Belirli bir malýn bir kýsmýnýn Allah rýzasý için muayyen kiþilere verilmesi anlamýna gelen zekat, Müslümanlar için farzdýr. Zekatý kimler, kimlere vermelidir? Taksitle verilebilir mi?
80.18 gram altýn veya bunun tutarýndan para ya da ticaret malýna sahip olan Müslüman, hür, akýllý ve buluð çaðýna eriþmiþ kiþiler için farz kýlýnan zekat, taksitle de ödenebiliyor.
Diyanet Ýþleri Baþkanlýðýnýn internet sitesinde yer verdiði zekat ile ilgili temel bilgilere göre, belirli bir malýn bir kýsmýnýn Allah rýzasý için muayyen kiþilere verilmesi anlamýna gelen zekat, Müslümanlar için farz ibadetler arasýnda yer alýyor.
''Müslüman, hür, akýllý, buluð çaðýnda, borcundan ve asli ihtiyaçlarýndan fazla kazanç saðlayýcý nitelikte, asgari zenginlik ölçüsü (nisap miktarý) oranýnda mala sahip olanlarýn'' yükümlü olduðu ibadette, kiþinin zekat verebilmesi için 80.18 gram altýn veya bunun tutarýnda para veya ticaret malý ile 40 koyun/keçi, 30 sýðýr ve 5 deveye sahip olmasý ve bu mallarýn üzerinden bir yýl geçmesi gerekiyor. Zekat sahibinin, 80.18 gram altýný ya da diðer mallarýnýn 40'ta birini zekat olarak vermesi gerekiyor.
Kiþi, nafaka, oturulan ev, ev eþyasý, ihtiyaç duyulan elbise, borç karþýlýðý mal, sanat ve mesleðe ait alet ve makineler, binek taþýtlarý, ilim için edinilen kitaplar gibi temel eþyalarý dýþýndaki mal varlýklarý için zekat verebiliyor.
Oruç ve hac için olduðu gibi zekatta da kameri ay hesabý uygulanýyor. Zekatýn farz olmasý için nisap miktarý malýn üzerinden bir kameri yýlýn geçmesi gerekiyor. Ancak, mal sahibi isterse vaktinden önce de zekatýný verebiliyor. Gýda ve giyim eþyalarý gibi ayni olarak ödenebileceði gibi, para, döviz, altýn gibi nakdi olarak da verilebilen zekat için kiþi, vadesinde ödeneceðini kesin olarak bildiði senedi de zekat olarak kullanabiliyor.
Bir defada ödenebileceði gibi taksitle de ödenebilen zekat için belli bir ayýn ya da ramazan ayýnýn beklenmesi gerekmiyor. Zekat vermekle yükümlü olanlarýn bunu en kýsa zamanda yapmasý daha uygun olarak görülüyor.
Ticaret mallarýnýn zekatý, malýn deðeri üzerinden hesaplanýp parayla ya da malýn kendi cinsinden de zekat verilebiliyor.
Ýleride elde edilmesi muhtemel kardan deðil, mevcut sermayeden ödenmesi gereken mali bir ibadet olan zekatta, ticaret malýnýn zekatý verilirken, karsýz olarak zekatýn verildiði tarihteki deðerinin esas alýnmasý gerekiyor.
Geri ödeneceði kesin olan alacaklarýn, her yýl alacaklý tarafýndan zekatlarýnýn ödenmesi gerekiyor. Alacak tahsil edilmeden önce zekatý verilmemiþse, tahsil edildikten sonra, geçmiþ yýllara ait zekatlarýn da ödenmesi de bu ibadet için belirlenen þartlar arasýnda yer alýyor.
Ýnkar edilen veya geri alýnma ihtimali olmayan alacaklarýn her yýl zekatýnýn verilmesi gerekmiyor. Þayet böyle bir alacak daha sonra ödenirse, alacaklý bu tarihten itibaren zekat mükellefi oluyor, ancak geçmiþ yýllar için zekat ödemesi gerekmiyor.
MAHSULDEN ZEKAT VERÝLMESÝ
Ýslam dininde, odun, þeker kamýþý hariç kamýþ ve ottan baþka topraktan elde edilen her türlü ürünün, yaklaþýk 650 kilograma ulaþmasý halinde ürünün zekatýnýn verilmesi þartý getiriliyor.
Mahsulün zekatýnýn verilmesinde topraðýn iþlenmesi ve su kullanýmý esas alýnýyor. Buna göre, toprak emek sarf edilmeden yaðmur, nehir, dere, ýrmak ve bunlarýn kanallarýyla sulanýyorsa, çýkan mahsulün 10'da biri, emekle veya suyun ücretle alýnmasý, motorla sulama gibi masraf gerektiren bir yolla sulanýyorsa 20'de bir oranýnda zekat verilmesi gerekiyor.
Altýn ve gümüþ dýþýndaki ziynet eþyalarý zekata tabi tutulmuyor. Ayrýca ticari amaçlý olarak alýp sattýklarý daireler için emlakçýlar ve borsada alýnýp satýlan hisse senetlerine yatýrým yapan kiþilerin, sahip olduðu hisse senetlerinin, deðeri nisap miktarýna ulaþmasý ve üzerinden bir yýl geçmesi halinde 40'da bir oranýnda zekat vermesi gerekiyor.
DERNEKLERE ZEKAT VE FÝTRE VERÝLEBÝLÝR MÝ?
Zekat, ''fakirler, düþkünler, esaretten kurtulacaklar, borçlu düþenler, Allah yolunda cihada koyulanlar, yolda kalmýþlar, zekat toplamakla görevlendirilen memurlar ve kalpleri Ýslam'a ýsýndýrýlmak istenen yeni Müslüman olmuþ kimselere'' verilebiliyor. Ancak, zekat verecek kiþi, anne babasýna, büyükanne ve büyükbabasýna, çocuklarý ve torunlarýyla eþine ve Müslüman olmayanlara zekat veremiyor.
Aldýklarý zekat ve fitreleri bir fonda toplayýp bunu yalnýzca zekat verilebilen yerlere sarf ettikleri bilinen ve kendilerine her bakýmdan güvenilen kimseler eliyle yönetilen dernek, kurum ve yardýmlaþma fonlarýna zekat ve fitre verilmesinde dinen bir sakýnca bulunmuyor. Ayrýca, belli bir geliri olduðu halde, bu geliriyle asgari temel ihtiyaçlarýný karþýlayamayan ve baþka bir mal varlýðý da bulunmayan kiþilere zekat verilebiliyor.
Meþru olmayan yoldan elde edilen kazancýn ise belliyse sahibine iade edilmesi, belli deðilse, yoksullara veya hayýr kurumlarýna verilerek elden çýkarýlmasý gerektiði için bu kazancýn zekatýnýn verilmesi gibi bir durum söz konusu olmuyor. Ayrýca devlete ödenen vergiler de zekat yerine geçmiyor.
Bizzat elden verilebileceði gibi vekalet veya havale yoluyla da verilebilen zekat, fakir olan damada düþüyor. Dinen, koca eþine bakmakla yükümlü olduðundan, kiþinin gelinine zekat vermesi dolaylý olarak kendi oðluna zekat vermesi gibi kabul edildiði için geline zekat vermek, geçerli olmakla birlikte, uygun görülmüyor.
''ÝNSAN BEDENÝNÝN ZEKATI, FÝTRE...''
Ramazan ayýnýn sonuna yetiþen ve asli ihtiyaçlarýndan baþka nisap miktarý mala sahip bulunan her Müslüman'ýn vermesi vacip, mali bir ibadet olan fitre, insan fýtratýndaki yardýmlaþma ve dayanýþmanýn bir gereði olarak ''insan bedeninin zekatý'' kabul ediliyor.
Yoksullarýn ihtiyaçlarýnýn giderilmesinde, bayram gününün neþesinden ihtiyaç sahiplerinin de istifade etmelerinde önemli bir rol oynayan fitrede, zekattan farklý olarak malýn artýcý olmasý ve üzerinden bir yýl geçmesi þartý aranmýyor.
Ramazan Bayramý'nýn ilk gününde tan yerinin aðarmasýyla ödenebilen fitre, ramazan ayý içinde de verilebiliyor. Fitrenin, yoksullarýn bayram ihtiyaçlarýný karþýlayabilmeleri için bu tarihten önce verilmesi uygun görülüyor.
Günümüzde, bir kiþinin bir günlük normal gýda ihtiyacýný karþýlayacak miktar, ayni gýda yardýmý olarak verilebilen fitre, bunun deðerinde nakit de ödenebiliyor.
Ülke ve bölgelere göre geçim standartlarý farklý olduðundan, fitre mükellefinin kendi bulunduðu yere göre bir kiþinin bir günlük normal gýda ihtiyacýný karþýlayacak miktar üzerinden fitre vermesi gerekiyor. Ayrýca, fitre de zekat gibi ''fakirler, düþkünler, esaretten kurtulacaklar, borçlu düþenler, Allah yolunda cihada koyulanlar, yolda kalmýþlar, zekat toplamakla görevlendirilen memurlar ve kalpleri Ýslam'a ýsýndýrýlmak istenen yeni Müslüman olmuþ kimselere'' verilebiliyor.
Ynt: Zekat kimlere farz? By: SEVÝLAY AKTAY 8/B Date: 17 Aralýk 2014, 00:32:05
Zekatý her müslümanýn vermesi gerekir bunu çok iyi açýkla mýþýnýz Allah Razý Olsun...
Ynt: Zekat kimlere farz? By: Rüveyha Date: 17 Aralýk 2014, 00:37:09
Esselamu Aleykum ve rahmetullah.Zekatýn kimlere farz olduðu ayrýntýlý þekilde anlatýlmýþ.Rabbim zekat düþüyorsa gönül hoþnuluðuyla verenlerden kýlsýn ÝnþaAllah.Rabbim razý olsun .
Ynt: Zekat kimlere farz? By: selinay 7b Date: 30 Kasým 2015, 19:34:50
selamun aleykum
bir müslümanýn zekat verebilmesi için belli sartlarý tasýmasý gerekir bu sartlar :
1.müslüman olamak
2. akýllý olmak
3.hür olmak
4. kendi ihtiyacalarýný karsýlamasý haricinde bir miktar paraya sahip olmak
Ynt: Zekat kimlere farz? By: mevlüde06 Date: 30 Kasým 2015, 19:52:51
Ve aleykumusselm ve rahmetullah.Allah razi olsun Reyyan abla paylasiminin icin.
Zekat bahsi genis bir sekilde aciklanmia.Rabbim hakkiyla uyanlardan eylesin insallah
Ynt: Zekat kimlere farz? By: ikranur 7d Date: 17 Aralýk 2015, 16:26:59
selamun aleyküm..
gerçekten burada daha açýk ve net bir þekilde paylaþýlmýþ...
Allah (c..c.) razý olsun...
Ynt: Zekat kimlere farz? By: enes d7 Date: 23 Kasým 2016, 21:41:25
Ramazan ayýnýn sonuna yetiþen ve asli ihtiyaçlarýndan baþka nisap miktarý mala sahip bulunan her Müslüman'ýn vermesi vacip, mali bir ibadet olan fitre, insan fýtratýndaki yardýmlaþma ve dayanýþmanýn bir gereði olarak ''insan bedeninin zekatý'' kabul ediliyor.
Yoksullarýn ihtiyaçlarýnýn giderilmesinde, bayram gününün neþesinden ihtiyaç sahiplerinin de istifade etmelerinde önemli bir rol oynayan fitrede, zekattan farklý olarak malýn artýcý olmasý ve üzerinden bir yýl geçmesi þartý aranmýyor.
Ynt: Zekat kimlere farz? By: ceren Date: 23 Kasým 2016, 22:28:38
Aleykumselam.Durumu iyi olan ve maddi olarak zenginlik icinde olan ve zekatini hakkiyla ve vaktinde olan kullardan olalim inþallah...
Ynt: Zekat kimlere farz? By: Sevgi. Date: 24 Kasým 2016, 00:59:55
Aleyna Ve Aleykümüsselăm. Bu konu çok hassas bir konu. Vesileniz ile zekatýn kimlere farz olup olmýcaðýný bilgi edinmiþ olduk elhamdülilah. Allah ( Celle Celalühu ) Razý olsun inþaAllah.
Ynt: Zekat kimlere farz? By: Bilal2009 Date: 24 Kasým 2016, 01:06:20
Ve aleykümüsselam ve rahmetüllah . Rabbim bizleri malýný Allah yolunda harcayan kimselerden eylesin . Rabbim paylaþým için razý olsun.