Zekat Ve Vergilendirme Kriterleri By: saniyenur Date: 20 Haziran 2012, 16:09:57
Zekat Ve Vergilendirme Kriterleri
Ýddiamýz zekatýn bir vergi deðil önem bakýmýndan hemen namazdan sonra ikinci gelen dinî bir vazife olduðudur ve bu sebeple hakkýnda vergi kanunlarýna göre hüküm verilmemelidir. Zekatýn amacý ve niteliði olaðan vergiden tamamen farklýdýr ve bundan dolayý onu modem vergileri eleþtirdiðimiz sebeplere dayanarak eleþtirmemiz ciddî bir yanlýþ olur. Zekat ve normal vergi arasýnda esasta var olan farklýlýklara raðmen zekatý Adam Smith'in vergilendirmenin dört ilkesi ýþýðýnda ele almak ilgi çekici olacaktýr. Adam Smith, gýda vergisi için halâ temel kabul edilen dört ilke koymuþtur. Bunlar denge, belirlilik, uygunluk ve ekonomidir.
a- Denge: Denge ilkesine göre, devletin her ferdi kendi izafi kapasitesi oranýnda yani geliriyle orantýlý olarak kamu harcamalarýna katkýda bulunmalýdýr. Fakat orantýlý vergi, zararda dengeyi saðlayamaz, çünkü zengin ve fakir ayný oranda katkýda bulunur ve sonuçta bu durum zengine oranla fakir üzerine daha aðýr bir yük yükler. Vergi yükünün adaletli bir þekilde paylaþýlmasý Ýçin devletin zengin fertleri, fakir fertlerden daha yüksek oranda vergi Ödemeye mecbur edilmelidirler. Baþka bir deyiþle, kademeli vergi, yani vergi oranlarýnýn gelir arttýkça arttýrýlmasý, muhtemelen zengin olsun fakir olsun devletin bütün fertleri arasýnda zararda eþitlik saðlayacaktýr.
Fakat bu ilke, sadece, gelire vergi uygulanan ve kademeli vergilendirmenin zararda eþitliði saðlayabilecek tek metod olduðu modern vergilendirme sistemlerinde geçerlidir. Zekat ise, sadece gelirden deðil toplam yýllýk birikimlerden alýnýr ve böylece, ayný oranda alýnmasýna raðmen zararda eþitliði temin eder. Fakir hiç zekat ödemez, zengin yýllýk birikimine göre zekat verir. Birikimlerin miktarý ne kadar çok-sa zekat fonuna katký da o kadar çoktur ve miktar ne kadar azsa katký da o kadar azdýr. Bunun yanýnda, bu zekat parasýndan sadece fakirler ve muhtaçlar yararlanabilirler. Zengin, zekattan, doðrudan ya da dolaylý olarak bile faydalanamaz. Bunun için zekat pratikte eþitlik ilkesine yeterince uygunluk gösterir.
b- Belirlilik: Vergi Ýsteðe baðlý deðil, belirli olmalýdýr. Ödeme zamaný, ödeme yöntemi ve ödeme miktarý mükellef tarafýndan açýkça bilinmelidir. Devlet vergiden elde edeceði gelirler hakkýnda mümkün olduðunca kesin bir tahminde de bulunabÜmelidir. Zekat, belirlilik ilkesinin bütün þartlarýný saðlar, çünkü hiçbir kiþi tarafýndan deðiþtirilemez. Zekatýn ödeme zamaný, usûlü ve miktarý ilgili kiþilerce bilinmektedir. Kur'an ve Sünnetteki müeyyideler sebebiyle, zekatýn nitelikleri ya da kendisi devlet yasasýyla deðiþtirilemez.
c- Uygunluk: Vergi zaman ve usûl olarak, mükellefe en uygun olan þekilde toplanmalýdýr. Yani, bir vergi mükellefin kolayca ödeyebileceði usulle ve en münasip zamanda uygulanmalýdýr. Bu açýdan da zekat, uygunluk ilkesi için gerekli þartlarý ihtiva eder. Toprak ürünleri söz konusu olduðunda, zekat hasat zamanýnda toplanýr; ödeme, zekat düþen ürün çeþidi ile yapýlýr, ancak çiftçi Öyle dilerse baþka þekillerde de yapýlabilir. Diðer durumlarda da zekat mükellef için en uygun zaman ve usullerle toplanýr. Zekat, ticaret ve malýn niteliðine ve mükellefin durumuna göre kendisinden zekat alman ürün cinsiyle olduðu gibi nakit olarak da toplanabilir.
d- Ekonomi: Ekonomi ilkesine göre vergiyi toplama masrafý geliri aþmamahdýr. Toplama-masrafý geliri aþarsa, bu, ekonomik ve verimli olmaz. Geliri, toplama masrafýndan daha az olan vergiyi toplamak faydasýzdýr.
Zekatýn toplanmasý karmaþýk ve pahalý bir düzenleme gerektirmez. Bu, namaz veya oruç gibi bir tür ibadettir ve Ýnsanlar bu vazifelerini bir an önce yerine getirmeye isteklidirler, onlarý zekat ödemeye ikna etmek için harici bir baskýya gerek yoktur ve ödemeyi geciktirici davranýþlar veya ödemeden kaçýnma nâdirdir. Ýnsanlar Allah'ýn rýzasýný kazanmak için olaðan vergilerin zýddýna zekatý gönüllü olarak öderler. Bu sebeple zekat toplama masrafý minimumdur.