Kar Problemi By: saniyenur Date: 17 Haziran 2012, 20:12:48
KÂR PROBLEMÝ
Üretimin dördüncü unsuru olan, müteþebbisin üretim sýrasýnda ifa etmiþ olduðu hizmetler sonucunda millî gelirden almýþ olduðu paya denir. Ödenecek olan kârýn miktarý ne olmalýdýr? Ve bu pay hangi prensiplere göre belirlenmelidir? Baþka bir deyiþle onun haketmiþ olduðu adil bir kâr ne kadar olmalýdýr? Bu, çözüm bekleyen en önemli problemlerden biridir.
Þüphesiz kâr ödemeleri sanayinin baþarýsý ve ilerlemesi için zaruridir, zira bütün iþletmeler kâr amacý ile kurulmuþ olup, hiçbir müteþebbis kârsýz çalýþmaya rýza göstermez. Ancak, âdil ve mantýklý bir kâra izin verilecektir. Kapitalizmin zorunlu bir parçasý olan ihtikâr ve karaborsacýlýk eþitlik ve adalet ikelerine karþý olduklarýndan hiçbir þekilde haklý gösterilemez.
Milyonlarca emekçinin açlýk ve sefalet çektiði bir sýrada, bu suretle halkm sýrtýndan elde ettikleri kâr ile lüks bir hayat süren birkaç kapitalistin yaptýðý gayri meþru ve gayri âdildir. Bu yüzden üretimin öteki faktörlerinin tesbitinde olduðu gibi kâr, eþitlik ve adalet prensiplerine göre -amme menfaati ve toplumun refahýný gözönünde bulundurmak kaydý ile -sabittir.
Kur'an'da yetÝînlerin mülkü ile ilgilenen vâsi ile ilgili olarak müteþebbisin payý hakkýnda þu ifadelere yer verilmiþtir: "(Miras düþmeyen) akrabalar, yetimler, yoksullar da (miras) taksim(in)de hazýr bulunursa bir þeyler vererek onlarý da ondan rýzýklandýrm (gönüllerini hoþ edin) ve onlara güzel söz söyleyin." (4:8).
Kur'an'ýn bu ayetinde de belirtildiði üzere müteþebbisin mükâfatý onun yapmýþ olduðu iþin tabiatý,teamül ve iþin þartlarýna göre belirlenecektir. Her iþte onun payý bu meslekteki yaygýn teamüle göre sabittir. Teamül, çok geniþ kapsamlý bir terim olup, zamana ve duruma g°re deðiþen insanlarýn yaþam stantdardý, sýnaî ve iktisadî geliþmeler gibi pek çok þarta baðlýdýr. Onun için müteþebbisin payýnýn belirlenmesinde bütün bu faktörler gözönünde tutulmalý, yaygýn adetlere göre eþit ve adil bir þekilde ve kimsenin hakkýnda tecavüze fýrsat verilmeden düzenlenmelidir. Ne kadar olursa olsun, onun payýna düþen miktar her zaman mâkûl olmalýdýr.