Manevi Hava By: reyyan Date: 17 Þubat 2012, 21:07:23
Ý. Manevi Hava
Çocuðun terbiyesinden birinci derecede baba ve sonra anne mes'ul olmasý hasebiyle evin baþlýca fonksiyonlarýndan biri, çocuðun mânevi ve ruhî terbiyesinde de en önde yer almaktýr. Bu sebeple daha yapýlýþý sýsýnda onun maddî mânevi kirlerden temiz olmasý istenmekte ve: "binalarýnýza haram taþ koymaktan sýkýnýn. Zira bu harap olmanýn esâsý (temeli sebebi)dir" (Feyzu'l-Kadir, I, 131) denmektedir. Bu mehalde olarak Vehb Ýbnu Münebbih'in "Tevratîa Okudum" kaydýyla yaptýðý rivayette de: "Zayýflarýn gücü ile (zorla) yapýlan binanýn akýbeti harap olmaktýr, ha-ramyolla kazanýlan malýn âkibeti de fakra düþmektir'7 (Ebu Nuaym, Hil-ye, I, 444) denir ki bu çeþit nasîhatlara ahlâk kitaplarýmýzýn ilgili bahislerinde rastlanýr.
Þüphesiz evi helâl kazançla inþa etmekle (veya helâl kazançtan kirasýný ödemekle) mesele bitmiþ olmuyor. Evin iyi bir terbiye yuvasý olabilmesi için her çeþit menhiyattan sakýnýlmasý, farz ve vâcibâtýn yerine getirilmesi, bir baþka deyiþle, Ýslâm'ýn fiilen yaþanmasý gerekmektedir. Bu sebeple yasak olan oyun âletleri, ipekten mamul döþek (halý, yastýk, perde vs.) altýn ve gümüþten mâmül kap kaçak vs.'nin evde bulundurulmasý yasaklanmýþtýr.
Diðer mühim bir husus evin sâdece yatma, yeme, istirahat veya emniyet yeri olarak düþünülmemesi, veya fiilen Öyle bir havanýn hâkim kýlm-mamasýdýr. Bunu Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselam): "Evlerinizi kabirlere çevirmeyin" sözüyle ifâde eder. Evleri kabir olmaktan kurtaracak þey, evlerde yapýlacak ibâdet ve zikirlerdir, Kur'ân okumak, namaz kýlmak, tefekkür ve nefsî murakabede bulunmak gibi. Bu sebeple: "Evlerinizi kabirlere çevirmeyin, Kur'ân okuyun, Kur'ân okunan eve þeytan girmez", "Kiþi evinde Kur'ân okursa, ev, ehline karþý geniþler ve melekler de orada hazýr olur, þeytanlar kaçar, hayýr artar. Kur'ân okunmayan eve gelince, o sahibine daralýr, melekler orayý terkeder, þeytanlar istilâ eder, hayýr da azalýr". "Nafile namazarýnýzý evlerinizde kýlýn, onlarý kabirlere çevirmeyin", "Kiþinin evindeki namazý nurdur, öyle ise evlerinizi (namazla) nûrlandýnn", "Mescitte namazýnýzý eda edince eviniz için de bir nasîb ayýrýn, zira Allah bu namazdan dolayý eve (husûsî) bir hayýr yapar", "Farzdan sonra en hayýrlý namazýnýz evlerinizde kýldýðýnýz namazdýr" vs. mânevi tevatüre ulaþan pek çok tarîklerle gelen rivayetler kiþinin behemehal evinde namaz kýlmasýný emretmektedir.
Hattâ bâzý rivayetlerde bu teþvîklerin bir neticesi olarak evlerde husûsî namazgahlar (mescidler) ittihâz edildiði anlaþýlmaktadýr. Buhârî'nin bir rivayetinden daha Mekke devresinde iken buna baþlandýðýný ve (belki de ilk defa olarak) Hz, Ebû Bekir (radýyallahu anh)'in evinin avlusunda, bir köþede bir mescit ittihâz ettiðini görmekteyiz. Medine'de Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselam)*e çeþitli mazeretlerle müracaat edip evlerinde mescit ittihâz etmek için müsâade talep ettiklerine rastlýyoruz. Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselam) arzu üzerine evlere gidip "mescit yapmak istedikleri yerde" namaz kýldýrmak suretiyle bu talepleri yerinde ve normal bulduðunu göstermiþtir. Ýbnu Mes'ýýd' (radýyallahu ahhj'dan gelen uzun bir rivayetin son kýsmý "mescid"in husûsî bir hücre olabileceði ihtimalini kuvvetlendirmektedir. Hadîste Ýbnu Mes'ýýd (radýyallahu anh) fitne ânýnda ne yapmasý gerektiðini sorar. Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselam): "Darýna (kabilesinin, akrabalarýnýn kaldýðý yere) gir" der. ibnu Mes'ýýd tekrar sorar: "Oraya da gelirse?" Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselam)'in cevabý þu olur "O vakit mescidim; gir (...)"Keza bir baþka rivayette de Zeyneb Bintu Cahþ (Radýyallahu anhâ)'m Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselam)'le eklenmezden önce evindeki "mescid" den bahsedilmektedir."
Hülâsa evlerde husûsî mescidi er ittihâzý için vâki teþvikten sonra, daha Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselam) devrinde, bir kýsým müslü-. manlar meskenlerinde buna yer vermiþler, alimler de bunu tecviz etmiþtir.
Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselam)'in evlerden menhiyyâtýn kaldýrýlmasý, Kur ân okunmasý, namaz kýlýnmasý, hattâ mescidler ittihâz edilmesi gibi dinin evde yaþanmasýna müteallik ýsrarlý tavsiyeleri, bir bakýma, evde yeni yetiþmekte olan çocuklarýn terbiyeleri içindir. Zira, böylece onlar, büyüklerinden dini meseleleri kulaklarýyla iþitmiþ, gözleriyle görmüþ, halleriyle de yaþamýþ olacaklardýr.[321]
[321] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnevi: 16/582-584.
radyobeyan