Ailece gezmek demek By: hafiza aise Date: 16 Eylül 2012, 11:18:23
AÝLECE GEZMEK DEMEK...
Temmuz 2012 82.SAYI
Yaz aylarýný sadece okula giden ve “karne hediyesi” olarak “tatil” kazanacaklarýný bilen çocuklar iple çekmez. Yaz aylarý bütün bir kýþý evde geçiren annelerin, çalýþma hayatýnýn zorluklarýna katlanan babalarýn da heyecanla beklediði mevsimdir. Sýcaklar iyice bastýrmadan çok çok önce, “yaz tatili” için planlar yapýlýr; nereye gidilecek, nasýl gidilecek, ne kadar bütçe ayrýlacak… Yaz günlerinin baþlamasýyla doðup büyüdüðü köyü burnunda tütenlerle, ilk fýrsatta kendini tatil köylerine atanlar... herkes, yaþadýðý çevrenin açýk-gizli yönlendirmesiyle kendince hesap kitap yapar ve yola çýkar. Biz þimdi, “tatil”, “gezmek”, “yaz” dendiðinde sadece kendini düþünenleri deðil, bu hoþ yolculuklarý ailesiyle geçirmekten keyif alanlarý konuþacaðýz. Yani ailece yollara düþenlerin mutluluklarýný.
“ÇOCUKLAR DAHA KOLAY ADAPTE OLUR”
Bir anne babanýn rehberliðinde gidilen yer neresi olursa olsun, öncelikle ailenin küçük bireyleri yani çocuklarý için çok daha anlamlýdýr. Anneanneli, babaanneli bir köye gitmek de, antik þehirlerin yýkýntýlarý arasýnda dolaþmak da çocuklar için ayný hisleri yaþatabilir; heyecan ve mutluluk gibi. Bir aile gezintisinin, kelimenin tam anlamýyla “nitelikli” olabilmesi için aile gezintilerine önem veren ebeveynin biraz çaba göstermesi gerekiyor. Organizatör Ayþe Tuba Oral, çocuklarýn algýlamaya ve anlamaya baþladýklarý andan itibaren yeni yerler görmekten gezmekten genelde keyif aldýklarýna dikkat çekiyor. Yetiþkinlere nazaran yeni durumlara ve ortamlara çok daha kolay adapte olduklarýný söyleyen Oral’ýn dikkat çektiði bir nokta da anne babanýn bu husustaki görevi: “Anne baba gezi esnasýnda çocuklarýn da ihtiyaçlarýný ve beklentilerini göz önüne almalý. Eðer aile programý ise programýn genelini çocuklarýn beklentilerine yönelik yapmak da doðru olmaz. Yolculuk öncesinde gezi programý hakkýnda çocuklar da bilgilendirilmeli ve þartlara uymalarý konusunda uyarýlmalý.” Ayþe Tuba Oral, seyahat esnasýnda çocuklara gördükleri hakkýnda bilgiler vererek hem sosyal zekalarýnýn geliþmesinin hem de sýkýlmamalarýnýn saðlanacaðýný da vurguluyor.
GEZMEK GÖREV MÝ, MUTLULUK MU?
Bazen yollarda, çocuklarýný sürekli ikaz eden ve bu durumdan þikayetçi olan anne babalar görürüz. Onlar için bu gezintinin bir iþkence olduðu o kadar açýktýr ki, çocuklar bile bu gerginlikten nasibini almýþ ve yüzleri asýlmýþtýr. Oysa bir aile gezisini keyiften iþkenceye çevirmenin kimseye faydasý olmaz. “Eve dönünce gösteririm ben sana!” ikazlarýný duyan bir çocuðun yapabileceði iki þey vardýr: Kendisine salýnan bu korkuyla sinerek suratsýz suratsýz vakit öldürmek ya da nasýl olsa evde cezalandýrýlacaðýný/hatta eve kadar cezanýn unutulacaðýný bilerek hiçbir haþarýlýktan vazgeçmemek. Bu tür bir aile gezisinin, aile fertlerine keyiften çok sýkýntý vereceði aþikar.
Uzman Psikolog Eda Yavaþ, gezintiler sýrasýnda yapýlan paylaþýmlarýn önemine dikkat çekiyor: “Aile bireyleri bunu bir görev olarak deðil bir eðlence, sosyal aktivite olarak görmelidir. Ýletiþimde bulunarak duygu ve düþüncelerini birbirleriyle paylaþmalýdýr. Gezi sonrasýnda, gezilen yerler hakkýnda deðerlendirme yapmak da hem kiþilerin daha sonraki gezilerdeki beklentilerini ortaya koyar, hem aile içi iletiþimi arttýrýr, hem de gezintilerin eðlenceli aktiviteler olmasýný saðlar.” Aksi taktirde yani aile fertlerinin gezintiden hoþnut olmamasý durumunda nelerle karþýlaþabileceklerine dair, Psikolog Yavaþ’ýn yorumlarýný dikkatle okuyun istiyoruz: “Gezilen yerlerden hoþlanmayan aile bireyleri olduðunda, olumsuz düþüncelerin paylaþýlýp ortamýn gergin olduðu durumlarda, yapýcý paylaþýmlar yerine olumsuz eleþtirilerin, yargýlamalarýn konuþulduðu gezintilerin kötü bir aile gezintisi olmasý kaçýnýlmaz bir durumdur. Bu da aile içi iletiþimin kopmasýna, birlikte aktiviteler yapýp, zaman geçirmekten hoþlanmayan, sorunlarý çözme becerilerine sahip olmayan aile bireyleri haline gelmelerine yol açabilir.”
KISA BÝR YÜRÜYÜÞE NE DERSÝNÝZ?
Þimdiye kadar þehirlerarasý yolculuklardan, birkaç vasýtayla gidilebilen eðlence ve gezinti yerlerinden bahsettik. Oysa ailece gezmek için otobüs bileti almak, uçakta yer ayýrtmak için günler öncesinden ayaklanmak þart deðil. Hafif esintili bir yaz akþamýnda, sadece yaþanýlan mahallede bir tur atmak bile “ailece gezmek” için yeterli olabilir. Beklentileri çok yükseltmeden, “temiz hava almak için” ayaklanýldýðýný özellikle küçük bireylere izah etmekle baþlanabilir bu kýsa yürüyüþlere. Çocuklarýn, büyükler kadar keyif almayacaðý bu yürüyüþler sýrasýnda “dikkat çekici” küçük hamleler yapýlabilir; belirlenen bir hedefe ilk olarak ulaþmak için yarýþmak, gökyüzündeki yýldýzlarý saymak, ateþ böceklerinin ne olduðunu anlattýktan sonra yol boyunca onlara rastlama ihtimalini canlý tutmak ve hatta sadece sokak lambalarýnýn altýndan geçerken gölgenizin nereye kaybolduðunu tartýþmak bile iþe yarayabilir!
BABA VE ÇOCUK GEZERKEN
Peki ya babalar? Çocuklarýyla anne kadar ilgilenmeye vakit bulamayan babalar, bu tür aile gezintilerini nasýl deðerlendirmeli? Üsküdar Üniversitesi Nöropsikiyatri Saðlýk, Uygulama ve Araþtýrma Merkezi Etiler Polikliniði’nden Uzman Psikolog Aynur Sayým, çocuðun taklit ederek anne babadan, öðretmenden, bir arkadaþýndan, belli davranýþlarý, tutumlarý taklit ederek, kendine bir kiþilik oluþturduðuna dikkat çekiyor ve anne kadar baba modelliðinin de son derece önemli olduðunu anlatýyor. Psikolog Sayým, bu tür aile gezintilerinin önemini ise þöyle vurguluyor: “Baba iþ nedeniyle sýk sýk ailesinden uzak kalýyor olsa dahi ailesiyle birlikte olduðu saatlerde etkin iletiþim kurabiliyorsa iletiþim devam eder, alýnan kararlarýn nasýl uygulandýðýný, çocuðunun okul yaþamýný, günlük yaþamýný takip edebilir, destek olabilir. Önemli olan, ilgilendiðini çocuðuna hissettirebilmesidir. Unutmamalý ki, annenin rolü farklý, babanýn rolü farklýdýr. Baba kendi rolünden sorumludur.”
HUZURLU BÝR GEZÝNTÝ ÝÇÝN KÜÇÜK ÝPUÇLARI
Ayþe Tuba Oral – Organizatör
• Bir aile gezintisi için gerekli olan en önemli þey, çocuklarýn üþümesi terlemesi gibi durumlar için yedek kýyafetlerin alýnmýþ olmasýdýr. Yetiþkinler bir yedek kýyafetle yetinebilir ama çocuklar için durum farklýdýr. Her an elbisesi ýslanabilir, kirlenebilir bunu göz önüne alarak çocuklarýn hem yedek hem de ince ve kalýn gibi çeþitli kýyafetlerinin mutlaka olmasý lazým.
• Kimlik belgeleri, varsa seyahate dair bilet evrak, para, gideceðimiz yerin iletiþim ya da ulaþým bilgileri bir seyahat öncesinde mutlaka kontrol edilmesi gerekenlerdir.
• Aile bireylerinin birlikte yaparak memnun olduklarý faaliyetler öncelenmeli, mutlaka programa alýnmalýdýr. Her bireyin yaþý cinsi ve beklentisi gezilerdeki talepleri etkiler ve çeþitlendirir. Bunun en güzel yolu gezi öncesinde plan yapmak herkesin taleplerine mümkün olduðunca zaman ayýrmak olmalýdýr.
• Kiþilerin elinde olmayan kaza, hastalýk gibi sebepler dýþýnda geliþebilecek tüm sýkýntýlarýn bir çözümü olabilir. Çünkü önemli olan ailecek bir þey yapabilmek, gezmek, yemek yemek, yürümektir… Eðer beklentimizi çok yüksek tutmaz anne baba kardeþ olarak vakit geçirmeyi ön plana alýrsak geziden memnun olunmamasý mümkün deðil.
• Sadece “yürüyüþ” yapmaktan hoþlanmayan çocuklarýn dikkati baþka yönlere çekilebilir. Yaþý ve fiziksel durumu yürüyüþe uygun bile olsa rutin bir yürüyüþ genellikle çocuklarý sýkar. Bahçede ya da sokakta saatlerce koþturup yorulmayan çocuklar monoton bir yürüyüþ esnasýnda hemen “Yoruldum” demeye baþlar. Ancak etrafýnda gördükleri hakkýnda sohbet etmek, yarýþ yapmak gibi çeþitli yöntemlerle çocuklar çok daha keyif alarak hatta bir yetiþkinden bile daha uzun süre yürüyebilirler.
BÝRLÝKTE GEZMEK ÝLETÝÞÝMÝ GÜÇLENDÝRÝR
Uzman Psikolog Aynur Sayým:
Artýk potansiyel zekadan (IQ) ziyade duygusal zeka (EQ) kavramý önem kazanýyor. Kiþinin yaþamýnda akademik baþarý, eðitim ve öðretim yanýnda, çevresini tanýmasýna yardýmcý olmak, iletiþim yöntemlerini örnek olarak ve anlatarak öðretmek, empatinin önemini kavratmak, iþbirliði, yardýmseverlik gibi duygularý kazandýrmak, olabildiðince zengin uyaran sunmak, hedef belirleme, planlý çalýþmayý öðretmek, sorun çözme becerilerini kazandýrmak da hedeflenmeli. Çocuðumuzla paylaþýmlarýmýz çok çok önemli. Çocukla zaman geçirmek ama kaliteli, aktif zaman geçirmek… Aile gezilerini de bu boyutta ele alabiliriz. Çocuk ve anne babanýn zaman paylaþýmlarý aralarýndaki iliþkiyi, iletiþimi güçlendirir, her iki tarafýn birbiriyle empati kurmasýný kolaylaþtýrýr, çocuðu geliþtirir, güven hissettirir. Anne ve baba da çocuklarýný izleme, anlama, takip etme fýrsatý bulurken ayný zamanda “Sana deðer veriyorum, önemlisin” mesajýný vermiþ olurlar.
YALNIZ GÝTTÝÐÝM YERLERE AÝLEM DE GELSÝN ÝSTÝYORUM
Halit Ömer Camcý / Fotoðraf Sanatçýsý Gezgin Dergisi Yayýn Yönetmeni :
Sizin eþiniz ve çocuklarýnýzla farklý ülkelere gittiðinizi biliyoruz. Ailece gezmek zahmetli olmuyor mu? Çocuklar olay çýkarmýyor mu?
Þu an sekiz yaþýnda bir oðlum var. Onunla ilk yolculuðumuzda altý aylýktý ve Paris’e oradan Brüksel, Gent, Bruj ve Amsterdam’a uzanan 15 günlük bir yolculuðumuz olmuþtu. Ana kucaðýnda bir bebekle dolaþmak hem keyifli hem yorucu. Kendisi hatýrlamasa da yolculuðunun her adýmýnda fotoðraflarla belgelediðimiz bir hatýra defteri oluþmuþ oldu. O zaman çýkardýðý olay; sadece altýný temizleme operasyonlarýmýz, bunun için uygun mekan bulma gayretlerimiz, bazen karný acýkýnca ne yapacaðýmýzýn telaþý þeklinde idi. Henüz, “Ben gelmek istemiyorum, bugün ne yapacaðýz, oyun oynayabileceðim bir çocuk var mý?” sorularý ile muhatap olmuyorduk. Bebekle gezmenin en zor kýsmý çoðu zaman uçak içi yolculuklarý oluyor. Derdini anlatamayan bir çaðda kapalý bir mekanda ve baþka insanlarý rahatsýz edecek bir tepki (bitmeyen bir aðlama) ile ebeveynleri oldukça yoruyorlar. Ýlerleyen yaþlarda 24 saatlik (aktarmasý ile birlikte) uçuþlarla yolculuklarýmýz da oldu. Uçak yorgunluðu, jetlag durumlarý, gidilen ülkenin coðrafi yüksekliðinin verdiði rahatsýzlýklara raðmen birlikte yaptýðýmýz seyahatler hep güzel yorgunluklar, tekrar edilmesi gereken yolculuklar olarak hatýrlandý. Ailece gezme zahmetli ve külfetli elbette, ama kazandýrdýklarý, verdiði huzur herhangi bir þeyle ölçülemez.
Neden kendi baþýnýza deðil de, hep beraber?
Ailece gezmek, gezmeyi lalettayin bir dünya görmeden çýkarýp kiþisel bir tarih de oluþturuyor. Gidilen þehirde çocuðunuzun dolaþtýðý bir park sizin de hatýralarýnýzýn olduðu bir park haline geliyor. Ayný zamanda gittiðiniz yerde size rehberlik eden aile dostlarý kazanýyorsunuz. Onlarla kendi ülkenizde ya da baþka ülkelerde yeniden karþýlaþmanýn güzelliði bitmez dostluklar doðuruyor. Kiþisel olarak o ülkelerden, o seyahatlerden kazandýðýnýz tecrübe, dünya fikri, kurtulduðunuz taassuplar ve her türlü kazanýmýnýz eþinizin ve çocuðunuzun da kazanç hanesine düþüyor. Ayrýca iþi “gezmek” olan mesleklerde eþ ve çocuktan çokça ayrý kalmak büyük bir kayýp oluyor. Çocuðunun büyüdüðü en güzel zamanlarý ondan uzak geçiren babalar için geri gelmez bir kayýp. Bu kaybý en aza indirmenin yolu da birlikte gezmek, birlikte gezerek iþ kurtarmak olabiliyor.
Hep birlikte yola çýkmaya nasýl karar veriyorsunuz?
Bizim bir dünya haritamýz ve bu haritada gitmek istediðimiz yerler var. Bazen kendi kararýmýz zannettiðimiz bir yönlendirme ile bazen de tamamen “kader” olarak çaðrýldýðýmýz yolculuklarýmýz oluyor. Bazen de yalnýz gittiðim bir yolculukta “Buraya eþimle, oðlumla da mutlaka gelmeliyim” dediðim yerler oluyor.
Þehir içi gezintilerinde nereleri tercih ediyorsunuz?
Çocuklarla birlikte þehir içinde onlar için park, eðlence alaný olabilecek yerlere yakýn mekanlarý tercih ediyoruz. Kariye Camii’sinin avlusunda yer alan çýnarýn altýnda biz en yakýn dostlarýmýzla çaylarýmýzý yudumlarken dostlarýmýzýn yaþýt çocuklarý kendi aralarýnda mekanýn verdiði geniþliði de kullanarak koþup oynayabiliyorlar. Ya da mevsimin verdiði imkanlarla Nisan’da Yedikule Zindanlarý’nýn sahil tarafýnda yer alan Soðanlý Bitkiler Parký’ný ya da Emirgan’ý, yazýn ilerleyen zamanlarýnda Belgrad Ormanlarý’ný görmeyi tercih ediyoruz. Yani aradýðýmýz biraz tabiat, biraz sükunet, biraz geniþ bir alan.
Ümmühan ATAK