Cenazeye Dua Etmek By: reyyan Date: 12 Mayýs 2012, 07:45:24
54-56. Cenazeye Dua Etmek
3199... Ebû Hureyre'den; dedi ki:
Rasûlullah (s.a)'ý "Cenaze üzerine namaz kýldýðýnýzda, ona ihlasla duâ ediniz." buyururken iþittim.[495]
Açýklama
Ýhlas: Kalbin kinden, garazdan, eðrilikten ve zandan arýnmýþ olmasýdýr.Alemlerin Efendisi sevgili Peygamberimizden Ýhlasýn ne olduðu sorulunca "Rabbim Allah'dýr deyip, sonra da o emrolundu-ðun istikamette yürümendir" buyurmuþtur.[496]
Mevzûmuzu teþkil eden bu hadis-i þerifte, bir müslüman vefat ettiði zaman, Allah'ýn ona afv ve maðfiretle muamele etmesi için, içtenlikle dua etmek tavsiye edilmektedir. Menhel yazarýnýn ifade ettiði gibi vefat eden bir müslümana dua etme hususunda onun günahkâr mý yoksa salih bir kiþi mi olduðuna bakmamahdýr. Çünkü günahkâr kiþiler duaya ve þefaata daha çok muhtaçdýrlar. Bu bakýmdan, sadece salih kullar için dua edipte günahkârlardan bu duayý esirgemek doðru deðildir. Esasen her cenaze duaya muhtaçtýr da onun için sað kalanlarýn önüne getirilmiþtir.
Ölüye ihlasla dua etmek, insanýn tüm dünyevî uðraþýlarýný içinden atýp, bütün varlýðýyla Allah'a yöneldikten sonra, içtenlikle ve huþu içerisinde yal-varmasýyla olur.
Metinde geçen "Ona ihlasla dua ediniz" cümlesine "duanýzý ölüye tahsis ediniz" þeklinde de manâ verilebilir, Þafiî ulemasýnýn cumhuru bu cümleye bu þekilde manâ vermiþlerdir.
Fakat bu mevzuda gelen hadisler, bu duayý tüm müslümanlara teþmil etmenin caiz olduðuna delâlet ettiðinden fýkýh ulemasýnýn çoðunluðu cenaze duasýný diðer müslümanlara da teþmil etmenin caiz olduðunu söylemiþlerdir. Dolayýsýyla bu hadis, Þâfiîlerin görüþü için yeterli bir delil sayýlmaz.[497]
Bazý Hükümler
1. Cenaze namazýnda cenaze için dua etmek meþrudur.
2. Duada önemli olan ýhlastýr.[498]
3200... Ali b. Þemmâh dedi ki: Ben Mervan'ý Ebû Hureyre'ye:
Sen Rasûlullah (a.s.)'i, cenaze namazýnda hangi duayý okurken iþittin? diye sorarken gördüm. (Ebu Hûreyre de) ona:
(Aramýzda geçen bunca hadiseden sonra ve) benim (sana bunca kýrýcý sözleri) söylediðim halde (yine de bana geîip Hz. Peygamberin sünnetiyle ilgili soru soruyorsun öyle) mi? karþýlýðýný verdi. (Mervan da):
Evet! dedi. {Ravi Ali b. Þemmâh) dedi ki (Hz. Ebû Hureyre ile Mervan arasýnda geçen) bu konuþmadan önce aralarýnda bir münakaþa olmuþdu."
Ebû Hureyre de ona: Rasûlullah (s.a):
"Ey Allah'ým (bu cenazenin) Rabbý Sensin onu Sen yarattýn, onu Ýslam'a Sen eriþtirdin. Ruhunu Sen aldýn. Gizlisini kapalýsýný bilen Sensin. Biz Saria (ona) þefaatçi olarak geldik. Onu baðýþla" diye dua ederdi-cevabýný verdi.
(Ebû Dâvud der ki-Þu'be, Ali b. Þemmah'a Osman b. Þemmas, demekle onun isminde yanýlmýþtýr. Ahmedb. Ýbrahim El-Mevsýli, Ahmed b. Hanbel'le konuþurken ona þöyle) dediðini iþittim: Ben Hammad b. Zeyd'le bir mecliste oturupta (onun) o mecliste Abdü'l-Varis ile Ca'fer b. Süleyman'dan (hadis rivayet etmeyi) yasaklamadýðýný görmedim).[499]
Açýklama
Su hadis-i þerif cenaze namazýnda cenaze için dua etmenin meþruluðuna delalet etmektedir.
Metinde ki "Benim (sana bunca kýrýcý sözleri) söylediðim halde..." cümlesinde geçen kelimesini þeklinde okumak ve bu cümleye "sen (bana bunca kýrýcý sözleri) söylediðin halde (yine de bana soru soruyorsun öyle)mi?" þeklinde manâ vermek te mümkündür.
Musannif Ebû Dâvud metnin sonuna ilave ettiði ta'Iikte "Bu hadisi Bey-haki'nin de rivayet ettiðini ancak bu rivayette ravi Þu'be'nin Ali b. Þemmah'ýn isminden yanlýþlýkla Osman b. Þemmas diye bahsettiðini belirtiyor. Ayrýca Ahmed b. Ýbrahim'in Abdul-Varis'i tenkid edip ondan hadis almayý yasakladýðýný belirtmekle de bu hadisin ravilerinden Abd-ul Varis'in güvenilir bir ravi olmadýðýný, dolayýsýyla bu hadisin zayýf olduðunu söylemek istemiþtir. Fakat Menhel yazarý "hadis ulemasýndan birçok kiþinin Abdul Varis'in güvenilir bir ravi olduðuna þahidlik ettiðini" belirtmekte ve bu hadisin sahih olduðunu savunmaktadýr. Menhel yazarýna göre Hammad b. Zeyd'in Abdu'l-Varis'ten hadis almayý yasaklamasýnýn sebebi onun güvenilir bir ravi olmayýþý deðil Kaderiyye mezhebinden oluþudur.[500]
3201... Ebû Hureyre'den; dedi ki: Rasûlullah (s.a.s) bir cenaze namazý kýldýrdý ve:
"Allahým, dirimizi - ölümüzü, küçüðümüz- büyüðümüzü, erkeðimizi- kadýnýmýzý, burada olanýmýzý, olmayanýmýzý, baðýþla. Ey Allah'ým, bizden, yaþattýðm iman üzerine yaþat, öldürdüðünü de Ýslâm üzerine öldür. Ey Allah'ým! Bizi onun (ölümüne sabretme ve cenazesinin defnine katlanma) ecrinden mahrum etme, ve on(ým vefatýmdan sonra bizi sapýttýrma" diyerek dua etti.[501]
Açýklama
Bu hadis-i þerif, "cenaze namazýnda dua ederken duanýn sadece ölüye tahsis edilmeyip tüm müslümanlarý kapsayýcý olmasý gerekir" diyen cumhûr'un delilidir. Çünkü görüldüðü gibi bu hadis-i þerifte cenaze namazý içerisinde yapýlan dua sadece cenazeye tahsis edilmeyip kadýna-erkeðe, ölüye-diriye, büyüðe-küçüðe ve cenaze namazýnda hazýr bulunup - bulunmayan, kýsacasý tüm müslümanlarý kapsamýna almýþtýr. Mutlak lâfýz kemaline masruf olduðundan metindeki iman kelimesiyle kâmil iman, Ýslâm kelimesiyle de kâmil Ýslâm kasdedilmiþtir. Bilindiði gibi, iman kalbin tasdik etmesi, Ýslâm da diðer organlarýn bu tasdike uygun olarak Allah'ýn ve Rasûlünün emirlerini yerine getirmesi demektir. Bu bakýmdan kâmil iman ameli, kâmil Ýslâm da imaný gerektirdiði için metinde arkaya arkaya gelen iki cümleden birinde imân diðerinde Ýslâm zikredilmiþtir. Ancak burada önce iman, sonra Ýslâm zikredilirken, Tirmizî'nin ve daha baþkalarýnýn rivayetlerinde Ýslâm' imandan önce zikredilmiþtir.
Ýslâmm zahiri ve dünyada lâzým bir amel olmasý, imânýn da kalbî bir amel olup ölürken kendisine þiddetle ihtiyaç duyulmasý itibariyle Tirmizi'-nin bu rivayeti cenaze duasýnýn ruhuna daha uygun ve bu rivayet ulema yanýnda daha meþhurdur.[502]
Bazý Hükümler
1. Cenaze namazýnda dua etmek meþrudur.
2. Cenaze duasýný sadece oluye tahsis etmeyip tüm müslümanlan kapsayýcý biçimde yapmak meþrudur.
3. Cenaze namazýnda cenaze duasýný sesli olarak okumak caizdir. Çünkü Rasûlü Zîþan Efendimiz bu duayý açýktan okumamýþ olsaydý. Ebû Hu-reyre onu iþitemez ve bize nakledemezdi. Cumhuru ulemaya göre bu duayý sesli olarak okumak caizse de gizli olarak okumak müstehabdir. Nitekim Ahmed b. Hanbel'in Câbir'den rivayet ettiði bir hadis-i þerifte Hz. Ebû Bekir'le Hz. Ömer'in Hz. Peygamber'in cenaze namazýnda cenaze duasýný gizli okuduklarý ifade edilmektedir. Cumhuru ulemâya göre mevzumuzu teþkil eden hadis-i þerifte ve benzerlerinde ifade edildiði gibi Hz. Peygamber'in bazý cenaze namazlarýnda duayý sesli yaptýðý bir gerçektir. Fakat duayý bu þekilde yapmaktan maksadý duanýn sesli yapýlmasýný telkin etmek deðil, ancak halkýn duanýn lafýzlarýný iþitmesini ve öðrenmesini saðlamaktýr.[503]
3202... Vasile b. el-Eskâ'dan; demiþtir ki: Rasûlullah (s.a) bize müslümanlardan bir adamýn cenaze namazýný kýldýrdý da onu (þu þekilde) dua ederken iþittim:
"Ey Allâhim! Falanýn oðlu falan senin emanetindedir. Onu kabir sýkýntýsýndan koru.”
(Bu son cümleyi) Abdurrahman (Musannif Ebû Davud'a þu lafýzlarla) rivayet etti: "Senin himayendedir ve selâmete götüren ipine sarýlmýþtýr. Onu kabir sýkýntýsýndan ve cehennem azabýndan koru, sen sözünü yerine getiren ve hainde lâyýk olansýn. Onu baðýþla, ona acý. Çünkü sen affedici ve merhametlisin."[504]
Açýklama
Metinde 2eçen "zimmet" kelimesi, emniyet, hýfz ve himaye manalarýna gelir.
Habl kelimesiyle Kur'ân-ý Kerim kasdedilmiþtir. Nitekim Hâkim'in Miis-tedrek'inde "Kur'ân, Allah'ýn saðlam ipidir" mealinde bir hadis-i þerif vardýr. "Civar" kelimesi ise, emniyet, "güven" anlamýna gelir. Bu bakýmdan tamlamasýný "senin güvenli ipin" þeklinde tercüme etmek mümkündür. Cümlenin topluca anlamý da þöyledir: "Falanýn oðlu senin himayendedir. (çünkü o) senin güvenli ipin Kur'ân'a sarýlmýþtýr."
Habl kelimesinin burada istiare yoluyla and manâsýnda kullanýlmýþ olduðunu söyleyenler de vardýr. O zaman terkibi kendisinden önceki kelimesinin tefsiri olur. Ýbn-ül Esir Ennihâye isimli eserinde "Arap kabileleri yolculuða çýkacaklarý zaman düþmanlarýnýn þerrinden emin olmak için her kabilenin reisinden bir ahid-nâme alýrlar, bu sayede emniyet içinde yolculuklarýný sürdürürlerdi. îþte burada habl-û'1-civâr kelimesi ile kastedilen bu ahidnamedir" demekle civar kelimesinin ahd manâsýna geldiðini bu þekilde bir ahidnâmesi olan kimsenin emniyette olduðunu ifâde etmek istemiþtir.
Hz. Peygamberin, sözü geçen duasýndaki kabir sýkýntýsý Buhârî'nin sahih'inde þöyle anlatýlýyor: "Mü'min kul kabrine konulup ashâb ve yaram geri dönüp gittiklerinde -ki meyyit bunlar yürürken ayakkabýlarýnýn sesini bile muhakkak iþitir- ona (münker-nekir adlý) iki melek gelir. Bunlar meyyiti oturturlar ve ona;
Hâ! Þu Muhammed (s.a) denilen kimse hakkýnda (ki kanaatin nedir?) Ne dersin? diye sorarlar. O mü'min de: (samimi olarak) "Bildiðim ve size de bildirirfek istediðim þudur ki, Muhammed (s.a) Allah'ýn kulu ve Allah'ýn Rasûlüdür" diye cevap verir. Bunun üzerine melekler tarafýndan:
Ey mü'min! Cehennemdeki yerine bak! Allah Teâlâ bu azab yerini senin için cennetten (yüce) bir makama tebdil eyledi denilir. Nebi (s.a) "O mü'min cehennem ve cennetteki iki makamýný birden görür." buyurmuþtur. Fakat kâfir ve yahut münafýk olan meyyit (meleklerin bu sualine karþý):
Muhammed hakkýnda bir þey bilmiyorum. Halkýn ona (peygamber) dedikleri bir sözü (iþitmiþ) ben de halka uyup söylerdim, diye cevap verir. Bu iki melek tarafýndan bu kâfir veya münafýða:
Hay sen anlamaz ve uymaz olaydýn? denilir. Sonra bu kâfir veya münafýðýn iki kulaðý arasýna demirden bir topuzla vurulur. O topuzu yiyen kâfir veya münafýk þiddetli bir sesle öyle bir baðýrýr ki, bu feryadý ins ve cinden baþka bir ölüye yakýn olan herþey iþitir."[505]
Bazý Hükümler
1. Cenaze namazýnda ölü için okunan duayý halkýn öðrenmesi için sesli olarak okumak caizdir.
2. Namazda ölüye dua ederken eðer babasý biliniyorsa hem babasýnýn ismini hem de kendi ismini zikrederek duayý ona tahsis etmek müstehabdir. Eðer babasý bilinmiyorsa erkek için "Allah'ým! Bu, senin kulundur ve senin kulunun oðludur." Kadýn için de "Allah'ým! Bu senin cariyendir ve cariyenin kýzýdýr" denir.[506]
[495] Ýbn Mâce, cenâiz 23.
Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnevi: 12/81.
[496] Ahmed Rifat, Tasvir-i Ahlâk, 147.
[497] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnevi: 12/81-82.
[498] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnevi: 12/82.
[499] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnevi: 12/82-83.
[500] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnevi: 12/83.
[501] Tirmizi cenâiz 38; Ýbn Mâce, ceýlSiz23; Ahmed b. Hanbel, II, 368; IV, 170, V, 299-308; Nesâî, cenâiz 177.
Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnevi: 12/83-84.
[502] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnevi: 12/84-85.
[503] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnevi: 12/85.
[504] Ýbn Mâce, cenâiz 23.
Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnevi: 12/85-86.
[505] Buhârî, cenâiz 67; Kamil Miras, Tecrid-i Sarih Tercemesi, IV, 633 (Hadis no. 658).
Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnevi: 12/86-87.
[506] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnevi: 12/87.
Ynt: Cenazeye Dua Etmek By: sedanurr Date: 24 Nisan 2018, 16:54:12
Esselamunaleyküm ölmüþlerimize her daim duâ edelim inþaAllah
Ynt: Cenazeye Dua Etmek By: Sevgi. Date: 25 Nisan 2018, 02:39:33
Aleyküm Selam. Rabbim herzaman bizlere ölmüþlerinin ardýndan hayýrlý duâlar gönderenlerden eylesin inþaAllah
Ynt: Cenazeye Dua Etmek By: Bilal2009 Date: 28 Nisan 2018, 14:28:11
Ve aleykümüsselam Rabbim bizleri doðru iþler yapanlardan eylesin Rabbim paylaþým için razý olsun