Cuma suresi 10. ayet By: halim Date: 16 Þubat 2017, 17:25:27
Cuma suresi 10. ayet: "Namaz kýlýnýnca artýk yeryüzüne daðýlýn ve Allah'ýn lütfundan isteyin. Allah'ý çok zikredin; umulur ki kurtuluþa erersiniz." Bu ayeti açýklar mýsýnýz?
Cuma suresi, ayet 10:
"Namaz kýlýndýktan sonra yeryüzüne daðýlýn ve Allah'ýn lütfundan (nasibinizi) arayýn. Allah'ý çok anýn ki kurtuluþa eresiniz."
Cuma namazý kýlýnýp bitti mi, o vakit yer yüzüne daðýlýnýz, yani namaz kýlýndýktan sonra izinlisiniz, gidebilirsiniz, artýk arzu ettiðiniz yere daðýlýnýz ve Allah'ýn fazlýndan talebte bulununuz ki bu gerçek çalýþma ve ticaret, gerek ilim, gerek ziyaret, gerek ibadet ve gerek istirahat olabilir. Ýbnü Merduye'nin rivayetinde Ýbnü Abbas demiþtir ki: "Dünya isteðine dair bir þey ile emrolunmadýlar, ancak hasta yoklamak, cenazeye gitmek ve Allah için din kardeþini ziyaret etmek gibi þeyler hariç." Ýbnü Cerir bunu, Enes (r.a) 'den merfuan rivayet etmiþtir. Mekhul, Hasen ve Said b. Müseyyeb ise, "Buradaki talepten maksat, ilim talebidir." demiþlerdir. Bazýlarý da bundan muradýn, kazanç olduðunu söylemiþtir.
Âyetteki "isteyin, daðýlýn" emirleri, en sahih görüþe göre mübahlýk ifade eder. Binaenaleyh namaz kýlýndýktan sonra hemen çýkmak vacib olmayýp mescidde kalmak da mübahtýr. Alûsî der ki: "Dahhâk ve Mücahid'den de bu þekilde rivayet edilmiþ ve Buharî þerhinde Kirmânî, bu konuda ittifak olduðunu söylemiþ ise de üzerinde düþünmek gerekmektedir. Çünkü Serahsi, bu emirlerin vücub veya nedb mânâsýna olduðu hususunda görüþ nakletmiþtir. Ebu Ubeyd, Ýbnü Münzir, Taberani ve Ýbnü Merduye, Abdullah b. Bürri Harrani'den þöyle rivâyette bulunmuþlardýr. Abdullah dedi ki: "Peygamber (s.a.v) 'in sahabilerinden Abdullah b. Busri Mazini'yi gördüm. Cuma namazýný kýlýnca çýktý, çarþýda bir saat dolaþtý sonra tekrar mescide döndü ve Allah'ýn dilediði kadar namaz kýldý. Ona bunu niçin yapýyorsun? diye sorduklarýnda, "Peygamberlerin Efendisi (s.a.v)'ni böyle yaparken gördüm." dedi ve (...) âyetini okudu."
Ýbnü Münzir de Said b. Cübeyr'in þöyle dediðini nakletmiþtir: "Cuma günü mescidin kapýsýndan çýktýðýnda bir þeyin izini sür de istersen alma. Bunun da mendub olduðu rivayet edilmiþtir." Fakat Usûl ilminde beyan edildiði üzere "Ýhramdan çýkýnca avlanabilirsiniz.." (Mâide, 5/2) âyetinde olduðu gibi sýrf kullarýn lehine olarak gelen emirlerin aleyhe çevrilmesiyle mevzu deðiþikliðinin gerekli olmamasý için mübahlýk asýl olduðuna göre, bu âyetteki emirlerinin de böyle olmasý gerekmektedir. Bu yalnýz sakýndýrmadan sonra olduðu için deðil, lehten aleyhe konuyu deðiþtirmenin gerekmemesi içindir. Yoksa emir, sakýndýrmadan sonra da vücub ifade edebilir. Mamafih o ruhsat ve mübahlýkla beraber þu emrin nedb ve teþvik için olmasý uygun olur.
Ve Allah'ý çok zikredin, yani daðýlýp çýktýðýnýzda da Allah'ý unutuvermeyiniz de gerek daðýlma ve talepte bulunma esnasýnda, gerek bundan sonra ve önce Allah Teâlâ'yý güzel isimleriyle çok anýn. Emirlerinin yerine getirilmesine muvaffak kýldýðýndan dolayý hamd ve þükretmek, Kur'ân okumak, nafile namaz kýlmak, diðer ibadetlerde bulunmak, nimet ve lütuflarýný düþünmek gibi vesilelerle ilâhî ismini gerek kalbiniz ve gerek dilinizle yâd edin ki felah bulabilesiniz. Büyük murada eresiniz.
(bk. Emalýlý M. Hamdi YAZIR, Kur'an-ý Kerim Tefsiri.)
Selam ve dua ile...
Sorularla Ýslamiyet