Sanal bellek affetmiyor By: hafiza aise Date: 15 Aralýk 2011, 16:31:48
Sanal bellek affetmiyor!
Ýnternetin acýmasýz hafýzasý geçmiþte yaþanan hiçbir þeyi unutmuyor ve unutturmuyor.
Dijital dünyada masumca paylaþýlan birçok fotoðraf veya bilgi, hiç beklenmedik bir anda kötü sonuçlar doðurabiliyor.
ABD'li yazar Jill Price, dünyada “hyperthymestic syndrome” olarak bilinen hastalýðýn ilk teþhis edildiði kiþilerden biri. 40’lý yaþlarýn ortasýndaki Price’ýn hastalýðý, belli bir tarihten sonraki hiçbir þeyi unutmamasý.
Price, “Hiçbir þey unutmayan kadýn” (The Woman Who Can’t Forget) adlý kitabýnda 9 yaþýndan itibaren anýlarýnýn nasýl giderek daha ayrýntýlarla dolu olmaya baþladýðýný ve 15 yaþýndan itibaren de nasýl her þeyi en ince ayrýntýsýna kadar hatýrladýðýný kaleme alýyor. Jill Price’ýn bu hastalýðý günümüzde internetin hafýzasýnýn sembolü haline geldi.
Normalde insanlar anýlarýnýn bir kýsmýný unutur, bir kýsmýný canlý tutar. Bu bazen acý verir, bazen de iyi gelir. Bastýrýlmasý gereken anýlar da vardýr. Zira atalarýmýz “Zaman her þeyin ilacýdýr” sözüyle bir gün dayanýlmasý en zor acýlarýn bile hafifleyeceðini kastetmiþler. Ama internet hiçbir þeyi unutmuyor ve unutturmuyor da.
MY SPACE'TEKÝ FOTOÐRAF MESLEK YASAÐI GETÝRDÝ
Biliþim teknolojisinin sýnýrsýz bellekli sunucularý sayesinde her þeyin internette kalýcý hale gelmesi, günümüzde birçok kiþinin baþýný aðrýtýyor. Ýnternete yüklenen fotoðraf veya bilgiler, beklenilmeyen ve arzulanmayan bir anda baþa dert açabiliyor. Böyle bir dert ile ilk mücadele etmek zorunda kalanlardan biri de 2006 yýlýnda tüm dünyada bir sansasyon yaratan Stacy Snyder olayýydý. Synder o zamanlar ABD’nin Pennsylvania Eyaleti’ndeki Millersville adlý küçük bir þehirde üniversiteye gidiyordu ve amacý öðretmen olmaktý. Okulda notlarý yüksekti ve iyi bir öðretmen olmasý için bütün koþullar uygundu. Ancak Synder’in bir sosyal paylaþým sitesinde paylaþtýðý bir fotoðrafý tüm bu koþullarý tepe taklak etti. Synder’in bu fotoðrafý Cadýlar Bayramý’nda çekilmiþti. Genç kadýn bir korsan kýyafeti giymiþti ve elinde de bir bardak bulunuyordu. Ýþte bu fotoðrafý internette gören üniversite dekaný, bu fotoðraf ile çocuklara kötü örnek olduðu gerekçesiyle Synder’in öðretmen olamayacaðýna karar verdi. Olay mahkemeye taþýndý, ancak yargýç da bu karara onay verdi.
Hâlihazýrda sadece Facebook kullanýcýlarýnýn sayýsý yaklaþýk 800 milyon. Bunlarýn her biri sosyal paylaþým sitesinde çeþitli fotoðraf, video ve her türlü kiþisel bilgiyi paylaþýyor. Artýk birçok personel yöneticisi, iþ baþvurularýnda internet verilerini dikkate alarak kimi iþe alýp almayacaðýna karar veriyor. Ýnternet insanlarýn hayatýna ne kadar çok giriyorsa, o insanlar da geride o kadar çok iz býrakýyor. Hem de hiç kaybolmamak üzere.
GOOGLE'A KARÞI BÝR CERRAH
Týpký Ýspanyol doktor Hugo Daniel Guidotti örneðinde olduðu gibi. Bundan yaklaþýk 20 yýl önce “El Pais” gazetesinde çýkan bir makale, estetik cerrahý Guidotti’nin peþini hâlâ býrakmýyor. Makale bir yanlýþ tedavi uygulamasýný konu alýyor. Ancak daha sonra yapýlan mahkeme kararlarý ve itirazlarý içermiyor. Bir gün “El Pais” gazetesi arþivini dijitalleþtirmeye karar verince tüm bunlar büyük bir sorun haline geliyor. Zira Google’da doktorun adý arandýðýnda, on yýllar öncesindeki eski hikaye ilk sýralarda beliriyor. Hâlâ bir muayenehane iþleten estetik cerrahi uzmaný, bu haberin iþine zarar verdiðini düþünüyor. Guidotti, 2011 yýlýnýn baþýndan bu yana Google’ýn "El Pais" gazetesine link vermemesi için hukukî mücadele baþlatýyor.
Ýþte bu olay, “Ýnternette unutma hakký” konusunda yürütülen tartýþmalarý iyice alevlendirdi. AB Komisyonu’nun adaletten sorumlu üyesi Vivianne Reding bu hakkýn en büyük savunucularýndan biri. 2012 yýlýn ilkbaharýnda yeni bir AB Veri Güvenliði Yönetmeliði için bu konuya dair önerilerini açýklayacak. Reding, Amerikan Ticaret Odasý’nýn kasým ayýnda Brüksel’de düzenlediðini bir etkinlikte “Hem tüketiciyi koruyan hem de dijital ekonominin büyümesine olanak veren bir veri güvenliðinin yasal çerçevesini çizmeye ihtiyacýmýz var” diye konuþtu. Ancak uzmanlar her ikisinin de bir çatý altýnda toplanmasýnýn kolay olmayacaðýný düþünüyor.
VERÝ GÜVENLÝÐÝ NASIL SAÐLANACAK?
Ancak bu konunun yasal çerçevesi çizilse bile, veriler bir kez internete düþtükten sonra bunlarýn daha sonra nasýl ayrýþtýrýlýp, silineceði büyük bir sorun. Kaldý ki hangi kriterlere göre bunun silinmesine karar verileceði de bir diðer sorun.
Almanya Ýçiþleri Bakanlýðý’nýn “internette unutma” konulu bir fikir yarýþmasý düzenlemesi bir tesadüf olmasa gerek. Ocak ayýnýn sonuna kadar öðrenciler, bilim insanlarý ya da ilgilenen herkes dijital unutmanýn koordinasyonuna dair önerileriyle bu yarýþmaya katýlabilir. Bunlar "dijital silgi" ya da en son kullanma tarihi gibi teknik içerikli öneriler olabileceði gibi, yönetmelik ve yasalara getirilebilecek deðiþiklikler ile sanal dünyada paylaþýlan bilgiler konusunda nasýl daha bilinçli bir kullanýcý olunabilineceði gibi öneriler de olabilir. Ya da insanlara, gönüllü olarak paylaþtýklarý verilerin daha sonra baþýna nasýl çorap örebileceðine dair örnekler de verilebilir.