Hasta Had Uygulamak By: reyyan Date: 02 Þubat 2012, 17:38:23
33.Hasta Had Uygulamak
4472... Ebu Ümame b. Seni b. Huneyf Ensar'dan Rasûlullah'ýn bir sahabisinden þöyle rivayet etmiþtir:
Ensardan bir adam hastalandý, öyle ki bitkin düþüp bir deri bir kemik haline geldi. Ensardan birisinin cariyesi adamýn yanýna girdi; adam onu arzulayýp cinsel iliþki kurdu. Kavminden bazý adamlar ziyaret için yanma girdiklerinde olup biteni onlara anlattý ve:
"Ben yanýma giren bir cariye ile iliþki kurdum. Benim için Rasûlullah (s.a)'a bunun hükmünü bir soruverin" dedi. Adamlar bunu Rasûlullah'a haber verdiler ve: "Ýnsanlardan onun kadar sýkýntýda olan birini görmedik. Eðer onu yüklenip sana getirseydik kemikleri dökülürdü. O sadece bir deri bir kemik" dediler.
Bunun üzerine Hz. Peygamber (s.a) yüz tane hurma salkýmý sapý almalarým ve ona bir defa vurmalarýný emretti.[296]
4473... Ali (r.a) demiþtir ki:
Rasûlullah'ýn ailesine ait bir cariye zina etmiþti. Rasûlullah (s.a):
"Ya AH git ona haddi tatbik et" buyurdu. Gittim bir de ne göreyim! Kadýndan devamlý kan gidiyor. Rasûlullah'a geldim. Efendimiz: "Ýþi bitirdin mi ya Ali?" dedi.
"Kadýna gittim, kendisinden kan gidiyordu" dedim.
Rasûlullah (s.a):
"Onu kaný kesilinceye kadar býrak, sonra haddi uygula. Sahibi olduðunuz kölelere (ve cariyelere) hadleri uygulayýnýz" buyurdu.
Ebýý Davûd þöyle dedi: Ebu l-Ahvas da Adü'l - A'la1 dan aynen bu þekilde rivayet eni. Þu'be, Abdu'Vdan rivayet edip þöyle dedi: Rasûlullah: "Doðuruncaya kadar ona vurma" buyurdu. Ancak birincisi daha sahihtir.[297]
Açýklama
Bu bab haddi gerektiren bir suç iþleyip de hasta olan kiþilere karþý uygulanacak yöntemi açýklamaktadýr. Biz bu konuya girmeden önce birinci hadiste geçen iki kelime üzerinde durmak istiyoruz.
"Bitkin düþtü" diye terceme ettiðimiz; "udniye" kelimesi, hastalýktan zayýflayýp halsizleþmek, bitkin bir hale gelmek manasýnadýr. Zaten hemen peþinden gelen "bir deri bir kemik kaldý" cümlesi de buna delalet etmektedir. "Bir deri bir kemik kaldý" diye terceme ettiðimiz cümlenin tam karþýlýðý da "kemik üzerinde bir deri haline döndü" þeklindedir.
Hadislerden birincisi, hastalýktan takatsiz ve zayýf düþen birisine hakettiði had cezasýnýn seri bir hile ile hafifletildiðine, ikincisi ise nifas olan (kendisinden devamlý kan gelen) bir kadýnýn hakettiði cezanýn hastalýk geçtikten sonra tatbik edileceðine delalet etmektedir.
Bu iki hadis arasýndaki hüküm farklýlýðý ulemanýn da ihtilafýna sebep olmuþtur.
Ýmam Þafii'ye göre iyi olmasýndan umut kesilen hasta birisi haddi gerektiren bir suç iþlerse, kendisine tatbik edilecek sopa adedince deðnek bir araya getirilir ve bir defa vurulur. Ancak bir araya toplanan deðneklerin hepsinin suçlunun bedenine deðdiðinin bilinmesi icab eder. Bu uygulamanýn benzeri Kur'an-ý Kerimde de vadir. Bir âyette: "Ey Eyyub, eline bir demet sap alýp onunla vur, yeminini bozma" demiþtik.[298]' Hatta-bi'nin bildirdiðine göre Þafii ulemasýndan bazýlarý, hýrsýz zayýf olur da eli kesildiði takdirde öleceðinden korkulursa el kesilmez.
Hanefi imamlarýna ve Ýmam Malik'e göre haddin hafifletilmesi söz konusu deðildir. Had kiþiden kiþiye deðiþmez. Hasta olanla saðlam olan arasýnda fark yoktur. Ancak hastalýðýn iyi olmasýndan sonra had uygulanýr. Hanefi mezhebinin önde gelen fýkýh kitaplarýndan Hidaye'de þöyle denilmektedir: "Hasta zina eder ve cezasý recm olursa hemen recmedilir. Çünkü o ölümü hak etmiþtir. Hastalýk sebebiyle bundan kaçýnýlmaz. Ama eðeý cezasý celd (sopa) ise ölüme sebebiyet vermemesi için iyi oluncaya kadar celd uygulanmaz." Hidaye þerhi Fethu'l-Kadir'de de ayný konuya þerh sadedinde hastalýðýn iyi olmasý umulmuyorsa veya haddi hak eden son derece zayýfsa, Þafiilerin dediði gibi yüz ince sopanýn bir araya getirilerek bir defa vurulacaðý söylenmektedir. Ayrýca bütün deðneklerin vücuda deðmesi þart koþulmuþtur.[299]
[296] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnevi: 15/170-171.
[297] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnevi: 15/171-172.
[298] Sad (38)44.
[299] Ýbnu'l - Humam, Þerhli Fethý'l - Kadir, V, 29.
Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnevi: 15/172-173.