Doksandokuzuncu Mektup By: derya Date: 16 Ocak 2010, 14:50:32
DOKSANDOKUZUNCU MEKTUP
Nusaybin Müaüsü MoIla Zade’ye mamalli lisam ile zevcesine «Ge se teraka diya mine huvâha miue fetvâ ne leardi ne li âsiman ne bi» üç telâk ile «anamdýr, bacýmdýr, ne yerde, ne gölde fetvasý olmasýn» diyen kimsenin bu sözü talakýn sarihi mi, yoksa kinâyesi midir? Talâký niyyet etmediðine dair içeceði yeminiyle doðrularnr mý? diye sorulan sualin ve talak sözlerindeki sayýsýnda temiz olan (belirten) kelimesi muteber olup temiz kelimesi talakýn sarihi ise, talâk kelinýesi de sarilý, kinâye ise talâkýn kinâyesi olduðu hakkýndadýr.
ALLAH’IN ADIYLA BAÞLARIM
Kainatda hiç bir þey yok ki, onu hamd ile tesbih etmesin. Salât selâm, Allah’ýn yarattýklarýnýn en hayýrlulýsý. Muhammed’in (Sallâllahü aleyhi ve sellem) bütün al ve ashâbýnýn üzerine olsun!
Bu mektub, Allah için kardeþi ve dostu olan Molla Zâde’yedir. Allah onu âfetlerden korusun! Selâmdan sonra, þunu derim ki, adamýn birisi kendi mahalli tabiriyle «Arif kýzý üç telak ile anamdýr, bacýmdýr fetvâ ne yerde, ne gökte olmasýn» demiþ ve dediði bu sözlerinden ne talâk ne de zihârý kasdetmediðine dâir yemin etmiþtir. Bu duruma göre, adamýn bu tabiri talâkýn sarihi mi, yoksa kinâyesi midir? Talâký kasdetmediðine dair içtiði yemininde musaddak mýdýr (doðrulanýr mý?) diye sorulmuþtur.
Cevâb: Adamýn söylediði bu sözlerin hepsi talakýn kinâyesi olup talâka niyet etmediyse, talâkýndan hiç bir þey vaki olmaz ve kasdetmediði davasýnda yeminiyle doðrulanýr. Çünkü adamýn «ne yerde, ne gökte fetvâsý olmasýn» dediði sözün manasý: Benim için ric’at yoktur demektir. Binaenaleyh, adam tekrar zevcesini kabul ederek ricat etmesi caizdir. «Benim anamdýr, bacýmdýr» dediði kavli ise, âlimlerin ittifakýyla talâkýn kinâyesidir. «Üç telâk ile» sözü ise, iki cihetten kinayedir.
Birincisi: Alimlerce malum olduðu üzere, (te) ile telaffuz olunan telâk talâkýn kinâyesidir.
Ýkincisi: Üç sözcüðü mümeyyiz olan (belirtilen) kelimeye izâfe edilmesidir. Zira fukaha, talâk’ta kullanýlan sayý da, temiz belirten kelime nazar-ý i’tibare alýnýr. Þayet temyiz talâkýn sarihi ise, beraberinde zikredilen sayý da talâkýn sarihi, kinâye ise esayý da kinayesi olur» diye hükmetmiþlerdir.
Konumuzun cümlesindeki temyiz ;kelimesi olan «telâk» sözcüðü, (te) ile olduðu için, talakýn kinâye kýsmýndandýr.
Yukarýda halisi geçen adam bu fetva için evvela bize geldi. Müftüye git, zira kendisi fetvâ vermeye benden daha yetkilidir, dedik. Ýkinci def’a gelince, artýk Peygamber’in (Sallâllahü aleyhi ve sellem):
«Ýlmi ketmeden (baþkalarýndan esirgeyen) kimseyi, Allahü teâlâ kýyâmet gününde ateþten yapýlmýþ bir gemle gemleyecektir» , diye buyurduðu hadis-i þerifinden korktuðum için fetvâyý vermeye mecbur kaldým.
Molla Muhammed Emin’e ve Molla Muhammed’e selâm ederiz. Allah, efendimiz Muhammed’in, (Sallâllahü aleyhi ve sellem) âl ve ashabýnýn üzerine salât ü selam eylesin.
radyobeyan