Gnostisizm By: neslinur Date: 25 Aralýk 2009, 13:29:37
Gnostisizm
Hýristiyanlýkta bir akým. Bilinircilik de denir. Yunanca gnostikos (bilgiye sahip insan) sözcüðünden türetilmiþtir. Tanrýsal, mutlak bilgiye bir anlýk aydýnlanmayla, sezgiyle ulaþýlabileceðini ileri süren bir dinsel akým. Ýlk çað Yunan felsefesi ile Hýristiyan dininin görüþlerini kaynaþtýrmaya çalýþan, felsefeciler tarafýndan milatttan sonra I. ve II. Y.y´ larda oluþturulmuþtur.
Bu akýmýn savunucularý, dinlerin mutlak bilgiyi saðlamada yetersiz olduklarý görüþündedirler. Bu nedenle de Hýristiyanlar tarafýndan sapýk bir tarikat olarak görülürler. Çünkü onlar için saltýk bilgi, dinsel bilgilerin çok üstünde bulunan kurgusal bilgilerdir. Ýsa´ nýn Tanrý´ nýn oðlu olduðu, doðduðu ve büyüdüðü, çarmýha gerildiði ve bunun gibi Hýristiyan inaklarýný (dogmalarýný) yadsýrlar. Onlar için Ýsa düpedüz insandýr.
Gnostisizmi savunan felsefeciler gerçekte de dar bir tarikat yaþamý sürdürürler ve çileciliði savunurlar. Temel inanç esaslarý ve ibadet þekillerinde gnostizmin hakim olduðu dinlerde bulunmaktadýr. Bunlar; Sabiilik, Manihezim ve Hermetisizm´ dir.
Gnostismin baþlangýcý konusunda bir çok görüþ ileri sürülür. Baþta çeþitli kilise babalarý olmak üzere, bir çok Hýristiyan yazar gnostisizmi Hýristiyanlýk içerisinden kaynaklanan bir heretic olarak deðerlendirmiþ ve Simon Magus´u bütün sapkýnlarýn babasý olarak görmüþlerdir. Ancak gnostisizm hýristiyanlýk öncesi dönemlerden itibaren var olan bir gelenek olmasý gerçeði görülerek, bu görüþ bir çok bilim adamý tarafýndan eleþtirilmiþtir.
Gnostisizmin Ýran, Eski Yunan, Eski Mýsýr, Babil ya da Yahudilik kaynaklý olabileceði çeþitli teoriler bulunmaktadýr. Gnostisizmin temel öðretileri arasýnda ýþýk ve karanlýk ya da iyilik ve kötülük arasýndaki düalizm (ikicilik), maddi evrenin -ve bedenin- kötülüðü, demiurg düþüncesi (bkz sözlük), ruhun ilahi evrene ait olup süfli (bayaðý, aþaðýlýk) yeryüzünde beden içerisinde hapishane hayatý sürdüðü kurtuluþ için dünyevi olan her þeyden uzaklaþmak ve bunun neticesinde gnosis´e ulaþmaktýr.
radyobeyan