Mansur b. Zazan By: reyyan Date: 11 Temmuz 2012, 11:10:42
MANSUR B. ZÂZÂN
(Ö.129/747)
Muhaddis
Ebü'l-Mugîre Mansûr b. Zâzân es-Sekafî el-Vâsýtî. Abdullah b. Ömer (ö. 73/693) henüz hayatta iken doðduðu kaydedilir. Sakif kabilesinden Abdullah b. Akil'in azatlýsý olduðu için Sekafî nisbesiyle anýlýr. Haccâc'ýn kapýcýsý olan babasý ile kardeþi Hâlid sika râvilerdendir (Ýbn Hibbân, IV, 266; VI, 256). Verkâ adlý oðlunun da râvi olduðu, kardeþi Mugîre b. Zâzân'ýn oðlu Ebû Âmir Sürür ile kýz kardeþinin oðlu Müstelim b. Saîd el-Vâsýtî'nin hadis rivayet ettiði bilinmektedir. Hasan-ý Basrî, Ýbn Þîrîn, Muâviye b. Kurre, Atâ b. Ebû Rebâh, Amr b. Dînâr, Nâfi' ve Katâde b. Diâme'den hadis rivayet etti. Enes b. Mâlik ve Nâfi'den yaptýðý rivayetlerin mürsel olduðu belirtilmektedir. Kendisinden Þu'be b. Haccâc, Ebû Avâne el-Vâsýtî, Hüþeym b. Beþîr, hadis hafýzý Cerîr b. Hâzim el-Ezdî, Halef b. Halîfe el-Eþcaî, yeðeni Sürür b. Mugîre gibi muhaddisler rivayette bulundular. Hem ilim hem zühd hayatý bakýmýndan Vâsýt'ýn üstadý kabul edilir. Hayatýnýn son yýllarýna doðru Vâsýt'a 9 fersah mesafedeki Mübârek'e yerleþti. Vaktinin çoðunu namaz ve zikirle geçirdiði için öðrencileri ondan ancak yatsý namazýndan sonra hadis yazma imkâný bulabilirlerdi. Mansûr'un vefat ettiði yýl hafýza kaybýna uðradýðý anlaþýlmaktadýr (Buhârî, et-Târîhu's-saðir, II, 30). Âlimlerin çoðu onun 129'da (747) öldüðünü kabul etmektedir. 127(745), 128 (746), veba salgýnýnýn olduðu 131 (748-49) yýlýnda öldüðü de söylenmektedir. Çok kalabalýk bir cemaatin katýldýðý cenazesinde hýristiyan, Mecûsî ve yahudilerin de bulunduðu belirtilmektedir. Zehebî onun Vâsýftaki kabrinin ziyaret edildiðini kaydeder (A'lâmü'n-nûbelâ'.V, 442).
Sika bir râvi olan Mansûr'un 400 hadis rivayet ettiði, rivayetlerinin Kütüb-i Sitte'de bulunduðu bilinmektedir. Bu rivayetlerin büyük çoðunluðu talebesi Hüþeym b. Beþîr yoluyla gelmektedir. Onun dünyaya deðer vermediði, ibadete düþkün olduðu, Kur'an'ý sýk sýk hatmettiði ifade edilmektedir. Mansûr'un talebesi Hüþeym hocasýnýn çok ibadet ettiðini anlatýrken, "Ölüm meleði kapýda bekliyor deseler daha fazla ibadet edemezdi" der. Nesâî'nin Mansûr'un rivayetlerini Müsnedü Mansûr b. Zâzân adlý bir eserde topladýðý kaydedilmektedir (Süyûtî, II, 364).
(T.D.V.Ýslam Ans. 28/13)