Mukim Olmak By: sumeyye Date: 10 Eylül 2012, 14:53:15
Mukim Olmak: [275]
(a) Cumhur’a göre, cumanýn farz olmasý için, yolcu olmayýp mukim olmak (istîtân) þarttýr:
(1) Þafiî Mezhebine göre, cuma günü fecirden sonra yola çýkan kimse, cumaya kadar gitmek istediði yere ulaþýnca, cuma kendisine farz olur. Fecirden önce yola çýkýnca farz olmaz. Bu konuda, yolun uzaklýðý önemli deðildir. Bu esasa baðlý olarak, cuma günü fecirden önce iþyerine çalýþmaya kendi yerlerinden gelen ezan sesini duymayýnca cumaya mükellef olmazlar.
(2) Hanbelî Mezhebine göre, bu konuda muteber olan uzaklýk, yolcuyla cuma kýlýnan yer arasýnda bir fersah olmasýdýr.
(3) Caferi Mezhebine göre, yolcularýn cumayý kýlmasý caizdir ve sahihtir, kýldýðý öðle yerine geçer. Sýrf yolcularýn kýlmasýyla cuma in’ikad etmez. Yolcular, gerekli sayýyý tamamlayýcý olmaz. Cuma kýlýnan yer ile ikamet edilen yerin arasý, iki fersahtan (11.25 km) uzaksa, cuma farz olmaz.
(4) Bazý hukukçular, cuma kýlýnan yer ile cuma mükellefi arasýndaki uzaklýðý, belli ölçülere göre belirlemiþtir: Bu uzaklýk, Atâ’ye göre on mil, Zührî’ye göre altý mil, Rebîa’ya göre dört, Malik’e göre üç mildir.
(5) Zeydiye’den Zeyd b. Ali, Bakýr, Müeyyid Billah’a göre, þehir dýþýnda bulunanlara, cuma namazýna gitme mecburiyeti yoktur.
(6) Abdullah b. Amr, Ebû Hureyre, Enes b. Mâlik, el-Husenu’1-Basrî, Ata, Nâfi, Ýkrime, Hakem, Evzâî ve Yahya’ya göre, þehirden gündüzün sonu ve gecenin evvelinde ailesine dönüþ imkâný verecek kadar uzaklýkta bulunanlara cumaya katýlmak farzdýr.
(b) Zahirî Mezhebine Zührî ile Nehai’ye göre, cumanýn farz olmasý için, mukim olma þartý aranmaz. Böylelikle yolcular da cumayla mükellef olur.
(c) Zeydiye’den el-Hâdî’ye göre, ezaiiý duyacaðýndan, konaklayan yolcuya da cuma namazý farzdýr.[275] Ahmed, Mesâil, s. 120-121 (434 435, 440), 124 (451), 25 (457); Ýbn Rüþd, BM, c. I, s. 123, 125; Kâaânî, BS, c. I, s. 258; Cezîrî, Fame, c. I, s. 382-583; Mergýnânî, Hidâye, c. I, s. 83; Ýbn Kudâme, age, c. II, s. 329, 338, 340, 341, 359, 362; Þevkânî, es-Sumûtu'z-Zehebiyye, s. 76 (el-Buhru'z-Zehhâr'dan); Huraeynî, age, s. 89 (1); Y. V. Yavuz, Cuma Namazý, s. 82-84.