Hedy By: ezelinur Date: 02 Þubat 2010, 17:34:44
Tanýmý:
Hedy; efdâliyet sýrasýna göre deve, sýðýr ve davardan olmak üzere ha-rem´e gönderilen hayvandýr. Ancak develerden beþ yaþýný tamamlayýp altýncý seneye girenler; sýðýrlardan iki yaþýný tamamlayýp üçüncü seneye girenler hedy olabilirler. Mâlikîler bu görüþe muhaliftirler.
Koyun olsun, keçi olsun, küçük baþlardan hedy olabilecek hayvanlara gelince; mezheblerin bunlara iliþkin detaylý görüþleri aþaðýya alýnmýþtýr.
(9) Mâlikîler dediler ki: Sýðýrlarýn hedy olabilmeleri için üç yaþým tamamlayýp, bir günle de olsa dördüncü seneye girmiþ olmalarý þarttýr.
(10) Þâfiîler dediler ki: Koyunun hedy olanýnýn esahh kavle göre tam bir seneyi doldurmuþ olmasý veya öndeki diþleri düþmüþ ise altý ayýný tamamlamýþ olmasý gereklidir. Keçinin de iki yaþým tamamlamýþ olmasý gerekir.
Mâlikîler dediler ki: Koyunun bir günle de olsa bir yaþým tamamladýktan sonra, iki yaþma girmiþ olaný; keçinin de bir yaþýný tamamladýktan sonra, bir ay gibi açýk seçik bir süreyle iki yaþma girmiþ olaný hedy olabilir.
Hanbelîler dediler ki: Koyunlarýn altý ayý doldurmuþ olaný, keçilerin de bir yaþýný tam olarak doldurmuþ olaný hedy olabilir.
Hanefîler dediler ki: Koyun veya keçi olsun, tam bir yaþýný doldurmayan davar, hedy olamaz. Ancak koyunun altý ayý geçip de semizliði dolayýsýyla bir yaþmdakiyle arasýnda bir fark görülemezse hedy edilmesi caiz olur.
Kýsýmlarý:
Hedy üç kýsma ayrýlýr:
1- Temettü ve kýran hedyi (kurbaný) gibi hac ve umre amellerinden biri dolayýsýyla vâcib olan hedy. Hanefîler buna "dem-i þükür" adtný verirler. Hac veya umredeki vâciblerden birinin terki dolasýyla vâcib olan hedy de bu kýsma girer.
2- Adak hedyi. Bu da vâcibtir. Ama adaktan ötürü vâcibtir.
3- Tatavvû hedyi. Bu da ihramlý kiþinin kesmiþ olduðu teberru mahiyetindeki kurbandýr.
radyobeyan