Vadetmek Konusunda Gelen Hadisler By: reyyan Date: 08 Nisan 2012, 12:12:34
82. Va'detmek Konusunda (Gelen Hadisler)
4995... Zeyd Ýbn ErkamMan (rivayet edildiðine göre) Peygamber (s.a.) þöyle buyurmuþtur; "Bir kimse yerine getirmek niyetiyle bir (din) kardeþine bir va'dde bulunur da (bunu bir mazereti sebebiyle) yerine getiremezse ... günahkâr olmaz.”[91]
Açýklama
Bezlü'l-Mechûd yazarýnýn açýklamasýna göre bu hadis-i þerifin delalet ettiði mana þudur: "Va'di yerine getirmek þer'an vâcib deðildir. Fakat yerine getirmek niyetiyle edilen bir va'di yerine getirmek Ýslam ahlâkýnýn bir gereðidir. Bir baþka ifadeyle mekârim-i ahlâktandýr.
Yerine getirmek niyeti olmadan vaadde bulunmak ve bu niyyetin icabý olarak da va'di yerine getirmemek ise münafýklýk alâmetidir. Çünkü bu, hadis-i þerifte bir münafýklýk alâmeti sayýlmýþtýr.[92]
Bazýlarý ise meþru bir mazeret olmaksýzýn bir va'di yerine getirmenin haram olduðunu ve mevzumuzu teþkil eden hadis-i þerifte ifade edilmekte olan hususun da bu olduðunu, ayrýca va'di yerine getirmenin geçmiþ dinlerde de dinî bir vecibe olduðunu söylemiþlerdir."
Hanefi ulemasýndan Aliyyu'l-Kâri'nin açýklamasýna göre ise "bu hadis-i þerif yerine getirmemek niyetiyle vâdde bulunan bir kimsenin bu va'dini yerine getirse de getirmese de günahkâr olacaðýna delâlet etmektedir. Esasen bu þekilde vaadde bulunmak münafýklýk alâmetidir.
Yine bu hadis yerine getirmek niyyetiyle va'dedip de meþru bir mazeret sebebiyle bu va'dini gerçekleþtiremeyen kimsenin bu halinden dolayý günahkâr olamayacaðýna delâlet etmektedir.
Þurasý da bir gerçektir ki, va'di yerine getirmenin vâcib olmadýðýný söyleyen kimseler için bu hadisten bir destek yoktur. Çünkü bu hadiste bu hususla ilgili en küçük bir beyan yoktur ve hadiste bu hususa temas edil- . memektedir.
Bazýlarýna göre ise bu hadis yerine getirmemiþ bile olsa kiþinin sâlih niyyetlerinden dolayý sevab alacaðýna delalet etmektedir."[93]
Ýmam Nevevî'nin açýklamasýna göre; bir kimsenin va'dde bulunmasýnýn caiz olduðunda icma vardýr. Ancak vâdde bulunan kimsenin bu va'dini yerine getirmesi gerekir.
Va'di yerine getirmenin hükmü üzerinde ulemâ ihtilâfa düþmüþtür. Ýmam Þafiî ile Ebû Hanife'ye ve cumhura göre va'di yerine getirmek müstehabtir. Yerine getirmediði takdirde günahkar olmamakla beraber çok çirkin bir iþ yapmýþ olur.
Fakat eðer bu va'di karþýsýndakini üzmek ya da zarara uðratmak için yerine getirmemiþse günahkâr olur.
Ulemadan bir cemaate göre ise va'di yerine getirmek farzdýr. Ömer Ýbn Abdülaziz (r.a.) de bunlardandýr. Bazýlarýna göre ise bir kimsenin va'dini yerine getirmemesinden de layý günahkâr sayýlmasý ve bu va'di yerine getirmenin far:; olabilmesi için bir takým þartlarýn bulunmasý gerekir. Bu þartlarýn bulunmamasý halinde bu va'din yerine getirilmesi farz olmadýðý gibi, bu va'di yerine getirmeyen kimse de günahkâr olmaz. Ýhyada geçen "Hz. Peygamber hiçbir zaman kesin va'dde bulunmazdý, va'dde bulunduðu zaman belki kaydýný koyardý. Hz. Ýbn Mesud'da bir söz verdiði zaman inþallah derdi"[94] mealindeki rivayetlerle (4996) numaralý hadis-i þerif, verilen sözü yerine getirmenin farz olduðunu söyleyenlerin görüþünün daha isabetli olduðunu göstermektedir.
Bütün bu açýklamalarýmýzdan da anlaþýldýðý gibi, meþru bir mazeret bulunmadýkça verilen sözü yerine getirmek icab eder. Yerine getirmemek niyetiyle söz vermek ise münafýklýk alâmetidir.[95]
4996... Abdullah Ýbn Ebi'l Hamsa'dan; demiþtir ki: Peygamber (s.a.)'le (Peygamber olarak) gönderilmeden önce bir alýþ-veriþ yapmýþtým. Kendisine bir miktar vereceðim kalmýþtý. Borcumu kendisine (sözleþme) yerine getireceðime dair söz vermiþtim. Ama ben (bu sözümü) unuttum, (ancak) üç gün sonra hatýrladým. Bunun üzerine hemen (yola çýkýp kararlaþtýrdýðýmýz yere) vardým. Bir de ne göreyim! O, (sözleþtiðimiz andaki) yerinde hâlâ duruyordu. (Beni görünce):
Delikanlý bana zahmet verdin. Ben burada üç gündür seni bekliyorum, dedi.
Ebu Davud dedi ki: Muhammed Ýbn Yahya (ravi Abdülkerim hakkýnda þöyle) dedi: Bize göre bu zat Abdülkerim Ýbn Abdullah Ýbn Þakik'dir. Ebû Davud dedi ki: Bu zatýn ismi bana Ali Ýbn Abdullah'dan da bu þekilde eriþti. Yine hana eriþtiðine göre hu hadisi Biþr Ýbn el-Strrt, Abdülkerim Ihn Abdullah ibn Þakik'den rivayet etmiþtir.[96]
Açýklama
Söz verme konusunda Ýmam Gazalî þöyle diyor:Dil va detmekte yaraþýr. Fakat umumiyetle insanýn nefsi verilen sözde durmaz. O zaman verdiði sözde durmamýþ olur. Bu ise nifak alâmetidir. Nitekim Allahü Teâla: "Ey iman edenler! Akidleri-nizi yerine getirin"[97] buyurmuþtur. Resul-i Ekrem de þöyle buyurmuþtur. "Va'd atiyyedir, verilmesi gerekir." Yine Resul-i Ekrem: "Va'd borç gibi ve belki borçtan daha mühimdir." buyurmuþtur. Allahü teâlâ Ýsmail aîeyhisselamý övmek üzere; "O va'dinde sâdýk idi"[98] buyurmuþtur. Denildi ki: Ýsmail (a.s.) bir yerde buluþmak üzere biriyle sözîeþmiþti. Adam unuttu, Ýsmail aleyhisselam yirmi gün adamý orada bekledi."[99]
Fýkýh ulemasýnýn mevzumuzu teþkil eden bu hadis hakkýndaki açýklamalarý bir önceki hadisin þerhinde geçtiðinden burada tekrara lüzum görmüyoruz.[100]
[91] Tirmizî iman 14.
Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnevi: 16/239.
[92] Tirmizî, iman 14.
[93] Aliyu'1-kâri, Mîrkatü'l-Mefatih, IV, 647.
[94] Gazzali, Ýhyaü UIûmi'd-Din, 111,133.
[95] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnevi: 16/239-241.
[96] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnevi: 16/241-242.
[97] Maide (5), 1.
[98] Meryem (19), 54.
[99] A. Serdaroðlu, Ýhyaü Ulûmi'd-Din, (tercemesi), II, 2961 Bedir Yayýnevi.
[100] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnevi: 16/242.
Ynt: Vadetmek Konusunda Gelen Hadisler By: yagmur_7-c Date: 02 Mart 2016, 23:46:03
Esselamu aleykum;
Vaad bulunmak doðru ve sözünde duran kiþi için güzel bi þey...Ama ya ssözünde durmayan kiþi ...Bir dostuna vaad edip de yapmadýðýn da hem dostunun hem de Allah'ýn sana olan güvenini sarsmýþ olursun...Rabbim sözünde duranlardan etsin inþallah...
Ynt: Vadetmek Konusunda Gelen Hadisler By: Kevšer Date: 03 Mart 2016, 07:19:55
Aleyna Ve Aleykümüsselăm ecmain. Mevlam bizleri birine birþey vaad edildiðinde o vaadi hakkýyla yerine getirenlerden eylesin inþaAllah..
Paylaþým için Rabbim Razý olsun kardeþim..
Ynt: Vadetmek Konusunda Gelen Hadisler By: Bilal2009 Date: 05 Mart 2016, 20:44:19
Ve aleykümüsselam ve rahmetüllah. Rabbim paylaþým için razý olsun. Rabbim sözlerimizi yerine getirmeyi nasip eylesin.
Ynt: Vadetmek Konusunda Gelen Hadisler By: mevlüde06 Date: 22 Mart 2016, 18:14:19
Ve aleykumusselam ve rahmetullah.vaad ettigi zamn kisi sozunde durmali.cunku Efendimiz munafiklarin alemetlerini sayarken " vaad ettigi zamnda sozunde durmaz" maddesini de soyluyor.
Fakat mazeret elbette farklidir.Allah razi olsun pylasim icin
Ynt: Vadetmek Konusunda Gelen Hadisler By: damla6d Date: 22 Mart 2016, 19:25:59
#Esselamu aleykum..Paylaþým için teþekkürler..Rabbim razý olsun..#
Ynt: Vadetmek Konusunda Gelen Hadisler By: HALACAHAN Date: 19 Temmuz 2016, 21:35:49
Gerçekten yerine getirmek niyetiyle vaade bulunupta yerine getiremezse gunah olmaz..
Ynt: Vadetmek Konusunda Gelen Hadisler By: ceren Date: 19 Temmuz 2016, 21:42:30
Aleykumselam.Vaat ettigi seyi yerine getiren soz verdimi sozunde duran ve allahin rizasini kazanan kullardan olalim inþallah...