Muhaffef Necaset By: seymanur K Date: 25 Ocak 2012, 12:59:05
Muhaffef Necaset (Hafif Necaset):
Gýda olarak sütten baþka bir þey yememiþ ve iki yaþmý henüz doldurmamýþ olan bebeðin idrarýdýr. Bununla pislenen yerin üzerine temiz bir miktar su dökmek yeterlidir, böylece o yer temizlenmiþ sayýlýr. [2]
3. Mütevassýt Necaset (Orta dereceli Necaset):
Yukarýda 1. ve 2. maddelerde açýklananlar dýþýnda kalan necasetlerdir. Ýdrar, dýþký ve kan gibi.
Mütevassýt necaset de iki çeþide ayrýlýr: [3]
a. Necaset-i Hükmiye:
Maddesi, rengi, kokusu ve tadý olmayan necasettir. Böyle bir necasetin dokunduðu yeri temizleyici su ile bir defa yýkamak kafidir. [4]
b. Necaset-i Ayniye:
Maddesi olan veya renk, koku ve tad sýfatlarýndan biri bulunan necasettir. Böyle bir pisliðin dokunduðu yerin temizlenmiþ sayýlabilmesi için pisliðin kendisini gidermek, ayrýca rengini, kokusunu ve tadýný izale etmek gerekir. Þayet normal yýkamakla sonuç alýnmazsa, pislenen þeyin oðuþturulmasý, sýkýlmasý ve defalarca yýkanmasý gerekir. Ýyice yýkandýðý halde pisliðin tadý veya rengi ile kokusu henüz giderilememiþ ise sabun gibi bir maddenin de kullanýlmasý þarttýr. Buna raðmen anýlan özellikler giderilmezse bu kadarcýðý affedilmiþ sayýlýr.
Dinen temiz sayýlmayan ve NECASET ismi verilen maddelerden üçü temiz hale dönüþebilir.
Bunlar;
1. Ýçine herhangi bir þey atýlmadan kendiliðinden sirkeye dönüþen üzümden mamul sarap, kabý ile beraber temiz hale dönüþmüþ olur ve sirke olarak kullanýlabilir. Fakat herhangi bir müdahele sonucunda sirkeye dönüþürse temiz sayýlmaz ve kullanýlamaz.
2. Köpek, domuz ve bunlardan birinin baþka bir cins hayvanla birleþmesi neticesinde doðan hayvan hariç, eti yenen veya yenmeyen herhangi bir murdar hayvanýn derisi tabaklanmakla necis olmaktan çýkar ve temizlenmiþ cisim hükmüne girer. Yani temizleyici bir su ile güzelce yýkandýktan sonra temizlenmiþ olur. Ancak þuna dikkat etmek gerekir: Böylece tabaklanmýþ bir derinin üstünde giderilmemiþ tüy ve kýl varsa giderilmesi gerekir. Çünkü kýl ve tüy tabaklanmakla temiz hale dönüþmez. Sadece derinin kendisi bu iþlemler neticesi temiz olur.
3. Kan pýhtýsý, et parçasý halindeki cenin ve yumurta kaný canlý bir yaratýða dönüþmekle temiz hale gelir.
Bazý hafif ve orta dereceli necasetlerden sakýnmak ve korunmak cidden zor olduðu için belirli ölçüler dahilinde olmak kaydý ile bir kýsmý affedilerek namaza ve Kâ'be'yi tavafa mani sayýlmamýþtýr. Bir kýsmý da yiyecek ve içecek maddelerine karýþmasý müsamaha ile karþýlanmýþ, yani o yiyecek ve içecek pis sayýlmamýþtýr.
Bunlarýn ayrýntýlarý fýkýh kitablarýnda mevcuttur. Bir kýsmýný örnek olarak burada belirtelim:
1. Kara sinek ýslak bir necesate konduktan sonra uçup bedene veya elbiseye konduðu zaman ayaklarýna bulaþmýþ, fakat çýplak gözle görülemeyecek derecede az olan necaset o elbise veya bedene bulaþmýþ olur. Buna raðmen bu hal namaza mani deðildir.
2. Yaðýþlý havalarda bazý sokaklardaki çamurlara hayvan pisliði karýþýr ve bazan o pislikler görülür. Oralardan yaya geçenler ne kadar dikkat etseler bile çamur sýçrantýlarý elbiselerine bulaþýr. Bundan sakýnmak mümkün olmadýðý için bu kadarý baðýþlanmýþtýr.
3. Koyun veya keçi saðýlýrken süt kabýna düþen bir-iki katý davar pisliði derhal çýkarýlýp atýlýrsa sütün temizliðine zarar gelmez. Fakat düþen pislik sývý halde ise veya sütte bir süre kalýp daðýlýrsa süt pis sayýlýr.
4. Buðday gibi hububat harmaný döven hayvanlarýn pisliði harmandaki saplara ve dolayýsýyla hububata bulaþýr. Buna raðmen saplardan ayýklanan hububat pis sayýlmaz.
5. Rüzgar esip, necis þeylerle karýþýk olan topraðý kaldýrýr, tozu sývý olan þeylere karýþtýrýrsa, gözle görünürse de baðýþlanmýþ olur.
6. Fare pislikleri çoðalýp, evdeki zahire diyebileceðimiz bulgur, pirinç vb. gibi þeylere karýþýr ve onlardan sakýnmak mümkün olmazsa affolunur.
7- Pire ve sineðin pisliði az olan kan ve irin de affolunur. Ancak bu tür pislikler insanýn fiili veya kasdýyla herhangi bir yere bulastýnlýrsa o zaman affa tabi olmaz.
8- Yaralardan çýkan kan ve irin. Bu durumda kan ve irin çok da olsa 3 þartla affedilir.
a) Kan ve irinden ikisinin de kiþinin kendi yarasýndan çýkmasý.
b) Kiþinin kendi fiiliyle deðil de kendiliðinden çýkmasý.
c) Normal yerinden çok yere taþmamasý.
Burdan anlaþýlýyorki kan ve irin baþkasýnýn yarasýndan insana bulaþýr veya kasden çýkarmasý ya da yaranýn normal sýnýrýnýn fazla olan kýsmýna yayýlýrsa o zaman affa tabi deðildir.
9- Haþereden akýcý kaný olmayan karýnca, sinek ve arý gibi hayvanlarýn su veya sývý bir yemeðe düþmesi de affedilir.
Bu konuda Peygamberimiz (s.a.v.) þöyle buyurur:
"Sizden birinizin kabýna sinek düþerse, tümünü içine batrsýn, sonra çýkarýp atsýn. Zira kanatlarýn birinde hastalýk, diðerinde þifa vardýr. [5]
Görülüyor ki sinek düþtüðü o þeyi pisletseydi hepsinin içine batýrýlmasýný Allah Resulü emretmezdi. Akýcý kana sahip olmayan her çeþit haþere de sinek hükmündedir. Bir þeyin içine düþüp ölmesiyle ya da canlý ise çýkarýlmasý ile de pisletmezler.
10- Et üzerinde kalan kan da affa tabidir.
11- Korunma imkaný olmayan süt emen çocuðun kustuntusu da annesi için affa tabidir. annesinin memesini emerken aðzýndan memeye bulaþan kusuntu gibi þeyler de affedilir.
12- Hayvan boðazlamakla görevli olan kasabýn kestiði hayvanýn elbisesine bulaþan kan da affedilmiþtir.
13- Sudaki balýklarýn pisliði suyun rengini ve kokusunu deðiþtirmediði sürece affa tabidir.
14- Ýnsanlarýn genelde gidip gelmeyi adet ettikleri Cami gibi yerlerde yuva yapan kuþlarýn pisliði. Bunlardan da korunmak zor olduðu için affa tabidir. Burda her ne kadar ruhsat verilmiþse de mümkün mertebe korunmak gerekir. [6][2] Kadý Ebu Þuca’, Ðayet’ül-Ýhtisar ve Þerhi, Ravza Yayýnlarý: 75.
[3] Kadý Ebu Þuca’, Ðayet’ül-Ýhtisar ve Þerhi, Ravza Yayýnlarý: 75.
[4] Kadý Ebu Þuca’, Ðayet’ül-Ýhtisar ve Þerhi, Ravza Yayýnlarý: 75.
[5] Buhari, 5445.
[6] Kadý Ebu Þuca’, Ðayet’ül-Ýhtisar ve Þerhi, Ravza Yayýnlarý: 75-77.