Ateizm By: neslinur Date: 23 Aralýk 2009, 17:20:28
Ateizm
Ateizm kelimesi Yunanca da "Tanrý" anlamýna gelen "Theos"tan türemiþtir. Bu kelimeden de "Tanrý inancýna sahip olmak" ya da "Tanrý´ya inanmak" anlamýna gelen theism anlayýþý ortaya çýkmýþtýr. Ateizm kelimesi de Ýngilizce "theism" kelimesinin baþýna "a" ön takýsýnýn eklenmiþ hali olup Türkçe?de "tanrý tanýmazlýk" anlamýna gelmektedir.
Ýnançsýzlýk denilince hemen akla ateizm gelmemelidir. Mesela insanlarýn çoðu inanç sahibi ve bir dine mensup olmasýna raðmen diðer dinleri reddetmektedirler. Diðerleri de ayný þekilde davranmakta, sadece kendi anlayýþlarýný savunarak karþýsýndaki inanýþlarý yanlýþlamaya çalýþmaktadýrlar.
Felsefe tarihinde dindar olmadýðý halde Tanrý inancýna sahip olan düþünürler de bulunmaktadýr. Buna karþýn günümüzde çok sýk rastlandýðý gibi özellikle Batý dünyasýnda görünüþte dindar olduðu halde gerçekte Tanrý?ya inanmayan pek çok kiþi vardýr. Bu durum gerek teizmin ve gerekse ateizmin tanýmlanmasýnda birtakým güçlüklerin bulunduðunu göstermektedir.
Tanrý´nýn varlýðýna inanan ve bu inancýný da ifade eden kiþiye mümin denmektedir. Böyle bir Tanrý kavramýna inanmayan kiþiye ise ateist denmektedir. Yani bir anlamda ateist, ilâhi dinlerin ifade ettiði biçimde, varlýðýnýn öncesi veya sonrasý bulunmayan, evreni yaratan ve yasalarýný belirleyen, irade ve kiþilik sahibi olan, her þeyi yapma, bilme ve görme kudretinde bulunan, insanlara hayatý bahþeden bir varlýða inanmayan kiþidir.
Diðer bir deyiþle ateist, hem düþünce seviyesinde hem de günlük yaþantýsýnda söz konusu Tanrý?nýn varlýðýný reddeden bununla birlikte peygamberi ve ahiret inançlarýný da kabul etmeyen kiþidir.
Ateizmin Çeþitleri
Tanrý inancýný kabul etmeyen ateistler de dindarlar gibi kendi aralarýnda farklý gruplara ayrýlmýþlar ya da en azýndan ayný sonuca varsalar da ateizmi farklý yorumlamýþlardýr. Dolayýsýyla bir tek ateizm tanýmýndan söz etmek de doðru olmayacaktýr.
Mutlak Ateizm
Bazý ateistlere göre "ateizm" Tanrý?yý reddetmekten öte, zihinde Tanrý fikrine sahip olmamak demektir. Bu anlayýþa göre Ýnsan doðuþtan Tanrý kavramýna sahip olmadýðý için reddedecek bir þeyi de bulunmamaktadýr. Bu tür bir ateizm, mutlak ateizm olarak tanýmlanmýþ ve taraftarlarýna da mutlak ateist denmiþtir. Bu anlayýþý savunanlarýn arasýnda Baron D?Holbach (1723-1789) ve Charles Bradlaugh gibi düþünürler bulunmaktadýr.
Teorik Ateizm
Ateizmin birinci yaklaþýmýndan biraz farklý olarak "Tanrý´nýn varlýðýný reddetmek" þeklinde de tanýmlanmýþtýr. Aslýnda ateizm denilince akla bu taným gelmektedir. Felsefede önemli olan ve Tanrý inancýna aðýr eleþtiriler yönelten ateizm biçimi de budur. Yani düþünerek tartýþarak zihni bir çabayla Tanrý?nýn varlýðýný reddetmek ve ilgili iddialarý çürütmeye çalýþmaktýr.
Teorik ateizm de denen bu anlayýþ doðrultusunda dindarlarýn iddialarý ve Tanrý´nýn varlýðý lehinde getirdikleri kanýtlar eleþtiri konusu olmuþ, bu süreçte Tanrý´nýn varlýðýný çürütmeye yönelik karþý tezler ileri sürülmüþtür.
Teorik ateizmde Tanrý´nýn varlýðý inkâr edilmekle kalýnmamýþ, bu kavramla ilgili olarak gündeme gelen mucize, vahiy, peygamberlik, kutsal kitap, ölümsüzlük ve ahiret hayatý gibi inançlar da eleþtirilmiþ ve reddedilmiþtir. Ayrýca bu tür bir ateizmde sadece teistik Tanrý kavramý hedef alýnmamýþ, bunun yaný sýra mistik, mitolojik, transandantal (aþkýn) veya antropomorfik anlayýþlarla, panteizm ve deizm gibi, bir þekilde Tanrý inancýna yer veren diðer ekoller de reddedilmiþtir.
Pratik Ateizm
"Sanki Tanrý yokmuþ gibi yaþamak" veya "Tanrý´yý günlük yaþama sokmamak" biçiminde tanýmlanmýþtýr. Bu tür bir ateizmde kiþi daha ziyade günlük yaþamýndaki tavýr ve davranýþlarýyla, hayat tarzý, ilke ve alýþkanlýklarýyla, Tanrý´sýz bir dünya ve Tanrý´sýz bir yaþam kurmayý istemektedir. Bunun yanýnda Tanrý?yla alakalý olarak en ufak bir þey düþünmemekte, kendini dinden, ibadetlerden ve bunlarla ilgili törenlerden de uzak tutmaya çalýþmaktadýr. Pratik ateizm anlayýþýnda Tanrý´nýn teorik tartýþmalarla reddedilmesi ikinci planda kalmaktadýr.
Felsefede ki temsilcileri arasýnda L. A. Feuerbach (1804-1872), F. Nietzsche (1844-1900), S. Freud (1856-1940) ve K. Marx (1818-1883) gibi ünlü düþünürler de bulunmaktadýr.
Ýlgisizlerin Ateizmi
Bir kýsým düþünürler, Tanrý´nýn varlýðýný veya yokluðunu tartýþma konusu yapmadan, bu konulara uzak durmayý tercih etmiþlerdir. Bu tür ateistlere göre insan, sadece varolanla yetinmeli, görünen alemin ötesine ilgi duymamalýdýr. Dolayýsýyla dünyanýn ötesindeki herhangi bir varlýk hakkýnda olumlu ya da olumsuz bir yargýda bulunmaya ya da konuþmaya çalýþmak anlamsýz bir iþ yapmak olacaktýr.
Ýdeolojik (Materyalist) Ateizm
Özünde felsefi bir problem olan ateizm bazen de ideolojik bir ilke olarak savunulmuþ ve politik bir kabul haline gelmiþtir. Özellikle Karl Marx, F. Engels (1820-1895) ve V. I. Lenin?in (1870-1924) görüþlerinden hareketle kurulan sosyalist yönetimlerde ateizm, komünist partilerin propaganda aracý olarak kullanýlmýþtýr. Eski Sovyetler Birliði?nde ve halâ bazý ülkelerde ateizm Marxist ve Leninist dünya görüþünün ayrýlmaz bir parçasý olarak görülmüþ ve "ilmi ateizm" adýyla takdim edilmiþtir.
radyobeyan