Hicaz Demiryolu yeniden By: hafiza aise Date: 21 Haziran 2012, 17:30:36
Hicaz Demiryolu yeniden
Hayrettin TURAN • 69. Sayý / DOSYA YAZILARI
Suriye’nin baþkenti Þam’da tarihî Hamidiye Ýstasyonu. Önünde o günlerden kalma bir tren ve içinde son derece nezih ve nefis bezeme ile süslenmiþ, tam bir tarih abidesi ve buram buram Osmanlý kokan bir mekân… Bu görüntüler günümüze kadar gelen ve tüm Hicaz Demiryolu’nu özetliyor. Suriye ile Türkiye hükümet yetkililerinin karþýlýklý gerçekleþtirdikleri dostluk iliþkilerindeki büyük yakýnlaþma adýmlarý, beraberinde iki ülke halklarýnýn ziyaretlerine ve ekonomiye büyük bir ivme kazandýrdý. “Ortadoðu'nun kültür ve turizm merkezlerinden biri” olarak kabul edilen Suriye'deki tarihî güzellikleri keþfetmek artýk trenle mümkün olabilecek.
Ýstanbul-Mekke arasý Hicaz Demiryolu'yla 24 saat
Hicaz Demiryolu’nun tarihî önemi yapýlmaya baþlandýðý dönem kadar bugün de deðiþmedi. Bunun farkýnda olan bölge ülkelerinin giriþimleri neticesinde demiryolu projesinin tekrar hayata geçirilmesi gündeme geldi. Suudi Arabistan, Ürdün ve Suriye, Türkiye’nin ýsrarlý giriþimleri sonucunda kendi ülkelerinde Hicaz Demiryolu projesinin baðlantýlarýný tamamlýyor. Suriye ve Ürdün, çalýþmalarýna bu yýlýn ortalarýnda baþladý. Suudi Arabistan’da ise çalýþmalar 2012 yýlýnda tamamlanmýþ olacak. Ýstanbul-Mekke arasýný 1 güne indirecek olan proje hayata geçtiðinde, yýlda 10 milyon yolcu taþýnacak. Projeyle birlikte Mekke ve Medine’den Avrupa’ya kesintisiz ulaþým saðlanacak. Hicaz Demiryolu’nun tekrar canlandýrýlmasý için Türkiye'de Ýstanbul-Ankara-Konya yüksek hýzlý demiryolu hattý inþaatý da devam ediyor. “Konya-Karaman-Adana” sýnýr rehabilitasyon projesinin yapýmýna baþlandý. Marmaray Projesi ve Ýstanbul-Edirne Hýzlý Tren Projesi de tamamlandýðýnda Suudi Arabistan yarýmadasý ile Avrupa, Türkiye üzerinden modern bir demiryolu ile baðlanmýþ olacak. Suriye, Halep-Þam rehabilitasyon projesi de uygulamaya koyulacak. Ayrýca Suriye-Ürdün ortaklýðýyla Þam ve Amman arasýna 201 kilometrelik yeni bir hat yapýlýyor. Bu hat, 2012 yýlýnda hizmete açýlacak. Ürdün de, Amman-Maan arasýndaki tren hattýný bitirecek. Suudi Arabistan ise Riyad’dan Ürdün sýnýrýna uzanan hatlarý yenileyecek. Tarihî Hicaz Demiryolu hattý; Haydarpaþa’dan baþlayýp, Þam üzerinden Beyrut`un Hayfa Limaný`na gidiyor. Buradan devam eden hat, Suudi Arabistan topraklarýna kadar ulaþýyor.
Projenin yeniden inþasý yalnýzca Mekke-Ýstanbul arasý seyahatleri kolaylaþtýrmakla da kalmýyor. Bölge ülkeleri ile Türkiye arasýnda yapýlan ticari faaliyetlerin artmasý ve maliyetlerin düþmesi anlamýna da geliyor ayný zamanda. Ticari faaliyetlerin geliþmesi stratejik ve kültürel baðlarýn geliþmesini beraberinde getiriyor. Türkiye’nin Ortadoðu’da yeni bir güç olmaya baþladýðý bu dönemde demiryolu projesinin yeniden inþasý baþlý baþýna bir stratejik olay olarak deðerlendirilebilir.
Tarihi Hicaz Demiryolu istasyon binasý
Demiryolu’nun Þam istasyonu Baþkent Þam'da Türk turistlerin mutlaka görmek istedikleri turistik yapýlarýn baþýnda geliyor. Eski bir Osmanlý topraðý olan Suriye de Hicaz Demiryolu Projesi’nin önemli ayaklarýndan birini oluþturuyordu. Proje, Hicaz ve Yemen'de Osmanlý'yý güçlendirecek, Mýsýr'da Osmanlý nüfuzunu artýracak, askerleri bölgeye emniyet içinde sevk etmek mümkün olacaktý. Demiryolu hattýnda çalýþan 7 bin 500 civarýndaki Osmanlý askeri, bir yýl erken terhis ediliyordu. Osmanlý askeri, demiryolu güzergâhýnda ray döþemenin yaný sýra köprüler, istasyonlar, hastaneler ve telgraf merkezleri inþa etti. Bu demiryolu sadece bir ulaþým ve alt yapý projesi deðil. Ýstanbul’dan Hicaz’a kadar geçtiði tüm Ýslam beldelerini birbirine baðlamasý, ticari hayatý canlandýrmasý, sosyal ve kültürel alýþveriþi güçlendirmesi ve askerî önemi düþünerek hayata geçirilmesi bir yana Hicaz demir yolu bölge halklarýnýn gönüllü iþçi olarak çalýþtýðý camilerde para toplayýp desteklediði ve bir kuruþ kendi borcu olmadan tamamlanmýþ bir proje.
Hicaz demir yolu sanki Müslüman halklarýn arasýndaki iliþkilerin bir özeti... Bugün bu proje ile birlikte Müslüman halklar arasýndaki dayanýþma yeniden canlanacak.
Mekke treni
Demiryolu projesinin en önemli ayaðý Mekke demiryolu olarak kabul ediliyordu. Bunun nedeni projenin en önemli gayelerinden biri olan Mekke’ye ulaþýmýn saðlanmasýydý. Ancak Sultan Abdülhamit’in tahttan indirilmesi ve bölgede bulunan bedevi saldýrýlarý nedeniyle projenin Mekke ayaðý tamamlanamamýþtý. Bugün Mekke yolu tamamlanarak adeta Sultan Abdülhamit’in hayalî gerçekleþtiriliyor.
Birinci aþamasý tamamlanan Mekke tren projesinin ikinci aþamasýna önümüzdeki aylar içerisinde baþlanacak. 6,5 milyar Suudi Riyali (yaklaþýk 1,7 milyar dolar) maliyeti olan Mekke tren projesinin 18 kilometreden oluþan çift yönlü demiryolunun birinci aþama olarak sayýlan alt yapý çalýþmalarý tamamlandý. Projenin ikinci aþamasýnda ise Arafat, Müzdelife ve Mina'da toplam 9 istasyon kurulacak. Ýstasyonlarýn sonuncusu þeytan taþlama köprüsünün dördüncü katýnda yer alacak. Ýstasyonlarýn tamamlanmasýnýn ardýndan trenin denenmesi için raylar yerleþtirilecek. Demiryolu sayesinde hacýlarý taþýyan arabalarýn sayýsýnda büyük bir oranda düþüþ yaþanacaðý tahmin edilirken bu sayýnýn 53 bin aracý bulabileceði belirtiliyor. Mina, Müzdelife ve Arafat arasýndaki mesafeyi 7 dakikada tamamlayacak olan trenin hýzý 50-70 km ve taþýyacaðý hacý sayýsýnýn da saatte 70 bin olacaðý ifade ediliyor. Her iki dakikada bir baþlayacak seferlerin her birinde 3 bin hacý taþýnacak.
Hicaz Demiryolu projesinin yeniden hayata geçirilmesi Ortadoðu’da yeni yeni söz sahibi olmaya baþlayan Türkiye için önemli bir adým. Demiryolu’nun yeniden baþlamasý Türkiye’nin de eski günlerine yeniden dönmesi anlamýna geliyor bir bakýma. Osmanlý döneminde tamamlanamayan Mekke hattý bugün tamamlanarak belki de Sultan II. Abdülhamit’in rüyasý gerçekleþtirilmiþ olacak. Türkiye’nin, Osmanlý Ýmparatorluðu’nun resmî varisi olarak bu ve benzeri projeleri tekrar hayata geçirmesi gerekiyor.