Sehiv Secdesini Gerektiren Haller By: sumeyye Date: 27 Eylül 2012, 13:55:47
23. Sehiv Secdesini Gerektiren Haller:
Namaz iþlemlerindeki Deðiþmeler:
Namaz iþlemlerindeki çeþitli deðiþmeler, sehiv secdesini gerektirir. Bu durumlarý, namaz iþlemlerinin hükmü ve bazý hallerin gözönüne alýnmasýna göre iki grupta inceleyebiliriz:
Konuyu Ýþlemlerin Hükmüne Göre Düzenleme:
Farzlardaki Deðiþmeler:
Namazýn farzlarýndaki öncelik, sonralýk, eksiklik, tekrarlama, rüknün terki ve þüphelenme þeklindeki deðiþmeler, mezheplerin bakýþ açýsýna göre, sehiv secdesini gerektirir.
Önce ve Sonra Yapmak (Rüknü Rükne Takdim):
a) Hanefî Mezhebine göre, namazýn rükünlerinden birini unutarak önce veya sonra yapmak vacibin terki sayýlýr. Bu sebeple, sehiv secdesi yapýlýr. Meselâ namaz kýlmaya baþlayýp kýyamda Subhaneke'yi okuduktan sonra kýraat yapmadan rükûâ eðilmiþ olan bir kimse, bunu hatýrlayýnca derhal kýyama kalkar, kýraati yapar ve yeniden rükûa eðilir, yeniden rükû yapýlmazsa namaz fasid olur, -rüknün sonra yapýlmasýndan dolayý- sehiv secdesi gerekir; kýraat yapmadýðýný hatýrlamayýnca bu rekât yok kabul edilir ve selâm verilmezden önce bir rekât kýlýnarak sehiv secdesi yapýlýr.[229] Yine farz olan ka'de-i ahîreyi unutarak ayaða kalkma halinde, þu hükümler uygulanýr: Oturmaya dönülür, teþehhüd miktarý oturulur, selâm verilerek sehiv secdesi yapýlýr. Ancak bu, kalkýlan rekât için secde yapýlmadýysa uygulanýr, secde yapýldýysa namaz bozulur ve nafileye dönüþür. Zamm-ý sûreyi okumayýp rükû yapýnca, rükû iptal edilir ve kýyama dönerek sûre okunarak namaz sonunda sehiv secdesi yapýlýr. Fakat Fatiha unutulduysa, o ve sonrasý ile rükû yemden yapýlýr;[230] namaz sonunda -vacibin rükne takdimi olsa da- sehiv secdesi yapýlýr.
b) ÜM'e ve Züfer'e göre, tertîbu'l-erkân farz olduðundan, bulunmamasý halinde namaz bâtýl olur. Hanefî Mezhebine göre ise kasýtlý olunca namazýn bâtýl olmasý sözkonusudur; ancak Þafiî Mezhebine göre namazý bozmayan sözlü bir rüknü yerinde yapmamak -meselâ Fatiha'nýn tamamým veya bir kýsmýný oturuþta tekrarlamak- sehiv secdesini gerektirir.
c) Caferî Mezhebine göre, selâm, kendi yeri dýþýnda verilince, sehiv secdesi gerekir.[230] Cezirî, Fame, c. I, s. 454, 455.