Hela By: reyyan Date: 19 Þubat 2012, 19:33:10
Hela:
Buhârî, Müslim ve diðer sünnet kitaplarýnda gelen rivayetlerden, Ýslâm'dan önceki Arap cemiyetinde, evlerde hela bulunmadýðýný anlýyoruz, týpký yakýn zamana kadar Avrupa evlerinde ve hattâ saraylarda bulunmadýðý gibi. Ýhtiyâcý gelenler kazây-ý hacet için þehir dýþýna çýkmaktadýr. Bidayette Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselam) ve zevceleri de ayný geleneðe uymuþlardýr. Ancak kadýnlarýn gece karanlýðýndan bilistifade akþamdan akþama Medine'nin dýþýnda Menâsf denen "husûsî yerler"e kazâ'yi hacet yaptýklarý, Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm)'in de bu maksatla þehir dýþýna çýkarak "kimsenin göremiyeceði kadar uzaklaþtýðý" ve hattâ Muðammis denen ve Mekke'ye üçte iki fersah mesafede, (Tâif yolu üzerinde bulunan) bir yere kadar gittiði rivayetlerde tasrih edilir. Bu hal, tesettür âyetinin geliþine kadar devam etmiþ, ancak ondan sonradýr ki evlerde helalar inþa edilmiþtir. Semhûdî'nin kaydettiði bir rivayetten Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselam)'in, hücreleri için inþâ ettirdiði kenefin Hz. Aiþe (radiyallahu anhâ)'nin hücresi ile kýzý Fâtýma (radýyallahu anhâ)'nýn hücresi arasýndaki boþlukta yer aldýðýný anlamaktayýz.
Dînin bu vecîbesi, evlerde hela ilâvesiyle inþaat plânlarým deðiþtirmekle kalmamýþ, helanýn yönüne de te'sîr etmiþtir. Hz. Peygaber (aleyhissalâtu vesselâm)'den "Kazâ-yý hacet ve bevl sýrasýnda ön ve arkanýzý kýbleye çevirmeyin (...)" mealindeki hadîsler müslüman evlerde helalarýn istikâmetine de yön vermiþtir. Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselam) bu karan verdiði zaman kararýný Mekke ahâlisine de duyurmak için Sehl Ýb-nu Hanîf i husûsî elçi olarak yollamýþtýr. Rivayetler, Mýsýr'a ve Þam'a gelen müslümanlann orada yönü kýbleye müteveccih olarak eskiden inþa edilmiþ olan helalarda bile imkân nisbeýinde bu emre riayet ettiklerini gösteriyor. Alimler bu yasaðýn kýr gibi etrafý açýk yerler için vârid olduðu, kapalý yerler için olmadýðý arka tarafýn çevrilebileceði, ön tarafýn çevrilemeyeceði, yasaðýn Kudüs cihetine de (yâni her iki kýbleye de) râci olduðu hususlarýnda sünnette gelmiþ olan muhtelif rivayetlere dayanarak münakaþa etmiþlerdir. Bundan baþka helalarda su bulundurmak, suya imkân verecek þekilde inþâ etmek gibi hususiyetler, sünnetteki ilgili emirlerden menþelerini almýþlardýr.[307]
[307] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnevi: 16/568-569.
radyobeyan