Siret Ansiklopedisi

Pages: 1

Diyet By: saniyenur Date: 30 Temmuz 2012, 17:51:19
 
 
İnsanın canına veya kol, bacak gibi uzuvları­na yapılan cinayet sebebiyle verilmesi lâzım gelen mala diyet denir. Rasûlullah  bütün kasdî öldürmelerin diyetini çok yüksek tut­muştur. Böylelikle insanların bu suçu işleme­lerinin önüne geçilmek istenmiştir. Rasûlullah'in şöyle buyurduğu rivayet edilmiştir: "Hata ile olup kasdî cinayete benzeyen öldür­menin diyeti, kasdî Öldürme kadar ağır olma­lıdır, fakat suçlu öldüriilmemelidir." (Ebu Davud). Abdullah b. Amr, Rasûlullah'in şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Kırbaç veya değnekle ve kasden öldürmenin diyeti, kırkı gebe, yüz devedir." (Neseî). Rasûlullah bu konuda Yemen halkına şunları yazmış­tır: "Hiç şüphe yok ki eğer bir kimse bir mü'mini haksız yere ve şahitlerin gözü önün­de öldürürse muhakkak bu katil (mucibi) kı­sastır. Ancak öldürülenlerin velileri razı olur­sa o başka. Yine şüphesiz ki can hakkında di­yet, yüz devedir. Burunda bütünü kesildiği zaman diyet vardır. Dilde diyet, dudaklarda diyet, zekerde diyet, hayalarda diyet, bel ke­miğinde diyet, gözlerde diyet vardır. Bir ayakta yarım diyet, imik yarmakta diyetin üç­te biri, derin yarada diyetin üçte biri, kemiği kınlan yarada onbeş deve vardır. El ve ayak parmaklarının her birinde on deve, dişde beş deve, kemiği görünen yarada beş deve vardır. Hem muhakkak kadma mukabil erkek öldü­rülür. Altını olanlara bin altın vermek lâzımdır.'(Nesei ve Darirrii)

Rasûlullah yine şöyle buyurmuştur: "Bir mü'min, bir kâfire karşılık olarak öldürülme­sin. Kâfirin diyeti Müslümanın diyetinin yan­sı kadardır." (Ebu Davud). İbni Abbas'a göre Rasûlullah diyeti 12.000 dirhem olarak be­lirlemiştir (Tirmizî, Ebu Davud, Nesei ve Da-rimi). II. halife Ömer b. Hattab, kasdî öldür­menin diyetinin 4 yaşında 30 dişi deve, 5 ya­şında 30 dişi deve ve 6-9 yaşlan arasında 40 dişi deve olmasına karar vermiştir. Altını olanlar İçin diyeti 1.000 dinar, gümüşü olan­lar için 12.000 dirhem, sığın olanlar için 200 sığır ve koyunu olanlar için 2.000 koyun ve elbisesi olanlar için 200 elbise olarak belirle­miştir (Ebu Davud).

Rasûlullah, öldürülen bir adamın diyetinin öldüren kadının asebesi (baba tarafından ak­rabaları) tarafından ödenmesi gerektiğine hükmetmiştir (Müslim). Hataen öldürmelerde belirlediği diyet ise şöyleydi: 2 yaşında 20 er­kek ve 20 dişi deve, 3 aşında 20 erkek ve 20 dişi deve, 4 yaşında 20 dişi deve olmak üzere toplam 100 deve. (Tirmizi, Ebu Davud ve Nesei). Ebu Davud ve Nesei'nin kaydettiği bir hadiste Amr b. Şuayb babasından, o da dedesinden işittiğine göre: "Rasûlullah ha­ta suretiyle katlin diyetini 400 altın yahut onun karşılığı gümüş olarak belirlemiştir. Peygamber bunlan deve fiyatları üzerine vururdu. Develer pahalandı mı diyetin de kıymetini yükseltir, deve fıyatlan kıpırdar ve ucuzlarsa kıymetini azaltırdı. Rasûlullah za­manında kıymetler 400 ile 800 altın arasına varmış. Bunlann gümüşten karşılığı 8000 dir­heme yükselmişti." Râvi diyor ki: "Sığır sa­hiplerine 200 sığır hükmetmiş, diyeti koyun­dan olanlara 2000 koyun verdirmiştir."

Hz. Ali, kasdî öldürmenin diyetini üç kısma ayırmıştır: Dört yaşında 33 dişi deve, beş ya­şında 33 dişi deve, altı ile dokuz yaş arası hepsi de gebe 34 dişi deve, beş yaşında 33 di­şi deve, altı ile dokuz yaş arası hepsi de gebe 34 dişi deve. Hataen öldürmenin diyeti dört kısımdır: Dört yaşında 24 dişi deve, beş ya­şında 25 dişi deve, üç yaşında 25 dişi deve ve iki yaşında 25 dişi deve (Ebu Davud). Mu-hammed b. Ubeyd, Rasûlullah'in şöyle bu­yurduğunu rivayet etmiştir: "Kim birbirine silah veya taş atarken, kamçı veya değnekle vururken ölürse bu hataen öldürme sayılır. Diyeti ise hataen öldürme diyetidir. Ama kim kasden öldürürse, öldürene kısas gerekir. Ve kim katilin öldürülmesine mâni olursa Al­lah'ın gazabı ve laneti onun üzerine olsun; o kimsenin ne farzı ne de nafilesi kabul edilir." (Ebu Davud ve Nesei).   

---

radyobeyan