Acir By: armi Date: 02 Þubat 2010, 03:02:17
ÂCÝR
Kiraya veren, kira akdinde kiralananýn sahibi, iþ akdinde iþçi anlamýna gelen bir terimdir. Âcir, kira veya iþ akdinde akdi yapan tarafý ifâde eder. Ýslâm hukukçularýnýn çoðunluðuna göre icâre* akdinin rükünleri; icap,* kabul*, akdin taraflarý ve akdin konusu yani menfaat ve ücret olmak üzere dört tanedir. Hanefilere* göre ise, yalnýz icap ve kabul rükün olup, diðerleri akdi * tamamlayan þartlardýr. Akdi yapanlar âcir (mûcir) ile müstecir (kiracý) dan ibarettir. Akdi yapan tek kiþi olabileceði gibi bir topluluk da olabilir. Mesela, bir köy halký bir öðretmen veya bir imam yahut bir müezzin tutsa, bunlar hizmet yapýnca ücretlerini köy halkýndan isterler.
Kira akdinin meydana gelmesi için akdi yapanlarýn akýllý* olmasý gerekir. Bu yüzden akýl hastasýnýn veya temyiz kudretine sahip olmayan küçüðün yapacaðý kira akdi geçerli olmaz. Hanefîlere göre, velisi izinli olan mümeyyiz* küçüðün, aldanma (gabn*) olmayan bir ücret karþýlýðýnda yapacaðý kira akdi geçerlidir. Þâfiîler* ise böyle bir kira akdini mutlak olarak geçersiz sayarlar. Ancak böyle bir akit yapýlmýþsa kiraya veren kira bedeline hak kazanýr. Eðer mümeyyiz küçük, kiraya vermeye izinli deðilse, akit velisinin icâzetine* kadar askýda kalýr. Çocuðun þahsý veya malý üzerinde velî olan kimsenin yapacaðý kira akdi geçerlidir. Çocuk, kira süresi bitmeden önce büluð* çaðýna girerse, akit, süre sonuna kadar devam eder. Ancak velîsi, çocuk üzerinde iþ akdi yapmýþsa, bu akit büluð ile sona erer.
Ýcâre akdi taraflarýnýn -eðer erkekse- mürted* olmamasý gerekir. Çünkü mürtedin mâlî tasarruflarý askýdadýr. Ýmam Ebû Yûsuf ve Ýmam Muhammed´e göre ise mürtedin tasarruflarý geçerlidir, (el-Kâsânî, Bedâyetu´s-Sanâyi, IV, 176-179; el-Fetâvâ-i Hindiyye,IV, 410-411; el-Mevsûatü´l-Fýkhýyye, Kuveyt 1980, I, 258, 259; Muhammed Ebû Zehra, Usulü´l-Fýkh, s. 331-332; Ýbn Âbidîn, Reddü´l-Muhtâr, IV, 400 vd.; Hamdi Döndüren, Delilleriyle Ýslâm Hukuku, Ýstanbul 1983, s. 128-129. Geniþ bilgi için bk. Ýcâre).
radyobeyan