Tirmizi ve Cami'i By: hafiza aise Date: 04 Mayýs 2014, 15:00:46
TÝRMÝZÝ VE CAMÝ’Ý
Ebu Ýshak künyesiyle meþhur Muhammed b. Ýsa b. Sevre et-Tirmizi Özbekistan’da 209/827 yýlýnda doðmuþtur.Arabistan,Mezepotomya,Ýran ve Horasan gibi çeþitli ilim merkezlerine hadis öðretmek için seyahatler yapmýþtýr.Tirmizi, Kütüb-i sitte imamlarýna ilave olarak el-mervezi, süveyd b. Nasr ,es-Sekafi, Ahmed b.ebi Bekr, Ebi’þ-Þevarib, El-Herevi, es-Süddi gibi meþhur alimlerden ilim almýþ ve hadis rivayet etmiþtir. Tirmizi,ömrünün sonlarýna doðru gözlerini kaybetmiþ ve 279/892’de doðduðu þehirde vefat etmiþtir.
EL-CAMÝ’
Tirmizi’nin en meþhur eseri Sünenü’t-tirmizi diye bilinen el-cami’idir.Nitekim onun kitabý “Camiu Ebi Ýsa” diye anýlmaktadýr.Cami’,ale’l-ebvab bir tertibe sahiptir.Taharetten Ýlel’e kadar uzanan 46 kitabý ihtiva etmektedir.Concordance’a göre Cami’ 46 kitap içinde 2496 bab ve 3956 hadisten meydana gelmektedir.
Bab baþlýklarýýn tanziminde Buhari ile paralellik gözükürse de baþlýklarýn kýsa ve net oluþu ve fýkhi görüþler alýnmamasý bakýmýndan ondan ayrýlýr.Tirmizi,Buhari’nin aksine bab baþlýklarýnýn tanziminde ayetlerden çok nadir faydalanmýþtýr.Tirmizi,bab baþlýðý altýnda bir veya birkaç hadisi verdikten sonra,sýrasýyla þu iþlemleri yapar:
1.Hadisin sýhhat durumunu mutlaka açýklar.
2.Ravilerin durumunu,varsa seneddeki illeti beyan eder.
3.Hadisin (varsa) diðer tariklreini verir.
4.Konuyla ilgili ,diðer sahabilerden gelen rivayetler varsa,onlarada sahabi isimlerini sýralamak suretiyle iþaret eder.
5.O,konuyla ilgili olarak fakihlerin görüþleri,hadisle nasýl ihticac ettiklerini,ulema arasýnda ittifak mý ihtilaf mý olduðu anlatýr.Hadisle amel edilme konusunda icma varsa mutlaka iþaret eder.Bazen de uygulamaný hangi yönde olduðunu bildirir.
Tirmizi,yer yer verdiði lafzýn hangi raviye ait olduðunu ,bazen de ravilerin hadisi rivayet ederken kullandýklarý lafzýn ne olduðunu açýklar.Hadisi farklý senedlerini verdikten sonra metni tekrar etmez.Garibu’l-hadis ve muhtelifü’l-hadis gibi meselelere de yeterince yer veren Tirmizi,þerhleri açýklamaktadýr.iki hadis arasýndaki çatýþmayý ulemanýn görüþünü naklederek gidermektedir.
Tirmizi’ye ait görüþler, Cami’de “kale Ebu Ýsa” cümlesiyle verilir.Tirmizi’nin cami’inin son kitabý ilel’dir.bu,sadece Tirmizi’ye ait bir özelliktir.Sonda olmakla birlikte bir tür “mukaddime” niteliðindedir.
Abdülaziz ed-Dihlevi Tirmizi’nin Cami’ini þu 4 özelliðe sahip olmakla övmektedir:
1.Tertibi mükemmeldir,tekrar yoktur.
2.Fakihlerin kanaatlerine,yer yer istidlal usullerine iþaret eder.
3.Hadisleri sýhhat durumlarýný,bilhassa illetlerini açýklar.
4.Hadis ricaline dair deðerli bilgiler verir.
Tirmizi Hasen terimini belli bir muhteva için zikreden ilk muhaddistir.Hadislerin sýhhat durumlarýný tespit için þu terimleri kullanýr:
Sahihun Garibun:”Hadis,tek senedi olmasýna raðmen sýhhat derecesie ulaþmýtýr.”
Hasenün Garibun:”Hadis sahih de deðildir,zayýf da deðildir.”
“Hasenün Sahihun:”Hadisin birkaç senedi vardýr.Hadis hem hasendir,hem de sahihdir.
Cami’in Rivayet Nüshalarý
Tirmizi þarihi Mübarekfuri, Tirmizi’ni 6 ravisinin bulunduðunu bildirmektedir.Bunlardan, Ebu’l-Abbas Muhammed b. Ahmed b. Mahbub el-Mahbubi, en önemli ravidir.
Cami’in Baskýlarý ve Þerhleri
Tirmizi’nin Cami’i 2 cilt halinde Bulak’ta;el-Mübarekfuri’nin þerhiyle birlikte 1341-1353 yýllarýnda Hindistan Dihli’de 4 büyük cilt halinde basýlmýþtýr.
Ayrýca ilk iki cildi Ahmed Muhammed Þakir,3. Cildi Muhammed Fuad Abdülbaki, 4 ve 5. Ciltleride Ýbrahim Adve Avd tarafýndan tahkik edilen Mýsýr baskýsýda bulumaktadýr.el-Camiu’l-kebir adýyla 6 cilt halinde basýlmýþtýr.Mübarekfuri tarafýndan 4 büyük cilt halinde hindistan’da basýlmýþtýr.
Üç Cami’i Mukayesesi
Tirmizi. Hadisçilik bakýmýndan Müslim’e ;fýkhu’l-hadis noktasýnda da Buhari’ye benzemektedir.Tirmizi’nin Cami’i Buhari ve Müslim’den çok daha fazla zayýf hadis içermektedir.
Muhammed Þakir,Tirmizi’nin Kütüb-i Sitte ve öteki hadis kitaplarýnýn hiçbirinde bulunmayan þu 3 özelliðe sahip olduðunu bildirmektedir:
1.Bir konudaki hadisi verdikten sonra,ayný konuda kendisiden hadis rivayet edilmiþ olan sahabilerin “isimlerini” verir.Bu bir çeþit tahricdir.
2.Çoðu zaman fýkhi konularda fakihleri n görüþlerini ve görüþ ayrýlýklarýný delillerine de dayanarak verir.Buda hadislerle amel edebilmek açýsýndan oldukça önemlidir.
3.Tirmizi,hadislerin illetleri göstermekte ýsrarlýdýr.Hadsilerin sýhhat derecelerini ricalleriyle verir.
Ynt: Tirmizi ve Cami'i By: ceren Date: 19 Aðustos 2016, 16:57:11
Esselamu aleyküm.Rabbim bizleri Tirmizi gibi büyük alimlerin hadis ve sünnet ile ilgili kitaplarýný okuyan ve hayatýna rehber edinen kullardan eylesin inþallah...