hemen koþup yanýna varmalý, ölmemiþ ise kesmelidir. Yetiþmeden silâhýn tesiri ile ölmüþse bir þey gerekmez, eti yenir. (Meydanî, a.g.e. III, 217 vd.)
radyobeyan