Al-i Aba ne demektir? By: halim Date: 16 Aralýk 2016, 18:48:07
Al-i Aba ne demektir?
Âl-i Abâ, Hz. Peygamber’i ve yakýn akrabasýndan belli kiþileri ifade eden, daha çok Fars ve Türk edebiyatýnda kullanýlan bir tabirdir.
Hadis kitaplarýnda yer alan bir rivayete göre, Hz. Peygamber aleyhissalatü vesselam Ümmü Seleme’nin evinde iken, “Ey Ehl-i beyt! Allah kusurlarýnýzý giderip sizi tertemiz yapmak ister” (Ahzâb 33/33) meâlindeki âyet nâzil olmuþ, bunun üzerine Peygamber Hz. Ali’yi, Fâtýma’yý, Hasan ve Hüseyin’i abasýnýn altýna alarak:
“Allahým, benim ehl-i beytim iþte bunlardýr; bunlarýn kusurlarýný gider, kendilerini tertemiz yap!” diye dua etmiþtir.
Bunu gören Ümmü Seleme “Yâ Resûlellah! Ben de onlarla beraber miyim?” diye sormuþ, Resûlullah da, “Sen yerinde dur, sen zaten hayýrla birliktesin” cevabýný vermiþtir. (Tirmizî, Tefsîr, 4; Menâkýb, 32, 60; Müsned, IV, 107)
Konuyla ilgili rivayetlerde -Taberî’nin bir rivayeti hariç (bk. Tefsîr, XXII, 7)- umumiyetle kisâ kelimesi geçtiði ve buna baðlý olarak ehl-i kisâ demek icap ettiði halde edebiyatta Âl-i abâ, Ehl-i abâ tabirleri meþhur olmuþtur.
Hz. Peygamber’le birlikte abâya bürünenlerin sayýsý beþ olduðundan bunlar Hamse-i Âl-i abâ, Pençe-i Âl-i abâ diye de anýlmýþlardýr.
Bunlarýn tesbiti açýsýndan konunun mübâhele olayý ile de ilgisi vardýr. Hz. Peygamber (asm), Necranlý Hýristiyan heyetiyle yaptýðý münazara sýrasýnda nâzil olan âyetin (bk. Âl-i Ýmrân 3/61) gereðini yerine getirmek üzere, heyet üyelerine yalancý ve haksýz olan tarafa beddua etmeyi teklif etmiþ ve Necranlýlar’ýn kabul etmekten çekindiði bu teklife en yakýn akrabasýyla katýlmaya hazýrlanmýþtýr.
Bu yakýn akraba Hasan, Hüseyin ve Fâtýma’dan ibarettir.
Konuyla ilgili rivayetlerin çoðunda bunlarýn arasýnda Hz. Ali’nin ismi geçtiði halde, Taberî’nin Cerîr-Mugýre-Âmir yoluyla naklettiði rivayette Ali zikredilmemektedir. (bk. a.e., III, 211)
Taberî’nin diðer bir rivayetinde kaydedildiðine göre, hadisin râvilerinden olan Cerîr, söz konusu olayda Hz. Ali’nin de Peygamber’in yakýnlarý arasýnda yer aldýðý hususunun herkesin paylaþtýðý bir kanaat olduðunu Mugýre’ye hatýrlatmýþ, o da þöyle cevap vermiþtir:
“Hadisi bana nakleden Þa‘bî Ali’nin adýný anmamýþtýr; bunun sebebi Emevîler’in Ali hakkýndaki menfi kanaatleri midir, yoksa nakledilen hadis metninde hakikaten Ali’nin adýnýn geçmemiþ olmasý mýdýr, bilmiyorum”.
Sünni Alimler Âl-i abâ ile ilgili rivayetleri umumiyetle sahih kabul etmekle beraber Þiîler’in bu rivayetlerden çýkarmak istedikleri bazý sonuçlarý reddetmiþlerdir.
Þiîler, Ehl-i beyt’in beþ kiþilik Âl-i abâ’dan ibaret olduðuna inanýrlar. Sünnîler ise Peygamber’in zevcelerinin, kýzlarýnýn, hatta Selmân-ý Fârisî’nin de Ehl-i beyt’e dahil olduðu kanaatindedir.
Þiîlik’te Âl-i abâ’ya bu derece önem verilmesi, konunun aþýrý uçlar tarafýndan tehlikeli bir þekilde istismar edilmesine ve etrafýnda bazý bâtýl inançlarýn vücuda gelmesine yol açmýþtýr. Þiîler çok erken bir tarihte Âl-i abâ’yý kutsîleþtirmiþ, daha sonra bazý mutasavvýflar da ayný görüþü paylaþmýþtýr.
Hatta bazý Bâtýnî ve Hurûfîler Âl-i abâ’yý bir el þeklinde resmetmiþler, bunun orijinal harfleriyle (الله) lafzýnýn remzi olduðuna inanmýþlar ve “Nâm-ý Ahmed nüsha-i îcâda bismillâhtýr/Pençe-i Âl-i abâ ayniyle bir Allah’týr” demiþlerdir. El þeklindeki Hamse-i Âl-i abâ’ya dinî mahiyetteki bazý Ýran sancaklarýnda da rastlanmaktadýr.
Ehl-i sünnet âlimleriyle þeriata baðlý mutasavvýflar, Âl-i abâ anlayýþýnýn Þiî zümreler arasýnda aldýðý þekli tasvip etmemiþ, hatta ona cephe almýþlardýr.
Selam ve dua ile...
Sorularla Ýslamiyet
Ynt: Al-i Aba ne demektir? By: HALACAHAN Date: 16 Aralýk 2016, 18:55:21
Srlamun aleykum ..Insaallah cennette Efendimizin beraber onun ehlibeytine de komsu oluruz ..
Ynt: Al-i Aba ne demektir? By: ceren Date: 16 Aralýk 2016, 18:56:00
Esselamu aleykum.Ali aba peygamber efendimizin yakin akrabalari ehli beytini ifade eder.Rabbim bizleri ehli beytin yolunda giden kullardan eylesin inþallah...
Ynt: Al-i Aba ne demektir? By: Bilal2009 Date: 16 Aralýk 2016, 20:16:41
Ve aleykümüsselam Rabbim bizlerin ilmini artýrsýn Rabbim paylaþým için razý olsun
Ynt: Al-i Aba ne demektir? By: muratb8 Date: 16 Aralýk 2016, 20:21:14
Ve aleykümüsselam paylaþým için teþekkürler allah razý olsun.