Nefs By: Rüveyha Date: 17 Kasým 2014, 19:17:12
Nefs
Bilinmelidir ki hayýrlarda noksanlýk, gafletten meydana gelir. Gaflet ise, nefsin hastalýklarýndan doðar.
Nefis, bir takým aþýrý hareketleri yapma kabiliyetinde yaratýlmýþtýr. Ama kendisine sükûnet üzere olmakla emredilmiþtir.
Bu durum, nefsin, Mevlâ’sýna olan ihtiyacýný hissetmesi, kendi kudret ve kuvvetinden sýyrýlarak Rabbine yönelmesi için bir imtihandýr.
Nefs ,insanýn Rabbine yönelmesi için bir imtihandýr. Bunlarý þu ayeti kerimeler ifade etmektedir:
“Sizler, ancak müslümanlar olarak vefat ediniz.”
Bu nimete ulaþmak için Allah’a koþunuz ve þöyle deyiniz:
“Ey Rabbimiz, kalbimizi sabýrla doldur ve bizi müslüman olarak vefat ettir.”806
Þu ayet-i kerime de, nefsin özelliklerini tanýtmaktadýr:
“Ýnsan, çok acelecidir.”
“Ýnsan, acelecilik özelliðine sahip olarak yaratýlmýþtýr.”
Allah Teala, baþka ayetlerde þöyle buyurmuþtur:
“Size ayetlerimi göstereceðim, acele etmeyiniz.”
“Allah’ýn emri, mutlaka gelecektir. Onda acele etmeyiniz.”
Nefsin ilk imtihaný muhalefet etmesidir.
Ýlk muhalefeti ise, hakka ters hareket edip günaha meyletmesidir.
Günahýn baþlangýcý kalbin bir þeye karar verip yönelmesidir. Buna yol açan ise kulak yoluyla iþitmek olup bu insaný haram konuþmalara götürür. Harama bakmak ve konuþmak, þehvete götüren bir yoldur. Þehvet ise, günah iþlemenin temel sebebidir. “Hatie” günah demektir. Bu ayný zamanda cehennemde bir makamýn adýdýr. Cebbar olan yüce Allah, dünyada tevbe ile, ahirette de da affýyla kulunu isyandan kurtarmadýkça, kiþi günah iþlemeye devam eder.
Nefsin bütün özelliklerinin özetle iki halde toplanýr: Bunlardan biri, nefsin azmasý, istikrarsýz ve dengesiz olmasýdýr. Buna Arapça’da “tayþ” denir. Diðeri ise kendi isteklerine çok düþkün ve hýrslý olmasýdýr. Buna da ”þereh” denir. Birincisi cehaletten kaynaklanýr. Diðeri ise aþýrý hýrstan doðar. Her ikisi de, nefsin fýtratýndandýr
Bazý alimler, hýrs sýfatýnda nefsi, bala konan bir sivri sineðe benzetirler. Bu sinek, balýn hepsini istediðinden içine düþmüþ, kanatlarýyla ona yapýþmýþ, böylece kendisini ölüme götürmüþtür. Oysa balýn bir kýsmýna konup, ihtiyacýný gidermiþ olsaydý; sað-salim oradan ayrýlacaktý. Ýþte nefsin hýrslý bir þekilde davranmasý bunun gibidir.
Ýþte cahil insan da böyledir. Kendisini, ehli ve malý helak eder. Ayrýca kendisinin asi ve cehennemlik olmasýna sebep olan malýný, varisleri yer içer. Eðer varisleri, o mal ile ibadet ederse, sevabý kendilerine ait olur. Kazanýlmasýndaki günahý ise, vefat eden kimsenin üzerindedir. Eðer varisler, o malý isyan yolunda kullanýrlarsa o kimse, onlarýn günahlarýna da ortak olur. Çünkü bu malý o kazanmýþtýr. Evet þu iki durumdan hangisinin onun için daha büyük acý vereceði bilinmez. Ömrünü baþkalarý için zayi etmesi mi? Yoksa kendi malýný baþkalarýnýn mizanýnda görüp, ona yanmasý mý?
Nefsin yaratýlýþtan gelen ve “cibilliyet” ismi verilen dört temel özelliði vardýr. Bunlar, hevasýndan doðan isteklerinin kaynaðýdýr. Bu, Allah’ýn onu yaratmýþ olduðu fýtratýnýn bir gereðidir. Birincisi, “zayýflýktýr”. Bu, onun topraktan yaratýlmýþ olmasýnýn sonucudur. Sonra, “cimrilik” gelir. Bu insanýn yapýþkan çamurdan yaratýlmasýnýn sonucudur. Üçüncüsü, “þehvet”tir. Bu, piþirilmiþ, kýzgýn çamurdan yaratýlmasýnýn sonucudur. Dördüncüsü cehalettir. Bu ise insanýn kuru balçýktan yaratýlmýþ olmasýndan kaynaklanýr. Bu özellikler, ona imtihan için verilmiþtir. Onda zayýflýðýn, güçsüzlüðün, düþüklüðün ve eðriliðin asýllarý vardýr. Bu, her þeye gücü yeten ve her þeyi en iyi bilen Cenab-ý Hakk’ýn bir takdiridir.
Sonra nefis, dört farklý sýfat ile mübtela edilmiþtir. Bunlarýn ilki “rubûbiyyet” sýfatýnýn bir yansýmasý olan sýfatlardýr. Bunlar, kibir, zorlama, övülmeyi sevmek, onur ve zenginliði sevmek gibi sýfatlardýr.
NEFSÝN SIFATLARI
Sonra nefis, dört farklý sýfat ile mübtela edilmiþtir. Bunlarýn ilki “rubûbiyyet” sýfatýnýn bir yansýmasý olan sýfatlardýr. Bunlar, kibir, zorlama, övülmeyi sevmek, onur ve zenginliði sevmek gibi sýfatlardýr.
Ýkincisi þeytanî huylardýr. Aldatmak, hile, haset gibi huylar bu kýsma girer.
Üçüncüsü, hayvanlarda bulunan sýfatlardýr. Bunlar, aþýrý derecede yeme-içme, þehvet ve evlenme sevgisi gibi sýfatlardýr.
Bütün bunlarýn yanýnda dördüncü olarak nefisten ubûdiyet/kulluk sýfatlarý istenmektedir. Mesela ilahi korku ve tevazu bunlardandýr.
Daha önce ifade ettiðimiz gibi nefis, hareket hâlinde çeþitli davranýþlarda bulunmak ister; çünkü bu özellikte yaratýlmýþtýr. Bununla birlikte kendisine sükunet emredilmiþtir. Bu durumda Yüce Malik, ona yardým etmedikçe, nefis iyiliðe nasýl koþabilir? Yine aþýrý gitme özelliðinde yaratýlan nefsi, onu hareket ettiren Yüce Zat sakinleþtirmezse, o nasýl sakin olabilir?
Müridin, ebdalden/salihlerden biri olabilmesi için, rububiyyet sýfatlarýný býrakýp, ubudiyyet sýfatlarýna sarýlmasý, þeytanî huylarý terk edip , müminlere ait sýfatlara bürünmesi, hayvanlara ait tabiatlardan sýyýrýlp, ruhanilerin sýfatlarýný kazanmasý yani zikir ve ilim ehli olmasý gereklidir. Ýþte ancak o zaman, ilahi huzurda kabul görmüþ ebdalden/salihlerden olabilir.
NEFSE SAHÝP OLMANIN YOLU
Nefsine malik olmanýn ilk yolu, her zaman onu hesaba çekmen, kontrol etmen ve onun gizli arzularýný durup deðerlendirmendir. Eðer içindeki arzu ve yöneliþ Allah için olursa, onu uygulamak için ölüme kadar koþar ve onu elden kaçýrmamak için çalýþýrsýn.. Ama içine gelen düþüncenin Allah’tan baþkasý için olursa, o zaman gelen düþünce içinde yerleþmemesi için onu söküp atmak için uðraþýrsýn. Onu deðiþtirmeye çalýþýrsýn, çünkü sen, onu deðiþtiremezsen, o seni deðiþtir ….
Ynt: Nefs By: ceren Date: 17 Kasým 2014, 20:53:35
Esselamu aleykum.Rabbim razý olsun Rüveyha abla.Rabbim bizleri nefsimizle baþ baþa býrakmasýn,yolundan ayýrmasýn bizleri.
Ynt: Nefs By: saniye Date: 17 Kasým 2014, 22:46:37
Ve aleykumusselam ve rahmetullahi. Nefeslerimizle nasýl baþ edeceðimize dair güzel bir paylaþým olmuþ. Rabbim razý olsun.