Hizbini Okuyamadan Uyuyup Kalan Kimse By: reyyan Date: 21 Aralýk 2011, 14:20:01
19. Hizbini (Devam Ettiði Zikrini Veya Kur'an Tilâvetini) Okuyamadan Uyuyup Kalan Kimse
1313. ...Ömer b. Hattâb (r.a.) demiþtir ki: Resûlullah (s.a.)'i þöyle buyururken iþittim:
"Bir kimse hizbini veya onun bir kýsmýný okumadan uyur kalýr da sonra onu sabah namazý ile Öðle namazý arasýnda okursa kendisine o hizbi gece okumuþ gibi (sevab) yazýlýr."[349]
Açýklama
Hadis-i þerif, hizbini gece okuyamayan bir kimsenin bu hizbini ertesi gün sabah namazý ile öðle namazý arasýnda okuduðu takdirde gece okumuþ gibi sevab alacaðýný bildirmekte ve virdlerini gece okuyamayan kimseleri gündüz okumaya teþvik etmektedir. Nitekim gece hizbini okuyamayanlarýn onu gündüz okuduklarý takdirde gece okumuþ gibi sevab kazanacaðý hususunda Kaadî Ýyaz þunlarý söylemiþtir: "Bu, Allah (azze ve celle) tarafýndan ihsan buyurulan bir fazilettir ve gece nafilesinin efdal olduðuna delâlet eder. Çünkü bu fazilet yalnýz uykunun galebe çalmasýna karþý ihsan buyrulmuþtur."
Bu hadis-i þerifin “Muvatta"daki metni þu manaya gelen lâfýzlarla rivayet edilmiþtir: "Hiç bir kimse yoktur ki, geceleyin uykusu galebe çalarak terk ettiði bir gece namazý bulunsun da, o kimseye o namazýn ecri yazýlmasýn. O kimse için uykusu bir sadakadýr."[350] Bu hadis tafdîl hususunda daha sarihtir. Çünkü kulun hem namazdan alýkonduðuna hem de kendisine sevab yazýldýðýna delâlet etmektedir. Zira ecrinden birþey noksan edilecek olsa, uykusu sadaka deðil, bilâkis mâni sayýlýrdý.
Bu hadis hakkýnda Dârekutnî tenkîdde bulunmuþ ve onu Ýbnu'l-Mübârek ile baþkalarýnýn, Hz. Ömer'den mevkuf olarak rivayet ettiklerini, binaenaleyh hadisin muallel olduðunu iddia etmiþse de, bu iddia yerinde deðildir. Hadis hem metin hem de sened bakýmýndan sahihtir. Gerçi Hz. Ömer'den mevkuf olarak rivayet edildiði doðrudur. Fakat ulemâdan birçok kimse onu merfu olarak da rivayet etmiþtir. Kitabýmýzýn baþýndan buraya kadar müteaddit yerlerde gördük ki, böyle hem mevkuf hem de merfû olarak rivayet edilen hadisler, merfû hükmündedirler. Çünkü mevsuk bir râvinin ziyâdesi makbuldür.[351]
Bazý Hükümler
1. Her gece bir naile namaza veya zikre veya Kur an tilavetine aralýksýz devam etmenin sevabý çok büyüktür.
2. Her gece devamlý olarak okunan hizibler ve yapýlan nafile ibâdetler uyku gibi meþru mazeretler sebebiyle yapýlamadýðý zaman ertesi günün sabah namazý ile öðle vakti arasýnda kaza edilmesi müstehabtýr. Ancak bu mesele mezhep imamlarý arasýnda ihtilaflýdýr:
a. Ebû Hanife ve Ebû Yusuf (r.a.) bu hadise dayanarak, geceleyin nafile olarak kýldýðý bir namazý veya revâtip sünnetlerden birini kaçýran kimsenin onu ertesi gün kerahet saatlerinin dýþýnda sabah namazý ile öðle namazý arasýnda kaza etmesinin m üste hah olduðunu söylemiþlerdir.
b. Þafiî ulemâsýna, Hanefilerden Ýmam Muhammed'e ve Ýmam Ahmed'den gelen bir rivâyete göre de, gündüzün kerahet vakitlerinin dýþýnda istenilen bir saatte edâ etmek müstehabtýr. Delilleri ise þu hadis-i þeriftir: "Resûlullah (.a.a.) aðrý veya baþka sebeple geceleyin gece namazýný kýlamazsa (onun yerine) gündüz on iki rekat namaz kýlardý."[352]
c. Mâliki ulemasýna göre ise, uykunun galebe çalmasý gibi meþru mazeretler sebebiyle her gece yapmakta olduðu nafile ibâdeti veya devam ettiði virdi yapamayan bir kimse, bunu sabah namazýndan önce hatýrlayacak olursa, kaza eder; yoksa bir daha kaza edemez.[353]
[349] Müslim, musâfirîn 142; Tirmizî, cuma 56; Nesâî, kýyâmu'1-leyl 65; Ibn Mâce, ikâme 177; Dârimî, salât 167; Muvatta, Kur'ân 3.
Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnlarý: 5/122.
[350] Muvatta, salâtu'I-Ieyl 1; Zurkânî, Þerhu'l-Muvatta, I, 357.
[351] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnlarý: 5/122-123.
[352] Müslim, müsâfirîn 140.
[353] Menhel, VII, 238.
Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnlarý: 5/123-124.