Dört Mezheb Fýkhý
Pages: 12
Hac ve Umre By: ezelinur Date: 01 Þubat 2010, 17:13:39

Tanýmý:
Hac, lügatte Kâbe-i Muazzama’ya yönelmek anlamýna ge­lir. Þer’î ýstýlahta ise; belli zamanda, belli yerde, belli amelleri, belli þekilde ifâ etmektir.[232]

Hükmü Ve Delili

Hac, ilgili þartlar muvacehesinde ömürde bir defa olmak üzere kadýn-erkek her müslümana farzdýr. Farzlýðý Kitab, Sünnet ve Ýcmâ ile sabittir. Kitab’taki delil þu âyet-i kerîmedir:

“(Azýk ve binek bakýmýndan) yoluna gücü yeten her kimsenin o beyti haccetmesi, Ýnsanlar üzerinde Allah’ýn bir hakkýdýr.” [233]

Sünnetteki delil ise, þu hadîs-i þeriftir:

“Ýslâm beþ þey üzerine bina edilmiþtir: Allah’tan baþka tanrý olmadý­ðýna ve Muhammed’in Allah’ýn elçisi olduðuna þehâdet etmek, namaz kýl­mak, zekât vermek, Beyti haccetmek ve Ramazan orucunu tutmak.”[234]

Ýcmâ deliline gelince Ýslâm ümmeti, haccýn farzliðýnda ittifak et­miþlerdir. Bu farzlýðý inkâr eden kâfir olur. Peygamber (s.a.v.) in þu kutlu sözü, haccýn ömürde bir kez farz olduðunu kanýtlamaktadýr:

“Ey insanlar! Üzerinize haccetmek farz oldu; öyleyse haccedin.” Adamýn biri dedi ki:

“Ey Allah’ýn Rasûlü: Her sene mi?” Peygamber Efendimiz, adamýn bu sorusuna cevab vermeyip sükût buyurdular. Öy­le ki, adam bu sorusunu üç kez yineledi. Neticede Peygamber (s.a.s.) kendisine þöyle dedi:

“Eðer sana ‘evet’ demiþ olsaydým, her sene hac­cetmeniz gerekecekti. Oysa siz, buna güç yetiremeyecektiniz.” [235]

Yüce Allah, birçok hikmetlerden ötürü, hâli vakti yerinde olan müslümanlarýn haccetmelerini farz kýlmýþtýr. Bu hikmetlerin bir kýsmýný þöy­lece sýralayabiliriz: Müslümanlar; ayný topraklarda bir araya gelmekte, dünya ve âhiret mutluluðunun, zafer ve kurtuluþun esâsý olan dosdoð­ru dinin sahibi olan tek Allah’a hâlis niyetle ibâdet etmektedirler. Bu dinin temel kurallarýna göre, inananlar kardeþtirler; iyilik ve takva üze­rine yardýmlaþmalarý da zorunludur. Buna göre mü’minlerden her biri, beldeleri ayrý ve bedenleri birbirlerinden uzakta da olsalar birbirlerine yardým etmeye çalýþacaklardýr. Bu kutsal topraklara gelenler, kendileri­ni yaratýp diðer varlýklara üstün kýlan kadri yüce rablerinin huzurunda bulunduklarýný hatýrlamalýdýrlar. Günün birinde öleceklerini, sâlýh amel­den ve her vaziyette ilâhi emirlere sarýlmaktan baþka bir þeyin fayda temin etmediði hesab gününde rablerinin huzuruna tekrar çýkacaklarý­ný unutmamalýdýrlar.[236]

Hac Ne Zaman Farz Olur?

Hac, acilen edâ edilmesi farz olan bir ibâdettir. Kendisinde vücûb þartlarý tahakkuk eden kiþi, haccý yapmaya muktedir olduðu ilk senede edâ etmeyip ertelerse üç mezheb imamýna günahkâr olur. Þâfiîler bu görüþe muhaliftirler.

Þafiiler dediler ki: Hac tehir edilebilir bir farzdýr. Kiþi üzerine farz olduðu ilk senede edâ etmezse, ertesi sene ede etmesi takdir edilir. Tehir etmekten ötürü âsî ve günahkâr olmaz. Tabii iki þartla:

1. Yaþlýlýk veya hac yerine ulaþmama veyahut da malý nedeniyle haccedememekten endiþesi olmamalýdýr. Eðer bu gibi sebeplerden ötürü haccedememekten endiþe ederse, acilen edâ etmesi gerekir; ertelerse asi olur.

2. Ertelerken, bir sonraki senede edâ edeceðine azmetmelidir. Aksi takdirde asî ve günahkâr olur.[237]

Haccýn Vücûb Þartlarý

Haccýn vücûb þartlarýný þöylece sýralamamýz mümkündür:

1. Müslüman olmak: Bu üç mezhebe göre þart Mâlikîlere göre ise þart deðildir.

Malikiler dediler ki: Ýslâmiyet, haccýn vücûb þartý olmayýp sýhhat þartýdýr. Kâfire de hac vâcibtir. Ama Müslüman olmadýkça haccetmesi sahîh olmaz.

Aslen kâfir kimseye hac vacib deðildir. Ýslâm’dan irtidat eden kimseye, Hanefî ve Hanbelîlere göre hac farz deðildir. Mâlikîlere gelince, bilindiði gibi bunlar derler ki: Ýslâmiyet, haccýn vucub þartý deðil de sýhhat þartýdýr. Þâfiîlerin görüþleri ise aþaðýya alýnmýþtýr.

Þafiiler dediler ki: Aslî kâfire hac vacib deðildir. Haccetmeye muktedir olan mürted kimsenin haccetmesi ise üzerine vâcibtir. Ama müslüman olmadýkça haccetmesi sahîh olmaz. Müslüman olduktan sonra haccetmeden ölürse, terekesi olan malla, onun adýna baþa birisine haccettirilir.

2. Balið olmak: Hac, bulûða ermemiþ çocuk için vâcib deðildir. Buna iliþkin olarak Peygamber (s.a.s.) Efendimiz þöyle buyurmuþlardýr:

“Çocuk on defa da haccetmiþ olsa, bâlið olduktan sonra kendisine Ýslam haccý (farz hac) gerekli olur.”[238]

Hac amellerinin anlamýný kavrayan mümeyiz çocuk haccederse haccý sahih olur.Ne ki, farz olan haccý sakit olmaz. Mümeyyiz olmakla birlikte çocuk hacca giderse velisinin, onun yerine de hac amellerini ifa etmesi gerekir. Nitekim bu husus, haccýn sýhhat þartlarýnda da ele alýnacaktýr.

3. Akýllý olmak: Delinin haccetmesi vâcib deðildir. Yapsa da sa­hîh olmaz. O, bu hususta mümeyyiz olmayan çocuk gibi kabul edilir.

4. Hür olmak: Kölenin haccetmesi vâcib deðildir. Bu sayýlanla­rýn, haccýn vücûb þartlarý olduðu, ittifakla kabul edilmiþtir.

5. Ýstitâat: (Haccetmeye muktedir olmak) Haccetmeye muktedir olmayan kiþiye hac vâcib deðildir. Zaten Yüce Allahda Kur’ân-ý Kerîm’de bu hususa þu âyetle deðinmektedir:

“(Azýk ve binek bakýmýndan) yoluna gücü yeten her kimsenin o beyti haccetmesi, insanlar üzerinde Allah’ýn bir hakkýdýr.” [239]

Ýstitâatin izahý hususunda mezhebler görüþ ayrýlýðýna düþmüþler­dir. Bunun yanýsýra, kadýn ve a’mânýn istitâatlerinin izahý hususunda da görüþ ayrýlýðýna düþmüþlerdir. Haccýn diðer vücûb þartlarýyla birlikte bu görüþ ayrýlýklarýný alt tarafta anlatmýþ bulunmaktayýz.

Hanefiler dediler ki: Ýstitâat, azýk ve bineðe sâhib olmaktýr. Ama binek ve azýðýn, kiþinin evi, elbisesi, kendisine lâzým olan hayvanlarý, sa­nat âletleri, silâhý ve zimmetinde bulunan borçlardan artýk olmasý þarttýr. Yine bunlarýn, nafakasýndan sorumlu olduðu kimselerin kendisinin hacca gidip, dönünceye.kadar harcamalarýndan da artýk olmasý þarttýr. Bineðin, örf ve âdete göre kiþiye lâyýk olmasý gerekir ki, bu da insanlarýn durum­larýna göre deðiþir. Sözgelimi eþeðe veya devenin hörgücü üzerine binme­ye muktedir olamayan kiþi, hevdec de (devenin sýrtýna konulup üzerine oturulan nesne) kiralayamýyorsa kendisine hac vâcib olmaz. Çünkü bu durumda haccetmeye muktedir sayýlmaz. Tek baþýna binebileceði bir bi­nek kiralayamayan bir kiþi, baþkasýyla ortaklaþa bir binek edinmeye muk­tedir olur da bazen biri bazen öbürü binerse bu durumda yine muktedir sayýlmaz. Hac, kendisine vâcib olmaz. Bu anlatýlanlar, kiþinin Mekke’ye üç günlük veya daha fazla uzaklýktaki bir mesafede olmasý durumunda sözkonusu olur. Ama Mekke’ye yakýn olan kiþi, yürümeye muktedir olursa ve aslî ihtiyaçlarýndan fazla azýða sâhib olursa, binek edinemese bile ken­disine hac vâcib olur.

Bu mezhebe göre haccýn vücûb þartlarýndan biri de; Ýslâm diyarý dý­þýndaki yerlerde yaþayan kimsenin haccýn farz olduðunu bilmesidir. Ýslâm diyarý dýþýndaki bir yerde doðup büyüyen bir kimseye iki erkek veya bir erkek iki kadýn, haccýn farz olduðunu haber vermemiþlerse kendisine hac vâcib olmaz. Ýslâm diyarýnda yaþamakta olan kiþi, müslüman olarak veya gayr-ý müslim olarak yetiþse ve haccýn farz olduðunu bilmese de kendisi­ne hac vâcib olur. Bunlar, Hanefîlere göre haccýn vücûb þartlarýydýlar. Bu arada diðer bazý þartlar vardýr ki, bunlara haccýn edasýnýn þartlarý denir. Çünkü Hanefîler, namaz bahislerinde de anlatýldýðý gibi, vücûbla edâ arasýnda ayýrým yapmaktadýrlar. Bahse konu bu þartlar dört tanedir:

1. Bedenin saðlam olmasý þarttýr. Kötürüm, felçli, binek üzerinde kendini tutamayan yaþlý ve benzeri kimselere hac vâcib deðildir. Kendile­rine vâcib olmadýðý gibi, baþkalarýna kendilerine vekâleten haccetmeyi teklif etmeleri de vâcib deðildir. Hapisteki kimselerle, halký haccetmekten men eden devlet baþkanýndan korkan kimseler de bu statüye tabidirler. Azýk ve binek bakýmýndan haccetmeye muktedir olan âmâ, kendisine yolda ký­lavuzluk eden birini bulamazsa ne bizzat edâ etmesi, ne de baþkasýnýn kendisinin yerine haccetmesini teklif etmesi vâcib olmaz. Ama bir kýlavuz bulursa baþkasýna, kendisine niyâbeten haccetmesini teklif etmesi vâcib olur.

2. Kara olsun, deniz olsun, hac yolunda genel güvenliðin mevcûd olmasý þarttýr.

3. Genç olsun, yaþlý olsun, kadýnýn, bulunduðu yerle Mekke ara­sýnda üç günlük veya daha fazla bir mesafe olursa yanýnda kocasýnýn veya mahremi olan bir erkeðin bulunmasý þarttýr. Ama kadýnýn bulundu­ðu yerle Mekke arasýndaki mesafe, üç günlük mesafeden kýsa olursa ya­nýnda yol arkadaþý olarak kocasý veya mahremi olan bir erkek bulunmasa bile haccetmesi vâcib olur. Mahrem; kadýný neseb, hýsýmlýk ve süt baðý nedeniyle nikahlamasý haram olan erkektir. Kadýnla yol arkadaþlýðý yapa­cak olan mahrem erkeðin, akýllý, balið ve güvenilir biri olmasý þarttýr. Müslüman olmasý þart deðildir.

4. Hacca gidecek olan kadýn, iddet içinde bulunmamalýdýr. Bo­þanmaktan veya kocasýnýn ölümünden dolayý iddet beklemekte olan kadý­nýn hac yolculuðuna çýkmasý caiz olmaz.

Malikiler dediler ki: Ýstitâat, Mekke’ye ve hac fiillerinin yapýldýðý yerlere normal imkânla ulaþabilmek demektir. Bu ulaþým ister yürüyerek, ister binerek olsun; bineði kendi mülkü olsun veya kiralanmýþ olsun, bu durumdaki kiþi haccetmeye muktedir sayýlýr. Hac yolculuðunda kiþiye bü­yük sýkýntý ve meþakkatler eriþrnemelidir. Mekke’ye, musibet kertesindeki sýkýntý ve meþakkatleri çekerek ulaþabilecek olan kiþi, hacca muktedir sa­yýlmaz ve kendisine hac vâcib olmaz. Ama bu meþakkatlere tahammül edip göðüs gererse yaptýðý hac geçerli sayýlýr ve farz yerini bulmuþ olur. Yine bu cümleden olmak üzere uçmak gibi mûtad olmayan bir yöntemle hacca ulaþmaya muktedir olan kiþi de muktedir sayýlmaz. Ama buna rað­men yine de haccederse, haccý geçerli olur. Hacca istitâatli sayýlmak için kiþinin kendisinin ve malýnýn güvenlik içinde olmasý þarttýr. Kendi nefsi güvenlik içinde olmayan kiþiye hac vâcib deðildir. Ayný þekilde malý gü­venlik içinde olmayýp bir zâlimin saldýrýsýna mâruz kalýrsa, yine bu kiþiye hac vâcib olmaz. Ancak zâlim, bir tek kiþi olur ve malýnýn zarar verilmiþ sayýlmayacak az bir kýsmýný alýrsa ve zâlim ikinci kez yine istemezse, bu malýn sahibi hacca muktedir sayýlýr. Bütün bunlara raðmen yine haccet­mesi vâcib olur. Hacca muktedir olmak için, azýk ve binek sahibi olmak þart deðildir. Sahibini zor durumda býrakmazsa veya sefer esnasýnda ge­çerli olacaðý, sahibini maðdur durumda býrakmayacak olduðu bilinen ve­ya zannedilen sanat da azýk yerine geçerli olur. Yürümek de binek yerine geçerli olur. Yürümeye muktedir olan kiþinin haccetmesi vâcibtir. Mekke ile kendisi arasýnda, namazýn kýsaltýlmasýný gerekli kýlan bir mesafe veya daha uzak bir mesafe bulunursa ve yürümeye de muktedir olursa haccet­mesi vâcib olur. Kendisini Mekke’ye ulaþtýracak kadar malý olup yolu da tanýyarak kendi baþýna gidebilen veya beraberinde kendisine kýlavuz­luk edecek birisinin bulunmasý hâlinde âmâ kiþiye de haccetmek vâcib olur. Çocuklarý gibi geçimlerinden sorumlu olduðu kimselere harcayacak­larý bir þey býrakmamasý veya hacdan sonra fakir kalacaðýndan korkmasý, hacca muktedir olmasýna engel teþkil etmez. Ancak kendisinin veya geçi­minden sorumlu olduðu kimselerin (açlýk nedeniyle) helak olacaklarýndan korkarsa haccetmesi vâcib olmaz.

Kiþinin yanýnda sadece iflâs hâlinde satýlabilecek olan akar, büyük veya küçükbaþ hayvan, zînet elbisesi, ilim kitaplarý ve sanat âletlerinden baþka malý yoksa yine haccetmeye muktedir sayýlýr. Bu muktedirlik, kiþi­nin Mekke’de kalýp yaþamasý mümkün ise, yalnýzca Mekke’ye gidiþ için söz konusu olur. Ama Mekke’de ikâmet etmesi mümkün deðilse, bu du­rumda yaþamasý mümkün olan bir yere dönmesi için de söz konusu olur. Özellikle kendi memleketine dönmesi gerekli olmaz. Bu takdirde hacca gitmekte olan kiþinin Mekke’ye gidecek ve Mekke’den de yaþamasý müm­kün olan bir yere geri dönmesi için yetecek kadar malý olmasý veya geçer­li ise ihtiyacýný karþýlayacak bir sanatýnýn olmasý zorunludur. Umumiyetle yol güvenliði mevcûd olduðu takdirde kara yoluyla deniz yolu arasýnda bir fark yoktur. Eðer genellikle yol güvenliði bulunmaz da sadece deniz yoluyla hacca gitme zorunluluðu doðarsa, haccetmek vâcib olmaz. Ýstitâ-atle ilgili olarak anlatýlan bu hususlarda kadýnlarla erkekler ayný statüde­dirler. Ayrýca hac yolculuðuna çýkacak olan kadýnýn beraberinde kocasý veya mahremlerinden bir erkek ya da güvenilir arkadaþlarýnýn bulunmasý gerekir. Bütün bunlarý bulamayan kadýna hac vâcib olmaz. Mesafe uzak­sa, kadýnýn, bineðe binmesi kolay olmalýdýr. Bu uzaklýk da, namazý ký­saltma mesâfesiyle sýnýrlandýrýlamaz. Aksine bunun ölçüsü, kadýnýn yaya olarak gitmekte sýkýntý ve güçlük çektiði yerdir, Tabiî bu da her kadýna göre deðiþir. Yürümek kadýna sýkýntý verir ve bir bineðe binmesi de müm­kün olmazsa kendisine hac vâcib olmaz. Yine bunun gibi zorunlu olarak kadýnýn, içinde örtünemiyeceði ve kendini muhafaza edemiyeceði küçük gemilerde hac yolculuðu yapmasý gerekiyorsa, haccetmesi vâcib olmaz. Ama içinde kadýnýn muhafaza edilmesi mümkün olan yerler bulunan bü­yük gemilerle sefere çýkmak, hacca sadece deniz yoluyla gitme zorunlulu­ðu doðarsa vâcib olur. Haccetme yükümlülüðü bu durumda sakýt olmaz. Kadýnýn, boþanmaktan veya kocasýnýn ölümünden dolayý iddet beklemek­teyken hac için ihrama girmesi caiz olmaz. Kendi iddet evinde beklemesi ve iddetini tamamlamasý vâcibtir. Ýhrama girerse, bu vacibi terk etmiþ olur. Ama buna raðmen ihrama girerse, günahkâr olmakla birlikte haccý sahih olur ve ihrama devam edip iddet evinde beklemez.

Hanbeliler dediler ki: Ýstitâat, kiþinin kendi emsali kimselere uy­gun azýk ve bineðe sâhib olmasýdýr. Bu ikisinin de ilim kitaplarý, mesken, hizmetçi, kendi nafakasý ve devamlý olarak geçimlerini temin ettiði çoluk çocuðunun nafakasý gibi aslî ihtiyâçlarýndan fazla olmasý gerekir.

Haccýn vücûb þartlarýndan biri de yol güvenliðinin bulunmasýdýr. Öy­le ki yolda can, mal, ýrz ve benzeri þeyler için herhangi bir korku ve engel bulunmamalýdýr.

Kadýna gelince, yolculukta beraberinde kocasý veya oðlu, babasý am­casý ve kendisine nikâhlanmasý helâl olmayan mahremlerinden birinin bu­lunmasý þarttýr. Bunlardan biri bulunmadýðý takdirde haccetmesi vâcib ol­maz. Haccýn vücûb þartlarýndan biri de yükümlünün gözünün görür olma­sýdýr. Âmâ kiþinin beraberinde kýlavuzu olmadýðý takdirde haccetmesi vâ­cib olmaz. Baþkasýna, kendisine vekâleten haccetmeyi teklif etmesi de vâ­cib olmaz. Yaþlýlýk, iyileþmesi umulmayan bir hastalýk veya ancak þiddetli bir meþakkate katlandýktan sonra binek üzerinde durabilme nedeniyle hac­cetmekten âciz olan kiþinin, kendi yerine baþkasýna haccettirmesi vâcib olur.

Þafiiler dediler ki: Ýstitâat, ‘bizzat’ veya ‘baþkasý vasýtasýyla’ ol­mak üzere iki kýsma ayrýlýr. Bizzat istitâat, bir kaç þeyle tahakkuk eder:

1. Mekke’ye gidiþ, orada ikâmet için; orada ikâmete niyet edilmemiþse dönüþ için gerekli azýðýn ve masraflarýn ve ayrýca kira ücretinin mevcûd olmasý gereklidir. Eðer Mekke’de ikâmete niyet edilmiþse dönüþ azýðý ve masrafýna gerek yoktur.

2. Sefer mesafesi kýsa olsun uzun olsun, kadýn için bineðin mev­cûd olmasý. Mesafe iki merhale veya daha fazlaysa erkek için de bineðin mevcûd olmasý gerekir. Eðer mesafe kýsa olur ve yürünülmesi, âdeten katlanýlmasý imkânsýz bir meþakkate girmeksizin mümkün olursa, binek olmaksýzýn da haccetmek vâcib olur. Binekten maksat, ister husûsi ve isterse müþterek bir mal olsun, üzerinde, gidilecek yere ulaþýlabilen þey­dir. Tabiî kiþinin beraberinde bu bineðe binecek birinin bulunmasý þarttýr. Eðer kendisiyle bineðe binecek biri bulunmazsa ve kendisi de tek baþýna binemiyorsa, haccetmesi vâcib olmaz. Bineðin, üzerine sýcaktan ve soðuk­tan koruyacak olan tente gibi cadýrýmsý þeyler konularak sefer için dona­týlmasý da þarttýr. Eðer bu gibi þeylerle donatýlmayýp da katlanýlmayacak kadar aðýr meþakkatlerle karþýlaþýlacak olursa hac vâcib olmaz. Bu gibi koruyucu þeyler, mevcûd olmamalarý hâlinde zararla karþýlaþýlmasa bile kadýnlar için zorunlu olarak gereklidir. Zîrâ kadýnýn örtünmesi, istenilen bir vecîbedir.

Hacca gidecek kiþinin azýk ve bineðinin, vadeli de olsa borçlarýndan, nafakasýndan, geçiminden sorumlu olduðu kimselerin hacdan dönünceye kadar nafakalarýndan, ihtiyaç duyduðu kendisine lâyýk meskeninden, -ihtiyaç duymadýðý evini satýp haccetmesi gerekir- tarýmda kullandýðý hay­vanlarýndan, (askerse) atýndan ve gereksindiði silâhýndan, sanat âletlerin­den ve fýkhî kitaplarýndan fazla olmasý þarttýr.

3. Yolda canýna, az da olsa malýna ve eþine zarar gelmeyeceðini zanla da olsa bilecek þekilde, yol güvenliðinin bulunmasý þarttýr. Yolda canavar veya yol kesici bulunur ve gidilecek baþka bir yol da olmazsa hacca gitmek vâcib olmaz.

4. Yolculuk esnasýnda su, azýk ve hayvan için yem bulunmasý, yani bu gibi þeylere ihtiyaç duyulduðu normal piyasaya göre uygun fiyatla satýn alýnabilmelidir.

5. Yolculuða çýkacak olan kadýnýn beraberinde kocasý veya mahre­mi olan bir erkek veyahut da iki ya da daha fazla sayýda güvenilir kadýn­larýn bulunmasý gerekir. Kendisiyle birlikte yalnýz bir kadýn bulunduðu takdirde, farz olan haccý edâ etmesi caizse de vâcib deðildir. Güvenlik içinde olmasý hâlinde, yalnýz baþýna da yola çýkýp farz olan haccý edâ etmesi caiz olur. Nafile hacca gelince, sayýlarý çok da olsa, kadýnlarýn kendi baþlarýna yola çýkmalarý câiz olmaz. Hac yolculuðuna çýkacak ka­dýn ücretsiz olarak mahrem bir erkeði veya kocayý bulup da beraberinde götüremezse, -ücret vermeye muktedir ise- bunlarý ücretle tutup götürme­si gerekir. Âmâ kiþiye hac vâcib deðildir. Bu kiþinin mâlî durumu elverdi­ði takdirde, ancak ücretle de olsa bir güdücü bulduðu takdirde haccetme­si vâcib olur. Güdücü bulamaz veya bulur da ücretini vermeye muktedir olamazsa, Mekke’li olup deðnek yardýmýyla iyice yürüyebilse bile kendisi­ne hac vâcib olmaz.

6. Hacca gitmekte olan kiþinin þiddetli bir zarara uðramaksýzýn binek üzerinde durabilmesi þarttýr. Aksi takdirde bizzat istitâatli (hacca muktedir) sayýlmaz.

7. Hac levazýmýný temin etmeye muktedir olduktan sonra edâ et­meye yetecek kadar zaman kalmalýdýr. Ýstitâat (hacca muktedir olma), hac vaktinin girmesi anýnda muteber olur. Ki bu vakit, Þevval’in baþýn­dan baþlayýp Zilhicce’nin onuncu gününe kadar devam eder. Bir kiþi, bu zamandan önce hacca istitâatli olur da bu vaktin girmesi anýnda haccet­mekten aciz kalýrsa, kendisine hac vâcib olmaz.

Ýkinci nevi istitâate gelince; bu, baþkasý vasýtasýyla saðlanan istitâat-tir. Ki bunu, vekâleten hac bölümünde açýklayacaðýz.[240]

Ynt: Hac ve Umre By: Liyla Date: 22 Aralýk 2014, 14:52:13
Hac ve Umre önemli ibadetlerden .Bu ibadetleri yapmak için dünyanýn her yerinde binlerce Müslüman Mekkeye ve Medine ye gdiyor.Müslümanlar arasýnda fiziki,kültürelvb. birçok fark var. Ama hepsinin amacý hac ibadetini yapmak.
Ynt: Hac ve Umre By: elifbenal7a Date: 24 Aralýk 2014, 18:56:19
Ödevime çok yardýmcý oldu teþekkürler :)
Ynt: Hac ve Umre By: SEVÝLAY AKTAY 8/B Date: 24 Aralýk 2014, 19:12:22
Her müslümanýn yapmasý gereken bir ibadettir haç .Her müzlümanada farzdýr . burda bunu ve bircok bilgiyi cok iyi acýklamýþsýnýz . ALLAH RAZI OLSUN.
Ynt: Hac ve Umre By: saniye Date: 24 Aralýk 2014, 19:58:17
Genellikle hac ibadetini ülkemiz insanlarý imkaný olduðu halde tehir ediyor ya da gitmiyor. Hac da Ýslamin beþ þartýndan biri imkaný olan kiþi geciktirmeden görevini ifa etmeli. Rabbim razý olsun paylaþým için.
Ynt: Hac ve Umre By: ercan7-d Date: 24 Aralýk 2014, 19:59:09
hac ,kabe,arafat ve çevresindeki yerleri ibadet etmesidir.hac ibadeti müslümanlara farzdýr.ayrýca dinimizin emridir.ALLAH sizden razý olsun.
Ynt: Hac ve Umre By: Hatice 7/B Date: 24 Aralýk 2014, 23:50:32
Ödevimi yaparken çok yardýmcý oldu ALLAH RAZI OLSUN...

Ynt: Hac ve Umre By: yagmur_7-c Date: 25 Aralýk 2014, 07:13:42
Esselamu aleykum
Ben hacdan daha güzel bir ibadet olacaðýný zanetmiyorum ünkü Allah ýn Rasulunun sav kabrini ve ayak bastýðý görüyorsunuz ve oranýn havasýný teneffüs ediyorsunuz..Bence haccýn en güzel taarafý bu...bir de diðer Müslüman kardeþlerimzle Allah huzurunda mmaddi ve manev olarak eþit ve bir olduðumuzu görüyoriz bu da çok güzek
.Mevlam hacca gitmeyi nasip etsin
Ynt: Hac ve Umre By: fatmaysr Date: 25 Aralýk 2014, 15:03:04
hac  müslüman ve ergenlik çaðýna girmiþ herkeze   farzdýr.                                                                                             Allah hepinizden razý olsun...
Ynt: Hac ve Umre By: burcu113 Date: 27 Aralýk 2014, 17:20:29
Hac akýllý olan kiþilere farz kýlýnmýþtýr.Deli olan kiþi hac görevini yerine getirilmesi beklenmez.Delinin haccetmesi vacip deðildir.Deliler çocuk olarak kabul edilirler.Allah razý olsun.Teþekkürler.
Ynt: Hac ve Umre By: yasin8c Date: 30 Aralýk 2014, 16:18:57
Her müslüman ýn yapmasý gereken bir ibadettir hac .  Genellikle hac ibadetini ülkemiz insanlarý imkaný olduðu halde benimsemiyor  ya da gitmiyor.
Ynt: Hac ve Umre By: 8c nazlý Date: 30 Aralýk 2014, 18:45:47
Hacca dünyanýn dort bir yanindan insanlar ibadet etmek için gidiyor. Ama bizim ülkemizde bence. Giden az oluyor.
Ynt: Hac ve Umre By: Beyza 7/B Date: 30 Aralýk 2014, 21:36:43
Selamun aleyküm ;
“Eðer sana ‘evet’ demiþ olsaydým, her sene hac­cetmeniz gerekecekti. Oysa siz, buna güç yetiremeyecektiniz.” [235]
Ynt: Hac ve Umre By: mücahit 8/c Date: 30 Aralýk 2014, 22:46:45
Her muslumanin yapmasi gereken bir ibadettir HAC.Allah razi olsun cok yardimci oldu cok tessekurler
Ynt: Hac ve Umre By: ceren Date: 02 Mayýs 2018, 03:20:25
Esselamu aleykum. Rabbim bizleri hakkiyla ve farzlarina uygun olarak hac ve umresini yapan kullardan eylesin inþallah. ..

radyobeyan