Yeni Evlenen Bir Kimsenin By: reyyan Date: 15 Aralýk 2011, 21:14:29
33-34. Yeni Evlenen Bir Kimsenin Bakire Hanýmýnýn Yanýnda Kalabileceði Müddet
2122. ...Ümmü Seleme'den rivayet olunduðuna göre, Rasûlullah (s.a.) Ümmü Seleme ile evlenince üç (gece) onun yanýnda kaldý. Sonra;
"Ehlinden sana bir hakaret yoktur." (Binaenaleyh) istersen sana yedi geceyi tamamlarým. Fakat sana yediyi tamamlarsam (diðer) kadýnlarýma da tamamlarým." buyurdu.[539]
Açýklama
Hz. Ümmü Seleme'nin, iltifat tarikiyle "Peygamber (s.a.) benimle evlenince" diyecek yerde "Hz. Peygamber Ümmü Seleme ile evlenince diyerek kendisinden "Ümmü Seleme" diye bahsetmesi hayasýndandýr. "Ehlinden sana bir hakaret yoktur." cümlesindeki bâ harf-i cerri sebebiyet içindir. Ehil, kelimesinden maksat da kabiledir. Binaenaleyh metni bu noktadan ele alacak olursak, cümle, "senin yüzünden ehline bir hakaret ulaþmýþ deðildir" manasýna gelir. Bazýlarýna göre de Hz. Peygamber burada "ehil" sözüyle kendisini kasd etmiþtir. Çünkü zevç ve zevce birbirinin ehlidirler. "Ba" harf-i cerri de hevân kelimesine tealluk etmektedir. Metin bu yönden ele alýndýðý zaman cümle; "benim seninle sadece üç gece kalmýþ olmam seni hor gördüðümden ya da sana raðbetimin azlýðýndan deðildir. Binaenaleyh benden sana bir hakaret yoktur. Hakkýný hiç noksansýz alýrsýn" anlamýna gelir. Bu hadis-i þerif ile Hz. Peygamber "sana ehlinden bir hakaret yoktur, istersen'senin yanýnda yedi geceyi tamamlarým dilersen, üç gece kalýr sonra (diðer kadýnlarýmý) dolaþýrým." buyurdu. Ümmü Seleme de "Üç gün kal," dedi.[540] anlamýndaki hadis-i þerif arasýnda herhangi bir çeliþki yoktur. Çünkü mevzumuza teþkil eden hadis-i þerifte, Hz. Peygamber'in bu sözü Hz. Ümmü Seleme'nin yanýnda üç gece kaldýktan sonra söylediði açýkça ifade edildiði halde, Müslim ve Ýmam Mâlik'in rivayetlerinde böyle açýk bir ifade yoktur. Binaenaleyh Hz. Peygamber, Hz. Ümmü Seleme'ye hitaben söylediði rivayet edilen Sünen-i Ebu Davud'taki sözü, Hz. Ümmü Seleme'nin yanýnda üç gece kaldýktan sonra söylemiþtir. Muvatta ve Müslim'de rivayet edilen sözü ise, gerdek gecesinin sabahýnda veya ikinci gecenin sabahýnda söylemiþtir. Yani ifadelerdeki farklýlýk olaylarýn farklý günde olmasýndandýr. Bu bakýmdan bunlardan birinde yedi geceye tamamlamadan bahsedilirken, birinde üç geceyi tamamlamadan bahsedilmesi bir çeliþki deðildir.
Bu mevzuda Ýmam Nevevi þunlarý söylüyor;
"Peygamber (s.a.) Hz. Ümüm Seleme'ye kendisinin yanýnda üç gece kalmakla yetindiði takdirde diðer hanýmlarýnýn yanýnda sýrayla birer gece kalmasý icabettiðini, þayet kendisinin yanýnda yedi gece kalacak olursa, diðer hammlarnýn yanýnda da yediþer gün kalmasý gerektiðini söylemekle, ona bu mevzudaki hukuku açýklamýþ ve iki þýktan birini seçmeyi kendisine býrakmýþtýr. Hz. Ümmü Seleme de Hz. Peygamberin kendi yanýnda üç gün kalmakla yetinmesini tercih etmiþtir.
Çünkü yedi günlük ikâmet bir yönden daha iyi ise de bu takdirde diðer arkadaþlarýnýn her birisinin yanýnda yediþer gün kaldýktan sonra ancak kendisine sýra geleceði yönünden pek kârlý olmazdý. Zira ona sýra geç gelecekti."[541]
Bazý Hükümler
1. Kiþinin karýsýna yumuþak davranmasý ve insanlarýn hakka uymalarýný saðlamak için gerçekleri onlarýn an uyabileceði bir dille anlatmasý müstehabdýr.
2. Birden fazla karýsý olan bir kimsenin aileleri arasýnda adaletli davranmasý gerekir.
3. Ailesi veya aileleri üzerine dul bir kadýnla evlenen bir kimsenin, yeni karýsýný normal sýrasýna sayýlmamak üzere ilk üç geceyi onun yanýnda geçirmekle, normal sýrasýna sayýlmak üzere ilk yedi geceyi onun yanýnda geçirmek arasýnda muhayyer býrakmasý meþru' kýlýnmýþtýr.
Ýmam Þafiî ile Ýmam Ahmed ve Cumhur-Î ulemâ bu görüþtedir. Ýmam Malik'e göre ise, kiþinin yeni evlendiði kadýna böyle bir tercih hakký vermesi meþru' deðildir. Delili ise, "Bir adam bakire kýzý dul kadýnýn üzerine alýrsa, yanýnda yedi gece kalýr. Dulu bakirenin üzerine alýrsa, yanýnda üç gece kalýr.'* mealindeki 2124 numaralý hadisi þeriftir.
îmam Malik'e göre Hz. Peygamber'in Hz. Ümmü Seleme'yi üç gece ile yedi gece arasýnda muhayyer býraktýðýný ifâde eden ve mevzumuzu teþkil eden Ümmü Seleme hadisi, sadece Hz. Ümmü Seleme'ye ait özel bir durumu dile getirmektedir. Binaenaleyh bu hadisin hükmü bir kimsenin eski aileleri üzerine aldýðý dul kadýn için geçerli deðildir. Ýþte mevzumuzu teþkil eden hadiste böyle özel bir durumun bulunmasý söz konusu olduðundan îmam Malik 2124 numaralý hadisi þerifle hükmetmeði daha isabetli bulmuþ ve "yeni evlenen hanýma tanýnan hak, bâKÝre için yedi gece, dul için üç gecedir", demiþtir.
Hanefi Ulemasýna ve Hammad b. Süleyman'a göre ise, eski hanýmlarýnýn üzerine dul kadýnla evlenen bir kimse, yeni hanýmýnýn yanýnda yedi gece kalacak olursa, ondan sonra sýra ile diðer hanýmlarýnýn yanýnda da yediþer gece kalýr. Eðer yeni hanýmýnýn yanýnda üç gece kalacak olursa, diðer hanýmlarýnýn yanýnda da sýra ile üçer gece kalýr. Çünkü Peygamber (s.a.) hanýmlarýnýn yanýnda gecelemek hususunda adaletten ayrýlmazdý. Nitekim Ümmü Seleme hadisinde geçen "eðer senin yanýnda yedi gece kalacak olursam diðer hanýmlarýmýn yanýnda da yedi gece kalmam gerekir." cümlesi de bunu ifâde eder. Bu mevzuda Ýmam Þafiî'nin ve cumhurun görüþünü benimseyen ulema, "dilersen senin yanýnda yedi geceyi tamamlarým, istersen üç gece kalýr sonra (diðer hanýmlarýmý) dolaþýrým." hadisi þerifinde geçen "sonra diðer hanýmlarýmý dolaþýrým" cümlesini delil getirerek Hanefî ulemâsýna itiraz etmiþlerdir. Hanefi ulemasý da bu itiraza þöyle cevap vermiþler: Bu sözden maksat, "Eðer senin yanýnda üç gece kalacak olursam yanlarýnda üçer gece kalarak sýra ile diðer hanýmlarýmý da dolaþýrým" demektir. Eðer üç gece yanýnda kalmak sadece yeni hanýma ait bir hak olsaydý, o zaman Rasûl-i Ekrem'in Hz. Ümmü Seleme'nin yanýnda yedi gece kaldýðý takdirde diðerlerinin yanýnda dörder gece kalmasý gerekir. Oysa Rasûl-i Ekrem Efendimiz "senin yanýnda yedi geceyi tamamlarsam diðer hamýnlanmin yanýnda da yediþer gece kalýrým" demiþtir"[542] Cumhur-ý ulemâ da Hanefi ulemasýna þu cevabý vermiþtir; "Hadisi þerifte Hz. Peygamberin zevceleri arasýnda göstermek istediði adalet ilk yedi geceyi Hz. Ümmü Seleme'nin yanýnda "geçirmesi ile ilgilidir. Ýlk üç geceyi onun yanýnda geçirmesiyle ilgili deðildir. Çünkü üç gece onun mükteseb hakký olduðu için sýraya dahil deðildir. Binaenaleyh üç gecelik ikâmeti yedi gecelik ikâmete kýyas etmek "nass" karþýsýnda kýyas yapmak demektir ki, böyle bir kýyas muteber deðildir.[543]
2123. ...Enes b. Mâlik (r.a.)'den; demiþtir ki: "Rasûlullah (s.a.) Safiyye'yi alýnca, onun yanýnda üç (gece) kaldý. (Bu hadisi Ebu Davud'a rivayet eden) Osman b. Ebî Þeybe, (Vehb b. Bakiyye'nin rivayet ettiði yukardaki metne þunlarý) ilave etti: "(Hz. Safiyye) dul idi.[544]
(Osman bu hadisi) "Bana Hüþeym haber verdi. (Huþeym dedi ki) bize Humeyd haber verdi. (O da dedi ki) bize Enes haber verdi," diyerek rivayet etti.[545]
Açýklama
2054 numaralý hadÝs-i þerifin þerhinde açýkladýðýmýz gibi Hz. Peygamber, Safiyye bint Huyeyy b. Ahtab ile Hayber savaþýndan dönerken yolda evlenmiþtir. Hz. Safiyye daha önce Ýbn Ebi'l-Hukayk'ýn karýsý idi. Kocasý Hayber savaþýnda katledildiði için dul kalmýþtý.
Musannif Ebû Davud'un bu hadisi, Vehb b. Bakiyye'den rivayet ettikten sonra, ayrýca bir de Osman b. Ebî Þeybe'den de rivayet etmesinin sebebi, Vehb'in, bu hadisi mu'an'an olarak rivayet etmesine karþýlýk, Osman b. Ebî Þeybe'nin bu hadisi tahdis ve ihbar lafýzlarýyla rivayet etmiþ olduðuna dikkati çekmektir.[546]
Bazý Hükümler
Hanýmýnýn veya hanmlanmn üzerine dul bir kadýn alan kimsenin ilk uç geceyi yem hanýmýna tahsis etmesi meþru' kýlýnmýþtýr. Bu üç geceyi hanýmýna tahsis etmesine karþýlýk diðer hanýmlarýnýn yanýnda da üçer gece kalýp kalmayacaðý meselesi ulemâ arasýnda ihtilaflýdýr. Bu meseleyle ilgili görüþleri bir önceki hadisin þerhinde açýkladýðýmýzdan burada tekrara lüzum görmüyoruz.[547]
2124. ...Enes b. Malik (r.a.)'den; demiþtir ki: (Bir kimse) Bakireyi dul kadýn üzerine alýrsa, onun yanýnda yedi (gece) kalýr. Dulu (bakirenin üzerine) alýrsa, onun yanýnda üç (gece) kalýr. (Ebu Küâbe dedi ki; Enes) bu hadisi merfu' olarak rivayet etti desem doðru söylemiþ olurum. Fakat o, "sünnet böyledir" dedi.[548]
Açýklama
Ravi Ebýý Kýlâbe, "Enes bu hadisi merfu' olarak rivâyet etti desem, doðru söylemiþ olurum" sözü ile demek istiyor ki; "Bir hadisi mânâ olarak rivayet etmek caizdir. Bu bakýmdan ben, "Hz. Enes, "sünnet böyledir" dedi." diye rivayet edeceðim yerde "Hz. Enes; Rasülullah böyle buyurdu! dedi" þeklinde rivayet etseydim, yine doðru rivayet etmiþ olurdum. Çünkü Sahabenin "Sünnet böyledir, yahut þu iþ böyledir." demesi, "Rasülullah böyle buyurdu" mânâsýna gelir. Ýbn Dakiki'l-îyd'e göre ise, bu sözün iki manasý vardýr:
1- Ebu Kýlâbe, Hz. Enes'in bu sözü merfu' olarak rivayet ettiðine, kuvvetle ihtimal vermekle beraber, kesin bir hüküm vermediði için hatadan kurtulmak gayesiyle, bu hadisin Hz. Enes'in merfu' olarak rivayet ettiðini söylemekten ýçekinmiþ've ayný mânâya gelen "sünnet böyledir" dedi, þeklinde rivayet etmeyi daha uygun bulmuþtur.
2- Aslýnda Hz. Enes'in "sünnet böyledir" demesi, "Rasülullah böyle buyurdu" mânâsýna gelir. Binaenaleyh Ebu Kýlâbe'nin bu hadisi Hz. Enes'ten merfu' olarak nakl etmesi ile "sünnet böyledir" demesi arasýnda bir fark yoktur. Fakat "sünnet böyledir" sözü, Hz. Enes'in hataya ihtimali olan, kendi içtihadýný da yansýtmaktadýr.
"Hz. Enes, Rasûlullah'm böyle buyurduðunu nakletti," gibi merfu' olarak rivayet edilen bir hadisten ise, böyle þahsi içtihadý yansýtan bir mânâ sezilmediðinden, bu rivayet þeklinde, þahsi kanaatleri Hz. Peygambere isnad etmiþ olmak tehlikesi mevcuttur. Bilindiði gibi bir râvinin hataya ihtimali olan bir ifâdeyi Rasûl-i Ekrem'e isnâd edip merfu' olarak rivayet etmesi, asla doðru deðildir. Bu bakýmdan Hz. Ebu Kýlâbe'nin bu cümleyi Hz. Enes'den "sünnet böyledir" þeklinde rivayet etmesi, son derece isabetlidir.[549]
Bazý Hükümler
Bakire bir kýzla evlenen kimsenin baþka hammlan da varsa, ilk yedi geceyi yem hanýmýna tahsis etmesi müstehabdýr. Eðer yeni haným dulsa, kendisine sadece ilk üç gecenin tahsisi gerekir. Bu zifaf, evliliðin baþýnda yeni hanýmýn en tabii hakkýdýr. Bu süre bittikten sonra normal olarak sýra ile her gece birinin yanýnda kalmak gerekir. Ýmam Malik ile Þafiî, Ahmed, Ýshak, Ebû Sever ve Cumhur-u ulema bu görüþtedirler.
Hanefi ulemâsýna göre ise, bakire olsun, dul olsun yeni hanýmýn ilk sýrayý almakdan baþka bir hakký yoktur. Binaenaleyh eski hanýmý veya hanýmlarý üzerine evlenen bir erkek ilk nöbeti yeni hanýmýna tahsis eder. Yeni hanýmýn yanýnda kaç gece kaldýysa, sýrayla o kadar da diðer hanýmlarýnýn yanmda kalýr. Çünkü deliller birden fazla hanýmý olan kimselerin, gecelerini hanýmlarý arasýnda taksim etmekte adalete uymalarýnýn farz olduðunu ifâde etmektedirler. Cumhur-u ulemaya göre ise, Hanefi ulemasýnýn bahs ettiði delilerin genel hükmü bazý hadisi þeriflerle tahsis edilmiþtir.
Þafiî ulemasýndan Ýmam Nevevî'nin beyânýna göre eski hanýmý veya hanýmlarý üzerine evlenen bir kimsenin bakire veya dul olan hanýmýna üç Veya yedi geceyi tahsis etmesinin farz mý yoksa müstehab mý olduðu meselesi üzerinde ulema ihtilaf etmiþtir. Ýmam Þafiî'ye ve taraftarlarýna göre, miktarlarý belirtilen geceleri yeni hanýma tahsis etmek farzdýr. Ýmam Mâ-lik'ten ise, farz ve vâcib olduðuna dâir iki rivayet vardýr.[550] Mevzumuzu teþkil eden bu hadisle ilgili fýkhi hükümleri görmek için 2122 numaralý hadisin þerhine bakýlabilir.[551]
[539] Müslim, ridâ 41-43; Ýbn Mâce, Nikâh 26; Darimi, Nikâh 27; Muvatta, nikah 14; Ahmed b. Hanbel, VI, 292, 295, 307, 308, 314.
Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnlarý: 8/240.
[540] Müslim, nikâh 42; Muvatta, nikâh 14,
[541] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnlarý: 8/240-241.
[542] bk. Tahavi, Þerhu meâni'1-âsâr, III, 29-30.
[543] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnlarý: 8/241-243.
[544] Beyhakî, es-Sünenü'1-kübrâ, VII, 302.
[545] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnlarý: 8/243.
[546] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnlarý: 8/243.
[547] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnlarý: 8/243-244.
[548] Buhârî, nikâh 100, 101; Müslim, ridâ 44; Tirmizî, nikâh 41; Ahmed b. Hanbel, II, 176; Beyhakî, es-Sünenü'1-kübrâ, VII, 302.
Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnlarý: 8/244.
[549] Ýbn Hacer, Fethu'1-Bârî, XI, 227.
Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnlarý: 8/244-245.
[550] bk. Nevevî Þerhti Müslim, X, 45.
[551] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnlarý: 8/245.
Ynt: Yeni Evlenen Bir Kimsenin By: ceren Date: 26 Aðustos 2017, 16:10:22
Esselamu aleykum.rabbim bizleri yaptýðýmýz evliliði ýslam yolunda yapan ve huzura rahmete kavuþan kullardan eylesin inþallah. ..
Ynt: Yeni Evlenen Bir Kimsenin By: Bilal2009 Date: 16 Aralýk 2017, 16:10:56
Ve aleykümüsselam Rabbim bizlerin evliliðini Peygamberimiz in evlilikleri gibi eylesin Rabbim paylaþým için razý olsun
Ynt: Yeni Evlenen Bir Kimsenin By: Sevgi. Date: 27 Nisan 2018, 16:47:19
Aleyküm Selam. Rabbim cümlemizi Peygamber Efendimizin evliliði gibi yuvalar kurulmasýný nasip etsin inþaAllah
Ynt: Yeni Evlenen Bir Kimsenin By: sedanurr Date: 27 Nisan 2018, 16:52:52
Ve aleykümselam Rabbim evliliðimizi Peygamber efendimizin evlilikleri gibi güzel ve muhabbete dayalý bir evlilik eylesin
Ynt: Yeni Evlenen Bir Kimsenin By: Rüveyha Date: 27 Nisan 2018, 20:49:48
Allah razý olsun inþaAllah.