Cana Mukabil Can By: reyyan Date: 27 Nisan 2012, 20:43:18
38. DÝYETLER BAHSÝ
1. Cana Mukabil Can
4494... îbn Abbas radýyallâhü anhümâdan; Þöyle demiþtir: Kurayza ve Nadir (iki Yahudi kabilesi) idi. Nadir, Kureyza'dan daha güçlü idi. Kureyza'dan birisi, Nadir'den birini öldürürse, onun karþýlýðýnda öldürülürdü. Nadir'den bir adam, Kurayzalý birini Öldürdüðü zaman ise yüz vesk hurma fidye karþýlýðýnda serbest býrakýlýrdý. Rasûlullah (s.a.v) gönderildiðinde, NadîrMen bir adam Kureyza'dan birisini Öldürdü. Nadiriiler:
"Onu bize veriniz, öldürelim" dediler. Kurayzalýlar ise: "Aramýzda Peygamber var" dediler. Hep birlikte, rasûlullaha geldiler. Bunun üzerine: "Hükmettiðin zaman, onlar arasýnda adaletle hükmet..."[1] ayeti nazil oldu.
-Ýbn Abbas der ki: Kist (adalet); cana mukabil candýr- Sonra da; "Onlar (Yahudiler) cahiliyyenin hükmünü mü istiyorlar.?”[2] ayeti indi.
Ebû Davud þöyle der: "Kureyza ve Nadtf in hepsi Harun (a.s) w evlâdmdandýr."[3]
Açýklama
Hadisten anlýyoruz ki, Kurayza ve Nadîr adýndaki, Medine'de yaþayan Yahudi kabileleri arasýnda bir teamül vardý. Nadîr'den birisi, Kureyza'li birini öldürürse 100 vesk (Takriben yirmi ton) hurma fidye olarak veriliyor ve katil serbest kalýyordu. Kureyzalý birisi Nadîrliyi öldürdüðünde ise katil öldürülüyordu.
Rasûlullah (s.a.v) gönderildikten sonra Nadîr'li bir adam Kureyza'dan birisini öldürdü. Kureyzalýlar öldürmek için Nadir'li katili istediler. Ama Nadirliler vermediler. Kureyzalýlar, Rasûlullah Medine'ye teþrif ettiðinde yapýlan anlaþma gereði, Hz. Peygamber'in hakemliðine baþvurmak istediler ve hasýmlarý ile birlikte Rasûlullah*a geldiler. Bunun üzerine, "Onlar arasýnda hükmettiðin zaman adaletle hükmet'...." mealindeki ayet nazil oldu. Ýbn Abbâs; bu ayetten maksadýn; katil ve maktul kimden olursa olsun, teammüdi (kasti) olduðu takdirde kýsasýn gerekliliðine iþaret olduðunu söyler.
Taberânî'nin Ýkrime kanalýyla Ýbn Abbas'tan rivayet ettiðine göre ise bu âyet diyetle ilgili olarak nazil olmuþtur. Bu rivayete göre; Kureyzalýlar Nadirlilerden birisini öldürdüðünde, Nadirliler tam diyet alýrlar, Nadîrli birisi Kureyzalý birini öldürdüðünde ise yarým diyet verirlerdi. Ýþte Rasûlullah (s.a.v), hakemliðine baþvuran Yahudiler arasýnda adaletle hükmetti ve her iki tarafýn diyetini eþitledi.
Nadirliler, Rasûlullah (s.a.v) in bu hükmünden hoþlanmadýlar ve yine eskisi gibi kendilerine üstünlük tanýnmasýný istediler. Bu sefer de: "Onlar câhiliyye hükmünü mü istiyorlar?!.." mealindeki âyet nazil oldu.
Hadis-i þerif; kýsas ve diyette herkesin eþit olup, mevki ve nesebi ne olursa olsun kanun önünde müsavi oduklanna delâlet etmektedir.[4]
[1] Mâide(5) 42.
[2] Mâide (5) 50.
[3] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnevi: 15/209-210.
[4] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnevi: 15/210.