Ayasofya Camii'nin tarihi nedir? By: halim Date: 19 Haziran 2016, 14:11:52
Ayasofya Camii'nin tarihi nedir?
Ayasofya'nýn tarihinde neler olmuþtur? Bizans için Ayasofya neden önemlidir? Osmanlý Ayasofya'yý ne yapmþtýr. Günümüzdeki Ayasofya gerginliðininin nedeni nedir? Hepsi haberimizde.
Ýstanbul Ayasofya Camii yýllar geçse de gündemden hiçbir zaman düþmedi. Ýstanbul’un fethinin sembolü olan Ayasofya, Ýstanbul’un fethinden önce Bizans’ýn en önemli kiliselerinden biriydi. Ancak Ýstanbul’un fethiyle beraber camiye dönüþtürülmüþtür. Ýlk yýllarýndan beri her toplum tarafýndan hem kutsal sayýlan hem de kendisine zarar verilen Ayasofya’nýn tarihi nedir? Ýstanbul ve Ayasofya'da neler yaþanmýþtýr.
AYASOFYA’NIN TARÝHÝ NEDÝR? AYASOFYANIIN KÝLÝSE OLDUÐU ZAMANLARDAN GÜNÜMÜZE NELER OLMUÞTUR?
Ayasofya Doðu Roma Ýmparatorluðu’nun Ýstanbul’da yapmýþ olduðu en büyük kilise olup ayný yerde üç kez inþa edilmiþtir. Ýlk yapýldýðýnda Megale Ekklesia (Büyük Kilise) olarak adlandýrýlmýþ, 5. yüzyýldan itibaren ise Ayasofya (Kutsal Bilgelik) olarak tanýmlanmýþtýr. Ayasofya Doðu Roma Ýmparatorluðu boyunca hükümdarlarýn taç giydiði, baþkentin en büyük kilisesi olarak katedral iþlevi görmüþtür.
Günümüz Ayasofya’sý Ýmparator Justinianos (527-565) tarafýndan dönemin iki önemli mimarý olan Miletos’lu (Milet) Ýsidoros ile Tralles’li (Aydýn) Anthemios’a yaptýrýlmýþtýr. Tarihçi Prokopios’un aktardýðýna göre, 23 Þubat 532 yýlýnda baþlayan inþa, 5 yýl gibi kýsa bir sürede tamamlanmýþ ve kilise 27 Aralýk 537 yýlýnda törenle ibadete açýlmýþtýr. Kaynaklarda, Ayasofya’nýn açýlýþ günü Ýmparator Justinianos’un, mabedin içine girip, “Tanrým bana böyle bir ibadet yeri yapabilme fýrsatý saðladýðýn için þükürler olsun” dedikten sonra, Kudüs’teki Hz. Süleyman Mabedi’ni kastederek “Ey Süleyman seni geçtim” diye baðýrdýðý geçer.
IV. Haçlý Seferi sýrasýnda Ýstanbul Latinler tarafýndan 1204- 1261 yýllarý arasýnda iþgal edilmiþ, bu dönemde gerek kent, gerekse Ayasofya yaðmalanmýþtýr. 1261 yýlýnda Doðu Roma kenti tekrar ele geçirdiðinde, Ayasofya’nýn oldukça harap durumda olduðu bilinmektedir.
Ayasofya, Fatih Sultan Mehmed’in (1451-1481) 1453’te Ýstanbul’u fethetmesiyle camiye çevrilmiþtir. Fetihten hemen sonra yapý güçlendirilerek en iyi þekilde korunmuþ ve Osmanlý Dönemi ilaveleri ile birlikte cami olarak varlýðýný sürdürmüþtür. Yapýldýðý tarihten itibaren çeþitli depremlerden zarar gören yapýya, hem Doðu Roma, hem de Osmanlý Döneminde destek amacýyla payandalar yapýlmýþtýr. Mimar Sinan tarafýndan yapýlan minareler ise ayný zamanda yapýda destekleyici payanda iþlevi görmektedir.
Ayasofya’nýn kuzeyine, Fatih Sultan Mehmed Dönemi’nde bir medrese yaptýrýlmýþ, her dönemde bakým ve onarým çalýþmalarýndan geçmiþ, en kapsamlý tamir çalýþmasý Sultan Abdülmecid Dönemi'nde (1839-1861) Fossati tarafýndan yapýlmýþtýr. Sultan Abdülaziz Döneminde Ayasofya çevresinin yeniden düzenlenme çalýþmalarý sýrasýnda medrese 1869- 1870 yýllarý arasýnda yýktýrýlmýþ ve1873- 1874 yýllarý arasýnda ise yeniden yaptýrýlmýþtýr. 1936 yýlýnda yýkýlmýþ olan Medresenin kalýntýlarý 1982 yýlýnda yapýlan kazýlar sonucu ortaya çýkarýlmýþtýr.
Osmanlý Dönemi’nde, 16. ve 17. yüzyýllarda, Ayasofya’nýn içine mihraplar, minber, müezzin mahfilleri, vaaz kürsüsü ve maksureler eklenmiþtir.
Mihrabýn iki yanýnda bulunan bronz kandiller, Kanuni Sultan Süleyman (1520-1566) tarafýndan Budin Seferi (1526) dönüþünde camiye hediye edilmiþtir.
Ana mekâna giriþin sað ve sol köþelerinde bulunan Helenistik Döneme (MÖ. 4.-3. yy) ait iki mermer küp ise, Bergama’dan getirilerek, Sultan III. Murad (1574-1595) tarafýndan Ayasofya’ya hediye edilmiþtir.
Ayasofya’da, Sultan Abdülmecid Dönemi’nde 1847-1849 yýllarý arasýnda, Ýsviçreli Fossati Kardeþlere kapsamlý bir onarým yaptýrýlmýþtýr. Bu onarým çalýþmalarý sýrasýnda, daha önce mihrabýn kuzeyindeki niþ içinde bulunan Hünkâr Mahfili kaldýrýlmýþ, yerine mihrabýn solunda, sütunlar üzerinde yükselen, etrafý ahþap yaldýzlý korkuluklarla çevrili Hünkâr Mahfili yapýlmýþtýr.
Ayný dönemde Hattat Kadýasker Mustafa Ýzzet Efendi tarafýndan yazýlan 7.5 m. çapýndaki 8 adet hat levhasý ana mekânýn duvarlarýna yerleþtirilmiþtir. “Allah, Hz. Muhammed, Hz. Ebubekir, Hz. Ömer, Hz. Osman, Hz. Ali, Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin” yazýlý bu levhalar Ýslam âleminin en büyük hat levhalarý olarak bilinmektedir. Ayný hattat kubbenin ortasýna ise Nur Suresi’nin 35. ayetini yazmýþtýr.
Ayasofya Mustafa Kemal Atatürk’ün emri ve Bakanlar Kurulu kararý ile müzeye çevrilmiþ ve 1 Þubat 1935’de müze olarak, yerli ve yabancý ziyaretçilere açýlmýþtýr. 1936 tarihli tapu senedine göre, Ayasofya “57 pafta, 57 ada, 7. parselde Fatih Sultan Mehmed Vakfý adýna Türbe, Akaret, Muvakkithane ve Medreseden oluþan Ayasofya-i Kebir Camii Þerifi” adýna tapuludur.
AYASOFYA’DA NAMAZ!
Ýstanbul Ayasofya’nýn müzeye dönüþmesinden itibaren birçok insanýn üzüldüðü nokta, camiinin artýk kullanýlamamasý. Osmanlý’dan yadigâr bir camide namaz kýlýnmamasýydý. Ýstanbul Sultanahmet meydanýnda yer alan Ayasofya günümüzde binlerce yerli yabancý turisti aðýrlýyor. Ancak Ayasofya’nýn camiye dönüþmesini isteyenler, ayný Sultanahmet Camii gibi yabancýlara yine kucak açabileceðini ama oranýn diðer camiler gibi bir hüviyet kazanmasýný istiyorlar.
TÜRKÝYE- YUNANÝSTAN AYASOFYA GERGÝNLÝÐÝ
TRT Diyanet TV Ramazan ayý boyunca Ayasofya'dan 'Bereket Vakti Ayasofya' adlý bir sahur programý yayýnlamaya karar verdi. Ýlk yayýnýn konuðu da Diyanet Ýþleri baþkaný Mehmet Görmez oldu. Program kapsamýnda her gün Ayasofya'da yapýlacak "Kur'an tilaveti" Yunanistan'ý rahatsýz etti.
Yunanistan Dýþiþleri Bakanlýðý'na yakýn kaynaklar “Türk devlet televizyon kanalý TRT'nin program yaparak her gün Ayasofya'da Kur'an okunacaðý yönündeki açýklamasý, baþka bir dönemden gelen bir açýklamaya benziyor” deðerlendirmesi yapýldý. Haberde, kaynaklarýn “Bu tür hareketler anakronik ve anlaþýlamaz hareketlerdir ve dünya kültürel mirasýnýn sembolü olan dinî eserlere yönelik saygý eksikliðini göstermektedir” dediði belirtildi.
Muhalefetteki Yeni Demokrasi de bir açýklama yayýnlayarak Ayasofya'nýn Ortodoks Hristiyanlar için önemine vurgu yaptý. Ayasofya'nýn müze olarak hizmet verdiði de anýmsatýlan açýklamada, “Bu hareket kýþkýrtýcý, anlaþýlmaz ve dünyanýn dört bir yanýndaki Ortodokslara karþý saygý eksikliðinin bir göstergesidir; bu da Türkiye'nin Avrupa süreciyle uyuþmamaktadýr” denildi.
Nehir Partisi'nden (Potami) yapýlan açýklamada ise “Ayasofya'nýn kullanýmýnýn deðiþtirilmesi için binlerce imza toplanýyor ve bunun Türkiye'nin resmi olarak düþmanca olarak algýladýðý Batý'nýn giriþimlerine karþý yapýlan hamleler olduðuna dair yoðun söylentiler bulunuyor. Bu yönlendirmelerin hedefinde ise 900 yýl boyunca Ortodoksluðun en yüksek kilisesi sayýlan, 500 yýl boyunca cami 1934 yýlýndan bu yana ise Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal'in kararýyla müze olarak iþleyen bir anýt bulunmaktadýr” ifadelerine yer verildi.
Star
Ynt: Ayasofya Camii'nin tarihi nedir? By: Lal-i Hal Date: 19 Haziran 2016, 16:37:34
Ayasoofya muhtesem bir eser gercekten.elhamdulillah gormek nasip oldu.Rabbim insallah tekrar ibadete acildigi ve namaz kilindigi gunleri de gormeyi nasip eder.