Besmele nedir? By: halim Date: 15 Kasým 2016, 17:09:09
Besmele nedir?
"Besmele her kitabýn anahtarýdýr." diye bir hadis var mýdýr?Ýmam Suyuti “Besmele her kitabýn anahtarýdýr.” (Feyzu’l-Kadir, III/191) mealinde bir hadis olduðunu bildirmektedir. Ancak Suyuti’nin de ifade ettiði gibi bu rivayet zayýftýr.‘Besmele’, ‘Bismillâhirrahmânirrahîm’in adýdýr. ‘Besmele çekmek’ de ‘besmele’yi okumak’ demektir. Araplarda, birkaç kelimeden meydana gelen ve çok kullanýlan bazý cümleleri bu þekilde kýsaltma âdeti vardýr. Bu söyleyiþ, bir ihtiyaçtan doðmuþtur. Geniþ manalar taþýyan sözleri çok tekrar etme ihtiyacý, insanlarý, onlarý kýsaca ifade etme yolunu aramaya sevk etmiþtir. Bunun baþka örnekleri de vardýr. Meselâ; Elhamdülillâh ‘hamdele’, salâvât-ý þerîfe ‘salvele’, lâ havle ve lâ kuvvete illâ billâh ‘havkale’, hasbünallah ‘hasbiye’ þeklinde kýsaltýlmýþtýr.Yine dilimizde çok kullanýlan ‘Eûzü besmele’ sözü; ‘Eûzü billâhi mine’þ-þeytânirracîm’ ile ‘Bismillâhirrahmânirrahîm’i birlikte söylemek demektir.Ýslam’dan önceki Arap toplumunda da, kendi anlayýþ ve inançlarýna göre bu ihtiyacý karþýlayacak kelimeler vardý (bismi’l-Lât ve’l-Uzza gibi). ‘Bismike’llâhümme’ ifadesi de Ýslâm’dan önce Araplarca kullanýlmakta idi. Bu söz, Ýslâm geldikten sonra da bir müddet kullanýlmýþ, fakat Neml sûresindeki besmele âyeti, "Ýnnehû min Süleymâne ve innehû bismillâhirrahmânirrahîm." (Neml, 27/30)nâzil olduktan sonra Peygamber Efendimiz (asm) hayatýnýn sonuna kadar, bütün Müslümanlar da o günden sonra artýk hep "Bismillâhirrahmânirrahîm"i kullanmýþlardýr. Ayrýca Hz. Peygamber (asm) “besmelenin yazýldýðý ilk satýra, baþka hiçbir þeyin yazýlmamasýný” da emretmiþtir. (bk. DÝA Besmele md. Kurtubî, I,92; Kalkaþendî, VI, 211-215’den).Besmele, Süleyman (a.s.)’dan sonra özellikle bu ümmete has kýlýnan bir sözdür. (bk. Kurtubi, Ahkâm, Beyrut, 1993, I/88) Hz. Peygamber (asv) bu konuda þöyle buyurmaktadýr:“Davud oðlu Süleyman (a.s.) ve benden baþka hiçbir peygambere indirilmeyen bir âyet bana indirildi. Bu âyet 'Bismillâhirrahmanirrahim'dir." (Ýbn Kesîr, Tefsir, Ýstanbul, 1984, I, 33.)“Besmele ile baþlanmayan her önemli iþ sonuçsuz kalýr.” (Münavî, Feyzu’l-Kadir, V/13.)hadisi de, besmelenin önemini, Müslümanýn iþlerine nasýl baþlamasý gerektiðini güzel bir þekilde izah etmektedir.Ýslâm kültürü, bir kimsenin her iþe Allah adý ile baþlamasýný gerekli kýlar. Eðer bu bilinçli bir þekilde ve samimiyetle yapýlýrsa þu üç güzel sonucu doðuracaktýr:Birincisi, bu kiþiyi kötülükten uzak tutacaktýr. Çünkü Allah ismi, onu kötü bir niyet veya bir davranýþtan alýkoyarak bu konuda düþünmesini saðlayacaktýr.Ýkincisi, kiþi meþrû bir iþe baþlarken Allah’ýn adýný anarsa, onun her hareketi tabiatýyla Allah'ýn rýzasýna uygun olacaktýr.Üçüncüsü, o kiþi, Allah’ýn yardým ve nimetleriyle karþýlaþacak ve þeytanýn aldatmalarýndan korunacaktýr. Çünkü kim Allah’a yönelirse, Allah da ona yönelir. (Mevdudî, Tefhim, trc. Komisyon, Ýstanbul, 1996, I, 40.)Besmelede en önemli husus, Allah’ýn ismini okumak ve onu, giriþilecek iþten önce zikretmektir. Bu öne alma, yardýmýn yalnýzca Allah’tan isteneceðini ve manayý yalnýzca Ona ait kýlmak içindir. Besmelede de fiilin (yapýlacak iþi ifade eden fiilin) cümlenin sonuna býrakýlarak Allah’ýn isminin öne alýnmasý, her þeyi yalnýz Allah’ýn ismine tahsis etmek içindir. Besmele, “Ne kendim ve ne de baþkasý yani, akla gelebilen hiçbir isim ile deðil, ancak yüce Allah’ýn ismi ile þu iþime baþlarým, baþlýyorum.” demektir.(Elmalýlý, I, 39-40)Bir Müslüman besmele ile “þu iþe baþlýyorum” derken; “Ben bu iþi kendim için deðil, Allah adýna, Onun emri ile ve ancak Onun için yapýyorum.” demiþ olur. Mümin yemesine, içmesine, okumasýna, konuþmasýna, oturmasýna, kalkmasýna, yatmasýna, uyumasýna, hep besmele ile baþlar. Besmele, mümine lutfedilen ilâhî bir anahtardýr. Mümin, dünyevî ve uhrevî bütün iþlerinin kapýsýný bu anahtarla açar. Ebedi saadet ve mutluluðu kazandýracak maddî ve manevî tüm iþlerin þifreleri, bu anahtarla çözülür. Ýman, ilim, irfan, ahlâk, fazilet ve kýsacasý insaný kemale erdiren bütün deðerlerin kapýlarý onunla açýlýr.Müslüman mabedine, evine, iþyerine, dükkanýna, fabrikasýna, okuluna, kýþlasýna girerken, dükkanýný açarken, sözüne, konuþmasýna, dersine baþlarken, baðýnda bahçesinde, bürosunda ve iþ yerinde çalýþýrken besmeleyi terennüm etmeli ve onu bir hayat tarzý haline getirmelidir.Besmele’de, Allah yüceltilmekte, Ona tazim ve saygý ifade edilmektedir. Diðer taraftan Allah Teâlâ’nýn rahmetinden kovduðu ve müminlerin düþmaný olan þeytaný kahretme, küçültme ve aþaðýlama vardýr. Ebû Müleyh (r.a.) bir adamýn þöyle söylediðini anlatýr:“Resûlüllah (s.a.s.)’ýn terkisine binmiþtim. Resûlüllah (s.a.s.)’ýn hayvanýnýn ayaðý tökezledi. Bunun üzerine ben, “Þeytan helak olsun, mahvolsun.” dedim. Resûlüllah hemen bana: “ ‘Þeytan helak olsun’ deme. Çünkü sen böyle söylediðin zaman o büyüklenir. Hatta kendisini bir ev gibi görür ve þöyle der: “Kuvvetimle bunu yaptým (baþardým).” Fakat sen, “Bismillah” de. Zira sen böyle söylediðinde o küçülür. Hatta bir sinek gibi olur.” (Ebû Davûd, Edeb, 85; Ahmed b. Hanbel, V, 59- 71, 365)Her þey bismillâh der mi?Evet, her þey ‘bismillâh’ der. Allah’ý tesbih etmeyen, kendi diliyle O’nu zikretmeyen, O’nun adýyla hareket etmeyen, yani ‘bismillah’ demeyen hiçbir varlýk yoktur. Âyet-i Kerime’de þöyle buyurulur:"Yedi gök, yer ve bunlarýn içinde bulunanlar, Allah'ý tesbih ederler. O'nu hamd ile tesbih etmeyen hiçbir varlýk yoktur. Fakat siz, onlarýn tesbihlerini iyi anlamazsýnýz. Þüphesiz O, halimdir çok baðýþlayandýr.” (Ýsrâ, 17/44)Ayette geçen "þey" kelimesi üzerinde çok durulmuþtur. "Þey" kelimesinin içine nelerin girdiði, bu kelimenin neleri ifade ettiði hakkýnda çok þey söylenmiþtir. Neticede genel olarak þu kanaata varýlmýþtýr: "Allah’ýn haricindeki her þey bu kelimenin içine girer." Hatta "Allah da þey kelimesine dahildir." diyenler de olmuþtur.Bu sebeple âyette, Allah’ý tesbih eden þeylerin, atomdan galaksilere kadar her varlýðý içine aldýðý söylenmiþtir. Ama bu tesbih, o varlýklarýn kendilerine özel dilleriyle, lisân-ý halleriyle, yaratýlýþlarýyla, duruþlarýyla, yaptýklarý iþlerle dile getirilmiþ olduðundan herkes onu anlayamaz. Ama ibret gözüyle, marifet gözüyle bakanlar o tesbihlerin seslerini bile iþitebilirler. Böyle bakýnca meselâ, kedinin mýrmýrlarý ‘Yâ Rahîm, Yâ Rahîm, Yâ Rahîm’ þeklinde dönüþür.Bu zikri, atomlardan baþlayarak her varlýk tek baþýna, kendi kendine yaptýðý gibi çeþitli þekillerde oluþturduklarý birlikler, gruplar, cemaatler halinde de yaparlar. Bu zikri, bu tesbihi, bu besmeleyi; varlýk alemine veya hayata ilk adýmýný attýklarýnda ve hayatlarýnýn her bir döneminde, mesela her bir güne veya her bir iþe baþlarken söylerler. Yani bir nevi þöyle derler: "Ben Allah'ýn namýyla, hesabýyla, ismiyle, izniyle, kuvvetiyle hareket ediyorum." Bu, aynen bizim "Bismillâhirrahmânirrahîm" dememiz gibidir. Sonra iþi bittiði zaman, yani dünyadan giderken veya bir iþi bitirdiðinde veya gün biterken de her bir varlýk veya varlýk gruplarý lisân-ý halleriyle, yani kendilerine mahsus dilleriyle "Elhamdü lillâhi Rabbi'l-Âlemîn" derler. Yani, "Hamdolsun âlemlerin Rabbi olan Yüce Mevlâmýza ki bu iþi de O’nun izniyle alnýmýzýn akýyla ve baþarýyla tamamladýk." diyerek bir nevi kaside okur. O kaside, son derece ‘sanatlý bir mahlukun nakþýnda kudretin küçük bir kalem ucu hükmünde kendisini gösterir. Belki herbiri, mânevî, Rabbânî, muazzam, hadsiz baþlý bir fonoðrafýn birer plâðý hükmünde olan masnularýn üstünde dönen ve tahmidât-ý Rabbâniye kasideleriyle o masnuatý konuþturan ve tesbihat-ý Ýlâhiye neþidelerini okutturan birer iðne baþý suretinde kendini gösteriyorlar." (bk. Nursi, Sözler, Otuzuncu Söz. sonu)Her Hayýrlý Ýþe Besmele ile BaþlanmalýdýrHer hayýrlý iþe besmele ile baþlanmasý hakkýnda Sevgili Peygamberimiz (asm)’in emir ve tavsiyeleri vardýr. Yine O (asm), yukarýda meali verilen hadisde, besmele ile baþlanmayan bir iþin sonunun hayýrlý olmayacaðýný, ifade etmiþlerdir.Þeyh Muhammed Abduh bu konuda þöyle der:"Bütün milletlerde ve bu cümleden olarak Arap milletinde de bilindiði gibi, birisi bir reis veya büyük bir zat hesabýna ve kendi þahsýndan bahsetmeden yalnýz onun için bir iþ yapmak istediði zaman 'Falanýn adýna.' der. Ve o zatýn ismini söyler ki 'O ve onun emri olmasaydý ben bu iþi yapmazdým ve yapamazdým.' demek olur. Bunun en açýk örneðini devlet mahkemelerinde görürüz. Hakimler gerek sözlü hükümlerinin ve gerek ilâmlarýnýn baþýnda 'Falan hükümdar adýna veya falan reis adýna,..' sözünü söylerler."Ýþte bunun gibi bir Müslüman da besmele çekerken 'Ben bu iþi kendim için deðil, Allah adýna, O’nun emri ile O’nun izni ile ve ancak O’nun için yapýyorum.' demiþ olur."Besmele Tercüme EdilemezBesmele, elbette mana ifade eden bir sözdür. Fakat besmele mânânýn da ötesinde temsîlî tarafý aðýr basan bir semboldür. Bizim bütün manevi dünyamýzý temsil eder. Onun manasýnýn ne olduðundan çok neyi temsil ettiði önemlidir. “Besmele”nin, bir bayrak gibi neyi temsil ettiði birinci plandadýr.Ayrýca besmele, tercümesi de neredeyse mümkün olmayan bir sözdür. “Besmele”deki kelimelerin ayrý ayrý her biri ve cümle içindeki diziliþleri baþlý baþýna bir mucizedir. Bu cümle, tercüme deðil, ancak tefsir edilebilir. Tercüme edeyim derken iman, ilim, mantýk gibi birçok yönden tehlikelere, hiç olmazsa hataya düþmek ihtimali çok yüksektir. Hele ifade gücü, edebî sanat yönü, söyleyiþteki âhenk bakýmýndan “besmele”nin özelliklerinin tercümede korunmasý asla mümkün deðildir. Harflerin çýkýþ yerleri (mahâric-i hurûf) bakýmýndan ifade ettiði tatlý mûsikî, ritim ve âhenk hiçbir þekilde ifade edilemez. Dudaktan çýkan BE harfi ile baþlayýp, sýrayla HE harfinin çýktýðý göbeðe kadar inip tekrar MÝM harfiyle yine dudakta sona ermekle, insanýn içindeki bütün harf mahreçlerini dolaþmasýndaki güzelliði nasýl telâfî edeceksiniz? Besmele’nin telaffuzu içimizde böyle bir seyahat yaptýðý gibi manasý da ruhumuzun derinliklerine kadar inmektedir.Hem her bir Müslüman çocuðu bu sözün ne ifade ettiðini az-çok bilmekte, anlamakta ve hissetmektedir. Bu bakýmdan eksik bir taraf kalmamaktadýr.“Besmele”nin dilimize göre mümkün farz edilebilecek tercemesi, þu þekillerden biri olmasý gerekir:1. Çok merhamet edici bir Rahmân olan Allah'ýn ismi ile, (lâm mânâsýna olan tamlama)2. Rahmân, Rahim olan Allah'ýn ismi ile (lâm mânâsýna olan tamlama)3. Rahmân-ý Rahîm olan Allah ismi ile (yahut adý ile açýklama tamlamasý )4. Rahmân Rahim olan Allah adýna.Fakat ilk bakýþta bu dört þeklin her birindeki "olan" sýfat baðlacý, yanlýþ bir anlamaya yol açýyor. Çünkü "olmak" fiili dilimizde hem var olma, hem de durumun deðiþmesi mânâlarýnda ortak olarak kullanýldýðýndan dolayý; önceden deðil imiþ de sonradan Rahmân-ý Rahim olmuþ, sonradan meydana gelmiþ gibi bir mânâyý ifade edebilir. “Olan” yerine “bulunan” kelimesini de baðlaç olarak kullanmak iyi olmuyor. Bundan dolayý bu baðlacýn düþürülmesi ile;5. "Rahmân, Rahim, Allah'ýn ismi ile, veya;6. "Rahmân, Rahim Allah ismi ile" demek daha doðru olacaktýr. Bunda da Allah zat isminin en önemli olan öne alýnmasýna riayet edilmemiþ ve neticede araya giren fiil ile rahmetin arasý açýlmýþ olur. Bundan dolayý Allah ismini sýfatlarý ile beraber bir isim gibi anlatarak;7. Allah-i rahmân-i rahim ismi ile, veya;8. Allah-i rahmân-i rahîm'in ismi ile, denilirse doðrudan Allah ismi baþlangýç yapýlmýþ olacak ve bununla beraber rahmet baðlantýsý yine temin edilemeyecektir.Bunu "Allah, Rahmân, Rahim ismi ile" þeklinde söylemek dilimize göre hepsinden akýcý olacak ise de; bunda da bir teslis þüphesi akla gelebilir. Gerçi ismi ile denilip, isimleri ile denilmemesi bu þüpheyi ortadan kaldýrmak için yeterlidir. Ve ayný zamanda isimlerin ve sýfatlarýn birden çok olmasý zatýn birliðine engel deðil ise de böyle teker teker saymak þeklinde üç ismin birer zat ismi gibi düþünülmesi hemen akla geleceðinden bunlarý sýfat "i"si ile birbirine baðlayarak bir kelime gibi okumak daha güvenli olacaktýr. Fakat bunda da terkiplerin birbiri ardýnda gelmeleri kuþkusundan kurtulamayacaðýz.O halde ne tek tek kelimelerini ve ne de terkiplerini tam olarak tercüme etme mümkün olmayan ve hele belaðat yönlerini, beyan ahengini nakletmek hiçbir þekilde mümkün olmayan, dudaktan baþlayýp bütün karný dolaþtýktan sonra yine dudakta sona eren harflerinin tatlý düzeni bile baþlý baþýna mükemmel ve eþsiz olan ve bununla beraber her Müslümanýn çok iyi bildiði ve az çok anladýðý bir vecize anlamý bulunan “besmele”yi bir "ile" veya "adýyla" ifade tarzý hatýrý için tercüme etmeye kalkýþmayýp, her zaman aslýna göre söylemek ve bu gibi açýklamalar ve tefsirlerle de mânâsýný düþünmeye çalýþmak kaçýnýlmaz bir iþtir.Netice itibariyle “besmele”yi tercüme etmeye kalkýþmayýp, her zaman aslýna göre söylemek ve açýklamalar ve tefsirlerle mânâsýný düþünmeye çalýþmak en güzelidir. (Daha fazla bilgi için bk.Elmalýlý M. Hamdi Yazýr, Hak Dini Kur’an Dili, Fâtiha Sûresi)
Sorularla Ýslamiyet
Ynt: Besmele nedir? By: Bilal2009 Date: 15 Kasým 2016, 18:02:42
Besmele ne kadar güzel bir güzellik hayatýmýzda Rabbim bizleri besmelesiz býrakmasýn Rabbim paylaþým için razý olsun
Ynt: Besmele nedir? By: ceren Date: 15 Kasým 2016, 18:49:35
Aleykumselam.Besmele allahin adidir.Her seyi acan her seyi anlamlandirandir.Rabbim bizleri her isini besmele ile baslayip allahi anan kullardan olalim inþallah...
Ynt: Besmele nedir? By: Sevgi. Date: 15 Kasým 2016, 18:53:31
Aleyna Ve Aleykümüsselăm. Besmele herþeye Allah'ýn adýyla baþlamaktýr. Mevlam hiç bir iþimizi besmelesiz etmesin inþaAllah. Amin ecmain
Ynt: Besmele nedir? By: 8/AOrhan Date: 15 Kasým 2016, 21:08:41
Besmele bir iþe önde baþlamaktýr.Ýþin dostdoðru gitmesidir.Besmelesiz hiçbir þey yapmamalýyýz.Teþekkürler...
Ynt: Besmele nedir? By: HALACAHAN Date: 15 Kasým 2016, 23:00:30
Her hayrin basi Besmeledir..Rabbim bizleri hayirli iþlerle ugrasan hayir dualrini alan kullarindan eylesin