Namazda Terkedilen Fiiller By: seymanur K Date: 16 Ocak 2012, 18:52:27
Namazda Terkedilen Fiiller
-Terkedilen farz (rükün) ise bunun için sadece sehiv secdesi yeterli deðildir. Terkedilen farz için zaman yakýnsa hemen onu yerine getirir.
Bunun delili þu hadistir. Ebu Hureyre (r.a.) þöyle anlatýyor:'Allah Resulü bize öðle veya ikindi namazýný kýlarken iki rekatta selam verdi. Zul-yedeyn isminde bir sahabe: Ey Allah'ýn Resulü, namaz mý kýsaldý yoksa sen mi unuttun? diye Allah Resulü sahabelere: "Zülyedeyn'in dediði doðru mu?" diye sordu. Sahabeler. Evet, deyince Hz. Peygamber kalktý iki rekat daha kýldý. Sonunda da (yanýldýðý için) iki secde yaptý'. [1]
- Terkedilen sünnet ise ve o sünnetin akabindeki rükune girilmemiþse geri dönerek o sünnet yerine getirilir. Abdullah b.Ruhayne þöyle anlatýyor: "Hz. peygamber bir namazda bize iki rekat kýldýrdý. Sonra birinci te-þehhüd için oturmadan kalktý. Namazýn sonunda biz onun selam vermesini beklerken O, yanýlmasýndan dolayý iki secde yaptý ve selam verdi. [2]
Baþka bir hadisi þerifte Resulullah (s.a.v.) þöyle buyurmuþtur: "içinizden biri ikinci rekatta oturmadan kalkar tam ayaða kalkmadan oturmadýðýný hatýrlarsa hemen otursun, fakat tam ayaða kalkmýþsa oturmasýn, daha sonra yanýldýðý için iki secde yapsýn."
Birinci hadiste sünnetin unutularak terki, ikinci hadiste de rüküne girmeden hatýrlandýðýnda dönüþ rüküne girilmiþse namazýn sonunda sehiv secdesi yapýlmasý gerektiði bilinmektedir.
- Terkedilen hey'et ise onun için sehiv secdesi gerekmez çünkü heyetler müekked sünnet deðildir. Bu nedenle sehiv secdesi gerekmez.
- Namazýn rekatlarýnda þüpheye düþen kiþi de kanaatýna göre amel eder. Kanaat ise en azýný nazar-ý itibare alýr. Mesela 3. rekat mýdýr 4. rekat mýdýr kýlýyorum þeklinde þüpheye düþerse, 3. rekat diye kanaat edip bir rekat fazla kýlar ve sonunda sehiv secdesi yaparak selam verir.
Bunun delili þu hadisi þeriftir.
Ebu Said el Hudri (r.a) þöyle rivayet eder. Hz. Peygamber (s.a.v.) þöyle buyurmuþtur: "Biriniz namazýnda þüphe edip te üç rekat mý yoksa dört rekat mý kýldýðýný bilemezse þüpheyi atsýn ve namazý yakinen bildiði aded üzere kýlsýn. Sonra selam vermeden iki secde yapsýn. Eðer beþ rekat kýlmýþ ise bu iki secde onun namazýný çifleþtirerek altý rekat yapar. Eðer dördü tamamlayýcý olarak kýldý ise bu iki secde þeytanýn burnunu yere sürtmek için olur."
Sehiv secdesi bir vacibin terkinden dolayý meþru kýlýndýðý için sünnettir.
Sehiv secdesinde, terkedilen þey rükünden sonra zaman yakýn ise baþka bir rükne geçilmemiþse hemen geri dönülüp kaçýrýlan o rükün yerine getirilmelidir. Daha sonra sehiv secdesi yapýlýr. Ama araya zaman girmiþ, yani baþka bir rükne girilmiþse, artýk ordan geri dönülmez, namaza devam edilir. En sonda bir rek'at fazla kýlar ve daha sonra sehiv secdesi yapar.
Sehiv secdesi namazda genellikle yanýlma sonucunda, bazan da bile bile vuku bulan noksanlýðý onarmak için meþru kýlýnmýþtýr. Bu secde imam ve tek baþýna namaz kýlan hakkýnda sünnet-i müekkededir, yani çok önemli sünnetlerdendir. Ýmam bu secdeyi ettiði zaman kendisine uyanlara ise farz ve zorunludur.
Sehiv secdesi namazýn sonunda selam vermeden önce yapýlan iki secde olup, namazýn diðer secdeleri gibidir. Bu secdeler edileceði zaman kalben niyet getirilerek "Allahu Ekber" diye tekbir alýnýp secdeye varýlýr, diðer secdelerde olduðu gibi ma'lum teþbih üç defa okunur ve,
"Sübhanellezi lâ yenâmu we lâ yeshýý" teþbihi okunur. Sonra oturulur ve iki secde arasýndaki dua okunup ikinci secdeye varýlýr. Sonra tekrar oturulup selam verilir. Ýmam veya tek baþýna namaz kýlan kimse sehiv secdesine kalben niyet eder. Fakat dille niyet etmez. Þayet dille niyet eder veya kalben niyet etmeden secde eder ise namazý bozulur. Ýmama uyan kimse ise imamý secde ettiði için ona uymak zorundadýr. Bu itibarla onun kalben niyet etmesine gerek yoktur.
Sehiv secdesi etmek durumunda olup ta bunu terkedip bile bile selam veren kimse artýk kaçýrmýþ olur, dönüþ yapamaz. Keza unutarak selam verir ve aradan iki rek'at namaz kýlýnabilecek süre geçtikten sonra hatýrlarsa artýk kaçýrmýþ olur. Fakat unutarak selam verir de bu kadar zaman geçmeden hatýrlarsa kaçýrmýþ sayýlmaz. Yani hemen sehiv secdesi edip tekrar saða sola selam vermesi sünnettir. --------------------------------------------------------------------------------
[1] Buharý, 1169.
[2] Müslim, 570.