Minada Ne Zaman Hutbe Okunur? By: reyyan Date: 07 Þubat 2012, 10:29:03
70. Mina'da Ne Zaman Hutbe Okunur?
1952. ...Bekroðullarýndan iki kiþiden; demiþlerdir ki: Biz Resûlullah (s.a.)'i teþrik günlerinin ortasýnda hutbe okurken gördük. Biz onun hayvanýnýn yanýnda idik. Bu hutbe Resülullah'ýn Minâ'da irad ettiði hutbe idi.[617]
Açýklama
"Teþrik", eti güneþletip kurutmak demektir. Arablarca Zilhiccenin onbirinci, on ikinci ve on üçüncü günleri kurban etlerini güneþe sererek kurutmak âdettir. Onun için bu üç güne "teþrik günleri" denilmiþtir .Teþrik günleri üç gün olduðuna göre ikinci teþrik günü bunlarýn ortasýnda yer alýr. Bu durumda, metinde "teþrik günlerinin ortasýnda" cümlesinden maksat, kurban bayramýnýn üçüncü, Zilhiccenin on ikinci günüdür.
Bu hadisi rivayet eden Bekroðullarýndan iki sahâbîdir. Bunlarýn isimlerinin bilinmemesi, hadisin sýhhatine bir zarar vermez. Çünkü sahâbîlerin hepsi güvenilir kimselerdir.
Sözü geçen sahabiler, "biz onun hayvanýnýn yanýnda idik" sözüyle, "Resûl-i Ekrem'in bu hutbesini çok yakýndan, net olarak ve eksiksiz olarak dinleyebildik" demek istemiþlerdir.[618]
Bazý Hükümler
Hac imamýnýn Minâ'da bayramýn üçüncü gününde bir hutbe irad ederek Mina da yapýlacak hac görevleri ile ilgili konularda halký aydýnlatmasý müstehabtýr. Ýmam Þafiî ile Ýmam Ahmed de bu görüþtedirler. Hanefî ulemâsý ile Ýmam Mâlik'e göre ise, hac hutbeleri üçtür:
a. Bunlardan birincisi Zilhiccenin 7. günü Mekke'de Harem-i Þerif de okunur. Bu hutbede hac hükümleri, özellikle terviye günü Minâ'ya çýkýlamasý ve orada geceledikten sonra Arafat'a çýkýlacaðý meseleleri anlatýlýr. Hutbenin arasýnda oturulmaz. Tek hutbe olarak okunur.
b. Ýkinci hutbe Arefe günü Arafat'ta Nemire mescidinde cem-i takdîm ile kýlýnan öðle ve ikindi namazlarýndan önce okunur.
Cuma hutbesinde olduðu gibi arasýnda oturulup iki hutbe hâlinde okunur. Bu hutbelerde hac hükümleri özellikle Arafat ve Müzdelife vakfeleri cem-i takdim, cem-i te'hîr.... anlatýlýr.
c. Üçüncü hutbe Bayramýn ikinci günü (11 Zilhicce) öðle namazýndan sonra Minâ'da okunur. Bu hutbenin de arasýnda oturulmaz. Tek hutbe hâlinde okunur. Nitekim Nevevî'nin "Þerhü'l-menâsik" isimli eserinde Ýbn Sa'd'ýn Tabakât'ýndan naklen, Resûl-i Ekrem'in Minâ'daki bu hutbeyi bayramýn ikinci günü irad ettiði ifâde ediliyor.[619] Þafiî ulemâsýna göre ise hac hutbeleri dörttür:
Birincisi Zilhiccenin yedinci günü Mekke'de, ikincisi Arafe günü Arafat'ta, üçüncüsü Bayramýn birinci günü irad edilir. Dördüncüsü de bayramýn üçüncü günü okunur. Bayramýn birinci günü hac imamýnýn hutbe okumasýnýn müstehap olduðuna dair Þafiî ulemâsýnýn delili ise 1945 numaralý hadistir. Hanefî ulemâsýndan Tahâvî'ye göre 1945 numaralý hadis-i þerifte söz konusu edilen konuþma, ümmet-i Muhammedi'n istikbali ile ilgili bir vasiyyet niteliði taþýdýðýndan o konuþmaya bir hutbe gözüyle bakýlamaz.[620] Daha fazla bilgi için 1956 numaralý hadisin açýklamasýna bakýlabilir.[621]
1953. ...Câhiliyye döneminde (puthanelerden) bir evin sahibesi olan Serrâ bint Nebhân dedi ki: Baþlar gününde Resûlullah (s.a.) bize bir hutbe irad ederek "bu hangi gündür" dedi. Biz de:
Allah ve Resulü daha iyi bilir, dedik. (Bunun üzerine):
"Teþrik günlerinin ortasý deðilimdir?" buyurdu.
Ebû Dâvûd dedi ki: EbûHarre er-Rekâþî'nin amcasý da ayný þekilde (Resûlullah bize:) "Teþrik günlerinin ortasýnda hutbe irad etti" diye rivayet etti.[622]
Açýklama
Bir önceki hadisin açýklamasýnda da ifade ettiðimiz gibi Zilhiccenin Ýl, 12 ve 13, üncü günlerine "leþrîk günleri" denir. Metinde "teþrik günleri" yerine "baþlar günü" denilmesinin sebebi teþrik günlerinde kurban kellelerinin bol bol yenmesidir.
Hadisin sonunda bulunan taliki Ýmam Ahmed Müsned'inde Resûl-i Ekrem'e kadar ulaþan bir senedle rivayet etmiþtir. Hadîs "Hac imamýnýn Zilhiccenin 12 nci günü Minâ'da hutbe okumasý sünnet dir" diyen Ýmam Þafiî ile Ýmam Ahmed'in görüþünü te'yid etmektedir. Mezhep imamlarýnýn bu mevzu ile ilgili görüþlerini bir önceki hadiste açýklamýþ bulunmaktayýz.[623]
[617] Beyhaki, es-Siinenu'1-kübrâ, V, 151.
Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnlarý: 7/373.
[618] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnlarý: 7/373.
[619] bk. Sehârenfûrî, Bezlu'l-mechûd, IX, 265.
[620] FethýTr-rabânî, XII, 215, 216; Ahmet b. Hanbel, de Þafiî'nin görüþündedir, bk. Ýbn Küdâme, el-Mugnî, III, 445.
[621] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnlarý: 7/373-374.
[622] Ahmet b. Hanbel, V 72; Beyhaki, es-Sünenu'1-kübrâ, V, 151.
Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnlarý: 7/374-375.
[623] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnlarý: 7/375.