Steve Jobs By: hafiza aise Date: 31 Temmuz 2012, 10:14:11
Bir deha, bir kabadayý: Steve Jobs
Mustafa Fuat ER • 82. Sayý / KÝTAP
Apple’ýn CEO’su Steve Jobs’un ölümünün ardýndan sosyal medya kanallarýnda Jobs hakkýnda övgüler, önemli sözlerinden alýntýlar ve bir de Jobs’un Stanford’da yaptýðý meþhur konuþmanýn videosu paylaþýldý. Jobs, burada yaptýðý duygu yüklü konuþmasýnda veciz bir þekilde hayatý ve ölümü anlatýyordu. Böylelikle kurucusu olduðu Apple markasýyla koþutluk içinde minimalist ve “cool” bir sahneyle Apple müptelalarýnýn müþahhas bir idolü, kapitalizmin hakiki bir kahramaný olabiliyor, ölümüyle “efsane Steve”e evriliyordu.
Oysa biraz araþtýrýlsa hem Jobs’un hem de Apple’ýn o hoþ liberal sedaya raðmen gayet katý bir mekanizmanýn ürünü olduklarý görülebilir. Jobs’a ve onun yine bir pazarlama dehasýyla piyasaya sunulan biyografisine gelmeden önce Jobs’un, dolayýsýyla Apple’ýn aslýnda ne demek olduðunu hatýrlatmak adýna Wired’ýn aylar önce kapaðýna taþýdýðý haberin baþlýðýný verelim: “1 milyon iþçi. 90 milyon iPhone. 17 intihar. Suç kimin?” Joel Johnson imzalý makale 2007’den bu yana Çin’in önemli fabrikalarýndan Foxconn’da (ortaklarýndan biri tabii ki Apple) peþ peþe gerçekleþen intiharlara eðiliyor ve sebeplerden biri olarak “düþük maliyetli elektronik ürünlere olan lanet olasý küresel açlýðýmýz”ýn altýný çiziyordu.
Tüketime, markaya, Apple’a olan küresel açlýðýmýz, itiraf edelim, bizi Jobs’un Walter Isaacson imzalý biyografisini okumaya da yöneltiyor. Isaacson’ýn Jobs’la iki yýldan uzun süre boyunca yaptýðý kýrktan fazla röportajýn, ayrýca yüzden fazla akrabasýyla, arkadaþýyla, hasmýyla, rakibiyle ve iþ arkadaþýyla yapýlan görüþmelerin temel alýndýðý kitap kusursuzluk tutkusu ve azmiyle altý endüstride (kiþisel bilgisayarlar, animasyon filmler, müzik, telefonlar, tablet bilgisayarlar ve dijital yayýncýlýk) çýðýr açmýþ bir giriþimcinin iniþli çýkýþlý hayatýný ve kiþiliðini anlatýyor.
Detaylara düþkün ve inanýlmaz þekilde takýntýlý olan Jobs kitapta “mükemmel” bir þekilde deðil, kendi isteðine uygun olarak, olduðu gibi aktarýlýyor. Yani karþýmýzda sinir bozucu bir adam var. Bunu anlamak için þu örnek yeterli olur sanýrým: 1991’de evlendikten sonra Jobs, karýsýyla Palo Alto’da 1930’larýn tarzýna sahip bir eve taþýnýr. Yaþadýðý yerin tasarýmý hakkýnda abartýlý derecede titiz olan Jobs için evlenmiþ olmasý da çok þeyi deðiþtirmez. Kusursuz bir yerleþtirme bulmasý bu kez de çok zaman alýr. Lafýn geliþi deðil gerçekten de uzun bir zaman. Karýsý Laurene Powell, Isaacson’a tam sekiz yýl boyunca mobilyalar hakkýnda konuþtuklarýný söylüyor. Üstelik bu sadece teorik bir konuþma.
Buna benzer daha birçok örnek hayatý bir mite dönüþtürülme aþamasýnda olan Steve Jobs efsanesinin altýný oyuyor ve ayaklarý yere basan, gerçekçi bir “deha” anlatýsý sunuyor. Kitabýn tanýtýmýnda söylendiði gibi: “Jobs çevresindeki insanlarý çileden çýkarabiliyor ve umutsuzluða sürükleyebiliyordu. Ama kiþiliði ve ürünleri birbiriyle baðlantýlýydý; týpký Apple’ýn donanýmlarýyla yazýlýmlarýnýn genellikle olduðu gibi, entegre bir sistemin parçalarýydý. Onun öyküsü karakterle, liderlikle ve deðerlerle ilgili, hem eðitici hem de uyarýcý bir öykü.”
Walter Isaacson
Steve Jobs
Çeviri: Dost Körpe
Domingo, 2011, 540 s.