Sendika By: sumeyye Date: 12 Temmuz 2012, 13:33:28
E) Sendika:
Serbest iþ rejimlerinde iþçiler ancak birleþerek ve teþkilat kurarak haklarýný koruyabileceklerini çeþitli tecrübelerle öðrenmiþlerdir. Ortaçaðda iþçi birlikleri ve meslek kuruluþlarýnýn bir devamý olarak sendikacýlýk baþlamýþtýr. Eskiden iþverenler istediði iþçiyi çýkarýp, yerine baþkasýný alýrken veya iþçisine dilediði ücreti verirken sendika döneminde bunu yapamamaya baþladýlar. Sendikacýlýk sanayi inkýlabý ile güç kazandý. Haklardan yalnýz
sendikalý iþçilerin yararlandýrýlmasý, bütün iþçilerin sendikaya girmesini saðlama amacýna yönelikti. Bu durum çalýþma özgürlüðünün daralmasý yönünde etki yaptý. Ýþ sözleþmeleri tek kiþi yerine toplu iþçiler adýna yapýlmaya baþlandý [441]
Osmanlýlarda önceleri her sanat için ayrý ayrý esnaf zaviyeleri kurulmuþtu. Bir sanatta ilerlemek isteyen kimse bazý kurallara uymak zorunda idi [442] Esnaf zaviyeleri 13. yüzyýldan itibaren yerlerini loncalara býraktý. Bunlarýn «orta veya teâvün sandýðý» denilen yardým teþkilatlarý da vardý. Ýþçi ve sanatkârýn haklarýný korumada bu kuruluþlar etkili olmuþtur [443]
Türkiye'de iþçi ve iþveren sendikalarýnýn kurulmasýna 20 Þubat 1947 tarihli kanunla izin verilmiþtir. Bundan sonra sendikacýlýðýn oldukça hýzlý bir geliþme izlediði görülür. Meselâ; 1952'de kurulan Türkiye Ýþçi Sendikalarý Konfederasyonu (Türk-îþ) üyelerinin sayýsý 10 yýl sonra 420 bîn'e ulaþmýþtýr [444][441] Ergin, Ýktisat, s. 328 vd.
[442] S. Aðaoðlu - S. Hüdâioðlu, Ýþ Hukuku Dersleri, Ýst. 1939, s. 76, 80.
[443] Saymen, Türkiye'de Sosyal Sigortalarýn Geliþme Temayülleri, Ýst. Hukuk Fak. Mec. sayý: 3-4, Ýst. 1953, s. 1090.
[444] Türk Ýþ Dergisi, Özel Sayý, 21 Aralýk 1983, s. 2, 3.
Dr. Hamdi Döndüren, Çaðdaþ Ekonomik Problemlere Ýslami Yaklaþýmlar, Ýklim Yayýnlarý: 191-192.