Dondurma yenilebilir buz mu ? By: aysegul999 Date: 31 Temmuz 2015, 17:42:27
DONDURMA YENÝLEBÝLÝR BUZ MU?
Kübra Vildan YAMAN
Haziran 2015 117.SAYI
Su, þeker, glikoz-fruktoz þurubu, bitkisel yað (deðiþen miktarlarda Hindistan cevizi, hurma), yaðsýz süt tozu, peynir altý suyu tozu, süt proteini, kývam artýrýcýlar (guar gam, keçiboynuzu gamý, karboksimetil selüloz, karragenan), emülgatör (yað asitlerinin mono ve digliseritleri), aroma vericiler.” Çok bilindik ve pazar payý yüksek olan bir dondurma (!) markasý, bir ürününde içindekiler listesini bu þekilde sýralamýþ. Eðer tükettiðiniz dondurmalarýn etiketleri ile bugüne dek pek haþýr neþir olmadýysanýz bu liste karþýsýnda þaþkýnlýk geçirmeniz muhtemeldir. Zira içinde süt bulunmayan, bitkisel yað içeren, sayýsýz katkýlarla harmanlanmýþ bir ürüne dondurma denmez. Daha doðrusu, denmezdi. Yeni nesil olmasa da en azýndan biz yetiþkinler dondurmayý böyle bilmezdik, öyle deðil mi? Hatta ve hatta gerçek dondurmayý daha da eski kuþaklardan sormak lazým. Esas bilen onlardýr. Dondurma döven ustalarý ve eski dondurmacýlarýn devamlý dönen mis kokulu dondurma makinelerini en güzel onlar anlatýr.
NEREDE ESKÝ DONDURMALAR…
Geliþen teknoloji ve kapitalist dünya düzeni her geçen gün daha çok “Nerede o eski…” diye baþlayan cümleler kurmamýza sebep oluyor ne yazýk ki. Hasret dolu böyle bir cümle bugün dondurma için de dökülüyor dudaklarýmýzdan: Nerede o eski dondurmalar ve dahi dondurmacýlar?..
Dondurmanýn ihtiva ettiði bileþenleri sayarken þimdiki gibi bol virgüllü cümleler kurmak zorunda kalmazdýnýz o zamanlar. 3 kelime yeterli gelirdi sade dondurmanýn içindekiler listesini saymak için: süt, þeker, salep. Öyle þimdiki gibi sayýsýz çeþidi de olmazdý dondurmanýn. Kaymaklý, vanilyalý, kakaolu, limonlu gibi çeþitleri olurdu en fazla. Çünkü günümüzde olduðu gibi ucuz aroma verici maddeler yoktu. Meyveli yapýlacaksa dondurma, muhakkak gerçek meyve kullanýlýrdý.
SALEPSÝZ DONDURMA OLUR MU?
Ýlave edilen salep ise dondurmanýn olmazsa olmazýydý. Zira salep olmadan istenilen aroma ve kývamý yakalamak, dondurmanýn o sünen yani sakýz gibi esneyebilen yapýsýný meydana getirmek mümkün deðildir. O sebeple salep; dondurma için doðal bir kývam ayný zamanda da aroma verici maddedir diyebiliriz. Yeri gelmiþken salebi daha yakýndan tanýmakta fayda var.
Dondurma yapýmýnda 1. kalite salepler bazý özel ve meþakkatli iþlemler sonucunda toz haline getirilir ve bu toz, dondurma karýþýmýna ilave edilirdi. Oysa þimdi dondurma diye satýn aldýðýmýz ürünlerin neredeyse hiçbirinin içeriðinde salep yok! Yukarýda örnek bir üründen almýþ olduðumuz içindekiler listesinde de dikkat ederseniz salep ismi geçmiyor. Salep yerine bolca kývam arttýrýcý katký maddesi kullanýlmýþ. Neden? Çünkü bunlar ucuz, hakiki saf salebin kilo fiyatý ise oldukça tuzlu! Piyasada salep kullanýldýðý iddia edilen ürünlerin pek çoðunda da sentetik yollarla üretilen suni salep kullanýlýyor ne yazýk ki! Hoþ, kilosu zaman zaman 3-4 liraya kadar düþen dondurmalardan doðal ve kaliteli bir içerik beklemek gerçekçi olmazdý zaten.
SÜT YERÝNE SÜT TOZU!
Bu arada unutmadan söyleyelim: Yazýmýzýn giriþinde vermiþ olduðumuz örnek içerik, vanilyalý sade bir dondurmaya aittir. Yani ürün çikolata, fýndýk, fýstýk, gibi ilave çeþni maddeleri veya soslar içermemektedir. Bu demek oluyor ki bu liste dondurma etiketlerinde görebileceðiniz en kýsa listelerden biri! Ürün daha karmaþýk bir forma girdikçe tahmin edildiði üzere kara liste uzadýkça uzuyor.
Dikkat çekicidir ki dondurma sadece vanilyalý bir dondurma olmasýna raðmen içeriðinde aroma verici maddeler bulunduðu çoðul bir ifade ile belirtilmiþ. Demek ki birden fazla aroma verici madde kullanýlmýþ, üstelik bunlarýn hangi maddeler olduklarýna dair bir açýklama da yapýlmamýþ. Bu da ayrý bir problem!
Örneðimizde olduðu gibi pek çok benzer ürünü incelediðinizde bileþiminde süt yerine süt tozu kullanýldýðýna þahit olacaksýnýz. Tamam, süt tozu doðal bir madde; sütün kurutulmasý ile elde ediliyor. Ancak süt tozu hususunda pek çok hilelerin söz konusu olabileceðini, birçok üründe kimyasal katkýlara rastlandýðýný göz önünde bulundurursak bu hiç de hoþa gitmeyecek bir durumdur.
SÜT YAÐI YERÝNE BÝTKÝSEL YAÐ!
Zaten gerçek dondurma süt tozu ile deðil süt ile yapýlmalýdýr. Peki, neden üreticiler daha çok süt tozunu tercih ediyorlar? Cevabý basit; süt yaðýndan arýndýrýlmýþ ve sütten daha ucuz olan süt tozu kullanarak üründeki yað boþluðunu süt yaðý yerine ucuz bitkisel yaðlarla dolduruyorlar. Amaç daha düþük maliyet, daha fazla kar.
Kimisi tamamen yabancý olduðumuz kanola yaðýný kullanýyor kimisi de örnekte gördüðünüz gibi Hindistan cevizi yaðý, hurma yaðý gibi yaðlar ilave ediyor. Bu yaðlarýn nereden geldiðini, ne kalitede olduðunu ise hiçbirimiz bilemiyoruz. Bilsek ne fark eder ki? Zeytinyaðý haricindeki bitkisel sývý yaðlarý kýsýtlý tüketmeye çalýþan hangi tüketici, dondurma yerken bu yaðlarý da midesine indirmek ister? Hele bir de hidrojene edilmiþlerse… (Hidrojene etmek; yaðlarýn kimyasal iþlemlerle zoraki katýlaþtýrýlmasý, bir nevi plastikleþtirilmesidir. Yani bitkisel yaðlarýn margarinleþtirilmesidir.)
Hem dondurma gibi saðlýklý ve faydalý olarak lanse edilen ve zaten öyle de olmasý gereken bir ürünün içinde bitkisel yaðýn iþi ne? Mesele bu kadarla da sýnýrlý deðil. Þeker yerine kullanýlan, zehir saçan glikoz-fruktoz þuruplarý, çeþit çeþit aromalar, renklendiriciler… Hepsi adeta ayrý birer yazý konusu deðerli okurlar.
BU ÜRÜNLERÝN ETÝKET ÝSMÝ “DONDURMA” MI?
Tam bu noktada aklýnýza þöyle sorularýn gelmesi muhtemel: Buna bakanlýk nasýl izin veriyor, üretici bizi neden kandýrýyor, neden dondurma diye dondurma taklidi ürünler satýlýyor? Her ne kadar reklamlarýnda “dondurma” ibaresini kullansalar da etiket üzerinde belirttikleri gerçek ismi büyüteçle okunacak puntolarla en dip köþelere yazsalar da gerçekte bizi çok da kandýrdýklarý söylenemez. Etiketleri dikkatle incelediðinizde ürün isminin “dondurma” olarak verilmediðini görebilirsiniz.
Evet, bu ürünler aslýnda dondurma deðil ve zaten ambalajlarýnda dondurma yazmaz. Kullanýlan maddeler ne yazýk ki yasak deðildir, mevzuatta izin verilen bir taným çerçevesinde üretim yapýlmaktadýr. Ve o tanýma göre bu ürünler “yenilebilir buzlu ürünler”dir. Yenilebilir buzlu ürünler; süt ve süt yaðý içerip içermemelerine ve meyve oranlarýna göre “su buzu”, “meyveli buz”, “sorbe”, “sütlü buz” ve “bitkisel yaðlý sütlü buz” gibi isimler alýrlar. Bugün dondurma diye tükettiklerimizin büyük çoðunluðu “bitkisel yaðlý sütlü buz” tanýmýna uyar ve zaten etiketinde de (içindekiler bölümünün baþýnda) öyle yazar.
SÜTLÜ BUZ YERÝNE GELENEKSEL DONDURMA
Buna raðmen tüketicinin ezici çoðunluðu bunun farkýnda deðildir. O nedenle bu saðlýksýz, tamamýyla yapay gýdalarý dondurma zannýyla bol bol tüketir. Üstüne üstlük çocuklarýnýn da tüketmesine göz yumar. Belki biz de bugüne kadar onlardan biriydik. Peki, bundan sonra ne yapmalýyýz?
Yapýlmasý gereken; bu kalitesiz, ucuz, dondurma taklidi ürünlerden uzak durmaktýr. Sevindiricidir ki Maraþ dondurmasý gibi hala yaþayan geleneksel bir dondurmamýz var ve bugünkü þartlarda ona ulaþabilmek için illa da Maraþ’a gitmemiz gerekmiyor. Bunun yanýnda bazý beldelerde sayýlarý tükenmek üzere olan geleneksel dondurmacýlar da bulunabiliyor. Hepsi bizlerden raðbet bekliyor. Lütfen bu konuda geleneksel yöntemleri yaþatmaya çalýþan, güvendiðimiz küçük üreticileri destekleyelim. Unutmayalým, gerçek dondurma böyle ucuz olmayacaktýr. Az yiyelim, öz yiyelim…
Ynt: Dondurma yenilebilir buz mu ? By: ikranur 7d Date: 31 Temmuz 2015, 17:49:18
gerçekten çok doðru bizler artýk adýný dondurma diye adlandýrdýðýmýz içinde hiç bilmediðimiz maddeler olan bir þey yiyoruz. Paylaþým için Allah (c.c.) razý olsun.
Ynt: Dondurma yenilebilir buz mu ? By: ceren Date: 31 Temmuz 2015, 20:58:36
Aleykümselam .Rabbim razý olsun paylaþýmdan kardeþim.Dondurma buz deðildir.Salep ve sütten oluþur.Dondurulur ama buzdan oluþmaz tamamen.Rabbim helal rýzýk yiyen kullardan olalým inþallah...
Ynt: Dondurma yenilebilir buz mu ? By: saniye Date: 31 Temmuz 2015, 21:35:20
Ve aleykumusselam. Bu katký maddeleri sadece dondurmada deðil diðer yeþillerimizde de var maalesef. Bütün ürünlere þüphe ile yaklaþýyoruz. Kesinlike devletin bu duruma el atmasý gerek
Ynt: Dondurma yenilebilir buz mu ? By: besiye7A Date: 31 Temmuz 2015, 22:09:01
Için teþekkürler allah razý olsun