Filistin sorunu kendini unutturmuyor By: hafiza aise Date: 16 Temmuz 2012, 14:36:30
Filistin sorunu kendini unutturmuyor
Mesut ÖZCAN • 75. Sayý / DÜNYA
Tüm dünyanýn dikkati Arap dünyasýnda ortaya çýkan deðiþim ve demokrasi taleplerine yoðunlaþmýþ ve Filistin sorunu geri planda kalmýþken, son günlerde Gazze’den gelen haberlerle Filistin sorunu bir kez daha varlýðýný hatýrlattý bize. Özellikle Mýsýr’da ortaya çýkan belirsizlik ortamýndan yararlanýlarak Gazze’ye silah sokulabileceði korkusu, Ýsrail’in tutumunu ciddi þekilde etkiledi. Uzun zamandýr sessizliðin hâkim olduðu Gazze’de yeniden bomba sesleri duyulmaya baþladý. Hamas ve Ýsrail arasýndaki karþýlýklý füze saldýrýlarý, iki Ýsraillinin yaralanmasýna neden olurken, pek çok Filistinlinin hayatýný kaybetmesini beraberinde getirdi. Bu türden þiddet olaylarý dikkatin yeniden Filistin ve Gazze sorununa yoðunlaþmasýna neden olurken, bu alanda arka planda devam eden geliþmeleri de yeniden gün yüzüne çýkardý.
Hamas ile El Fetih arasýndaki ayrýþmanýn kanlý bir þekle bürünmesi ve Gazze ile Batý Þeria’nýn 2007 yýlýnda iyice birbirinden ayrýlmasý sonrasýnda Filistin’de ciddi bir yönetim ve liderlik sorunu ortaya çýktý. Ortadoðu’daki toplumsal ayaklanmalarýn ardýndan, Filistin toplumunda da benzer geliþmelerin olmasýnýn önüne geçmek için ve süre giden bölünmüþlüðü aþmak adýna Mahmud Abbas seçim çaðrýsýnda bulundu. Filistin’de Ulusal Konsey, parlamento ve baþkanlýk seçimlerinin yapýlmasý gündeme geldi. Abbas’ýn bu çaðrýsý olumlu olmakla beraber, Hamas Abbas’ýn tek baþýna böyle bir yetkisi bulunmadýðýný dile getirerek kendileriyle temas kurulmaksýzýn bunun gerçekleþmesinin mümkün olamayacaðýný ilan etti. Ayrýca geçtiðimiz yýlýn son günlerinde Wikileaks belgelerinin Amerikan diplomasisi için yol açtýðý deprem etkisine benzer bir etki Filistinlilerin Ýsrail’le görüþmeleri baðlamýnda El Cezire tarafýndan ortaya çýkarýldý. “Palestine Papers” olarak isimlendirilen bu belgeler, FKÖ temsilcilerinin Ýsrail’le barýþ görüþmeleri yaparken gereðinden fazla tavizkâr bir tutum içerisinde olduklarýný gösterdi. Bu geliþmeler sonrasýnda Filistin yönetiminin baþ müzakerecisi Saib Erakat görevinden istifa etmek zorunda kalýrken, ayný zamanda FKÖ’nün Filistin’in haklarýný yeterince savunmadýðý iddialarýný beraberinde getirdi. Hamas yetkilileri de bu geliþmelerin Filistin’le ilgili barýþ görüþmelerinde kendilerinin de temsil edilmesi gerektiðinin zorunlu olduðunu bir kez daha dillendirdiler.
Taraflar arasýnda bir bilek güreþi devam ediyor. Diðer yandan sonbaharda geçici sýnýrlar üzerinde bir Filistin devletinin ilan edilmesi ve BM’nin bunu tanýmasý tartýþmalarý sürüyor. Ýsrail’deki bazý kesimlerce ve çeþitli ülkeler tarafýndan dile getirilen bu seçenek Mahmud Abbas tarafýndan reddedilse de, Filistin-Ýsrail sorununa çözüm bulunmasý için yeni bir momentumun oluþturulmasý gereðini Liberman dâhil herkes kabul ediyor. Bu mantýða göre, öncelikli olarak geçici sýnýrlar çerçevesinde bir barýþ ortamý saðlanacak, daha sonra ise mülteciler, yerleþimler gibi zorlu konular tartýþýlarak kalýcý barýþ için zemin hazýrlanmaya çalýþýlacak.
Ýsrail ile Filistin arasýnda bir barýþ görüþmesinin gerçekleþebilmesi ve bunun gerçekçi bir zeminin olmasý için ise öncelikli olarak Filistin’deki farklý gruplar arasýndaki ayrýþmalarýn ortadan kalkmasý ve bir birlik oluþmasý gerekiyor. Bu noktada uzlaþý saðlanabilmesi için çeþitli Arap ülkeleri tarafýndan giriþimler gerçekleþtirildi ve Mýsýr’ýn devreye girmesi sonrasýnda Fetih’in kabul ettiði bir uzlaþý planý ortaya çýktý. Hamas’sa henüz bunu kabul etmiþ deðil. Bunun yanýnda Türkiye de devreye girerek, Filistinli taraflarýn uzlaþtýrýlmasý için çaba harcamaya baþladý ve sorunlarýn aþýlabilmesi için Ulusal Konsey seçimlerinin yapýlmasý, diðer seçimlerin ise ertelenerek bu konseyin þekillenmesinin ardýndan gerçekleþtirilmesi seçeneðini ileri sürdü. Türkiye’nin bu teklifi ise Fetih tarafýndan kabul görmedi.
Filistin tarafýndaki bu bölünmüþlüðün yanýnda, Ýsrail’deki hükümetin parçalý yapýsý da barýþ noktasýnda kýsa vadede pek umutlu olunmasýna imkân vermiyor. Sað partilerin yer aldýðý koalisyonun Filistin sorunu noktasýndaki tutumlarý iç açýcý deðil. Ýþçi Partisi içindeki bölünme ve koalisyondan ayrýlmanýn ardýndan daha radikal bir karakter kazanan Ýsrail hükümeti, Kudüs’te yeni yerleþimler inþa ederek tutumunu belli etti. Ýsrail’in þu sýralarda ve önümüzdeki günlerde en çok çaba harcayacaðý konu Gazze’deki ablukaya dikkat çekmek için yeni bir filo oluþturulmasý. Bu noktada çeþitli sivil toplum kuruluþlarý yeni bir filo için çaba harcarken, Ýsrail hükümeti de Avrupa ülkeleri nezdinde giriþimlerde bulunarak bu türden bir filonun yeniden oluþmasýný engellemeye çalýþýyor. Ýsrail açýsýndan diðer önemli bir konu da Filistin’in geçici sýnýrlar ile baðýmsýzlýðý konusundaki tartýþmalar olacak. Her ne kadar Filistinliler böylesi geçici bir çözümü kabul etmeyeceklerini deklare etseler de, uluslararasý çevrelerde bu konu farklý düzeylerde tartýþýlýyor. Ýsrail’de bu planýn Liberman tarafýndan dillendirilmesi Filistinliler açýsýndan kabul edilmesi noktasýnda önemli bir handikap oluþturuyor. Önümüzdeki aylarda Ýsrail siyasetinin daha da saða kaymasýndan korkuluyor. Þu sýralar barýþ konusunda istekli bir profil çizse de, iki yýl içerisindeki seçimlerde þansýný artýrmak için Netanyahu’nun da daha aþýrý bir söyleme kayma ihtimali son dönemde dile getirilen endiþelerden birisi. Özellikle son yýllarda küçük ama radikal partilerin kazandýklarý seçim baþarýlarý ve Ýþçi Partisi gibi ülkenin kurucu partisinin etkinliðini yitirmesi ülke siyasetinin geleceði ile ilgili karamsar yorumlara neden oluyor. Ülke seçmenindeki bu saða kayýþýn bilincinde olan Netanyahu’nun da seçimler yaklaþtýkça daha sert bir tutum benimsemesi ihtimal dâhilinde. Böylesi bir durum ise barýþ çabalarýný ciddi ölçüde sekteye uðratacak.
Ne yazýk ki yakýn vadede gerek Filistin cephesinde gerekse Ýsrail cephesinde barýþ için umutlu olmak için nedenler az. Ama buna raðmen, Ortadoðu’daki sorunlarýn temelinde yatan Filistin sorununun çözümü için gerek Filistinli gruplar, gerek Ýsrail, gerekse uluslararasý toplum çaba harcamalý. Aksi takdirde son dönemde yaþanan gelecek için umut ýþýðý doðuran geliþmeleri gölgede býrakacak olumsuzluklar gündeme gelecek.