Sirkat By: saniyenur Date: 26 Ocak 2012, 09:15:12
IX. Sîrkat
725. Mes’ele: Sürrâk ne keyfiyet ile, dikkat ile teftiþ olur?
Elcevap: Hazreti 'Ali (kerremallâhu vecheh), imam Þüreyh'i (radiyallâhu anh) kâdî nasb buyurup, ol zamanda ittifak birkaç kimseler, bir müslimin oðluyla ahar vilâyete gidip, oðlu gâib olup, ol vilâyete ol kimseler geri geldiklerinde, gaibin babasý mezbûrlarý kâdî Þüreyh önüne iletip, oðlunu da'vâ (ettiðinde), "bizden zarar gelmedi" deyu inkâr edip, kâdî Þüreyh istiksâ edip bir hâl zuhura gelmiþ. Ol kimse hazret-i 'Ali'ye gelip hâli hikâyet edicek, kâdî Þüreyh'i da'vet buyurup, sorduklarýnda "þer'le nesne zahir olmadý" deyicek, oðlunu alý gidenleri cümle getirip, her birin tefrîk edip, baþka baþka söyletip, her ne menzilde kondular ise ve oðlan ol menzilde ne giyerdi ve ne yediniz ve ne yerde gâib oldu" deyu sorup, ve bil-cümle her birine tafsîl-i belið ettirip, birbirine muhalif kelimât ettiklerinde, her birinin takriri baþka tahrir olunduktan sonra, mezbûrlarý bir yere getirip, tenakuzlarý zahir olucak, inkâra mecalleri kalmayýcak, hasb-i hâli ikrar eylemiþler. Bu makûle feraset kazaya lâzýmdýr. [770]
726. Mes’ele: Zeyd, Amra bir miktar akça ve altýn verip "var biraderim Bekre ver" deyip, Attýr dahi akçayý alýp giderken gündüzün Beþre gönderip gecesi kendi zabt eylese, bu hâl üzre giderken bir gece akça ve altýn Amrýn zabtýnda iken bir miktar esbâbýyla uðrulansa asla ta'addî ve taksir olmadýðýna yemin edicek zimândan halâs olur mu?
Elcevap: Taksirsiz uðrulanmak ba'îddir. [771]
727. Mes’ele: Zeyd bir kale duvarýndan bir taþ koparýp evine döþeme etse, þer'an bahasý tazmin olur mu?
Elcevap: Kal' olunup, birine bir yine yaptýrýlýp, ta'zîr olunur. [772]
728. Mes’ele: Bir karye ehli davarlarýný nöbet ile gözedirler iken Zeydin nöbetinde Amrin merkebi zayi' olsa, Zeyd te'adiz etmediði takdirce zýmân lâzým olur mu?
Elcevap: Olmaz. [773]
729. Mes’ele: Zeyd, Amrýn haberi yok iken eþeðin alýp gidip satsa sarýk olur mu?
Elcevap: Eli kesilmez. [774]
730. Mes’ele: Üç kimse kâdî huzurunda "sirka kasdýna Amr'ýn evine girdik" deyu ikrar eyleseler þer'an ne lâzým olur?
Elcevap: Ta'zîr olunur. [775]
731. Mes’ele: Zeyd Amrýn torbasýný kesip, içinden beþ binden yüz akça eksik akçasýn alsa, inkâr ettikten sonra, üçyüz akçasýn ikrar edip bakisin inkâr eylese, ne lâzým olur?
Elcevap: Amr, bakîsin dahi isbât eylemek lâzýmdýr. [776]
732. Mes’ele: Müslüman adýna olan bir kaç kimseler ile iki kâfir, Zeydin evin basýp bir miktar esbabý ile iki bin akçasýn gâret eyleseler. Ba'dehu mesbûr müslümanlar bulunmayýp zimmîler bulunucak, Zeyd gâret olan esbabý, iki bin akçasýn bi-t-tamam mezbûr iki kâfirden tazmin ettirmeðe kadir olur mu?
Elcevap: Anlar bile olucak olur. [777]
733. Mes’ele: Zeyd Amra bey' eylediði kulu Bekri, sîrka sabit olup Beþir paþa Bekri alýp, kýymetin Zeydden Amra hükm edip ahverdikten sonra, Zeyd dahi kulu Bekri, paþadan almaða kadir olur mu?
Elcevap: Kimden sirka ettiyse Bekir anýndýr ol alýr. [778]
734. Mes’ele: Zeyd-i sârikm þer'an bir eli ve bir ayaðý kesmek lâzým oldukta, Amr-i nâib ehl-i 'urfe kesmek emr edip, ehl-i 'urf temessük talep edip, Amr vermeyicek, nâib "emrim tutulmadý" deyu kasabada cum'a namazýn kýldýrmayýp, kendi bi-nefsîhi kat'ýn ehli deðil iken, sârik-i merkumun bir elin ve bir ayaðýn kesdikte sârik helak olsa, þer'an Amr-i naibe ne lâzým olur?
Elcevap: Bir sirkat ile kat’ meþru' deðildir. Ayaðý kesmek eli kesmek ile uslanmayýp tekrar sirkat ettiði vakit meþrû'dur. Ma' bile kesmekle te'addî etmiþ olur. Diyet lâzýmdýr. [779][771] B. 221 b
[772] B. 92 a
[773] B. 235 a
[774] B. 98 b
[775] B. 98 b
[776] B. 96 a
[777] B. 98 a
[778] B. 96 b
[779] B. 96 a