Nisaba Malik Olmak By: sumeyye Date: 17 Aðustos 2012, 07:42:03
Nisaba Malik Olmak:
Þart Olmasý: [14]
1) Hanefi Mezhebi, Re'y mektebi hukukçularý ile Ýbn Hazm'e göre, fitrenin vacip olmasý için nisaba malik olmak þarttýr.
2) Cumhur'a (Ebu Hureyre, Ebu'l-Aliye, Þa'bî, Atâ, Ýbn Þirin, Zuhrî, Malik, eþ-Þafiî, Ýbn Mübarek, Ebu Sevr ve Þevkâni'ye) göre, ödenecek miktara gücü yeten herkese bu malî ibadet farzdýr, bunun için nisaba malik olmak þart deðildir, mükellefin bayram günü 24 saat için kendisine ve ailesine gerekli yiyecek maddelerine sahipolmasý yeterlidir, bunun fazlasýndan fýtýr sadakasý ödenir. [15]
Zenginlik þartýnýn aranmamasmdaki gaye, fitreye muhtaç ve hatta onu olmaya hakký bile olsa, hem darlýkta ve hem de bollukta müslümaný harcamaya ve vermeye alýþtýrmak, bir defa da onun elini üstün kýlmaktýr.
Çaðdaþ hukukçulardan Mahmud Þeltut ve Yusuf Kardavî, bu son görüþü benimsemektedirler. Zaten fitrenin miktarý da öylesine azdýr ki, çoðu müslümanýn gücü onu ödemeye yeter. Böylelikle, fitre yoluyla dayanýþmanýn sadece zenginlerle fakirler arasýnda deðil, fakirle fakir arasýnda da gerçekleþmesi saðlanarak, genel planda olmasý emredilmiþ olur. [16]
Ancak, Hanefî Mezhebine göre, “Fitrede transfer, asgarî hayat standardý çizgisinin üstündekilerden altýndakilere (araya devlet girsin girmesin) doðrudur. Bu bakýmdan da fitrenin zekâttan farký yoktur. Bu özelliði, fitrenin de tam bir sosyal güvenlik müessesesi olmasý sonucunu doðurmaktadýr.” [17]
Miktarý:
Fitrede nisabýn miktarý, zekâtta olduðu gibi, 20 miskal altýn veya 200 dirhem gümüþ, ya da bu deðerdeki mal veya paradýr.
Bu miktarý, önceden de ele alýndýðý gibi, günümüzde para nisabýna göre, yani zekâta tâbi eþyanýn ortalamasýna göre düzenlemek daha uygundur. [18]
Belirtilen miktardaki malýn, asli ihtiyaçlar dýþýnda elde bulunmasý gerekir. [19] Malýn üzerinden bir yýl geçmesi ve nisabýn artmasý veya sabit kalmasý þart deðildir. Nisaba malik kimse, fitre vacip olduktan sonra, bu malý kaybetse veya nisabý eksilse bile, fitre borcu düþmez.
[14] Cezîrî, Fame, c. I, s. 627-629; Ýbn Rüþd, BM, c. I, s. 254; Kardavî, FZ, c.2, s.928; Þeybanî, Asl, c. III, s. 102, 111, c. II, s. 215, 220; Þafiî, Umm, c. II, s. 64.
[15] LZK, m. 20.
[16] Kardavî, FZ, c. II, s. 930; Þeltut, age, s. 156.
[17] Yazgan, Turan: Sosyal Güvenlik Açýsýndan Zekât, s. 55.
[18] Bkz. yukarýda 25 2 3 2 2.3 ve 4, aþaðýda 129 1 1 1 2.
[19] Bkz. yukarýda 25 3.