Mikatlar By: sumeyye Date: 10 Aralýk 2011, 14:06:38
MÝKATLAR (ÝHRAM'A GÝRME YERLERÝ)
965 Önce kelime üzerinde duralým. "Mikat"; sýnýrlanmýþ vakit manasýna gelir ama, yer için istiare edilmiþtir. Yani ihrama girme yeri manasýnadýr.(66) Resûl-i Ekrem (sav)'in: "Hiç kimse mikat'a tecavüz edemez, ancak oradan ihramlý olarak geçebilir"(67) buyurduðu bilinmektedir. Bu Hadis-i Þerifi esas alan Hanefi fûkahasý; "Ýster hacc, ister umre, isterse baþka bir niyyetle olsun (ticaret, seyahat vs.) hiç kimse mikatlardan ihramsýz olarak geçemez. Zira ihramýn vacip olmasý, o mekâna ta'zim ve hürmet içindir. Dýþardan gelen kimseler Resûl-i Ekrem (sav)'in beyan buyurduðu mikatlara geldikleri zaman, ihrama girmeleri farz olur"(68) hükmünde ittifak etmiþtir.
966 Ýbn-i Ömer (ra)'den rivayet edilen bir Hadis-i Þerif'te Resûl-i Ekrem (sav): " Medine'liler Zü'l-Huleyfe'den, Þamlýlar Cuhfe'den, Necidliler Karn'dan, Yemenliler de Yelemlem'den ihrama girerler"(69) buyurmuþtur. Hz. Aiþe (r.anha) validemizden rivayet edilen diðer bir Hadis-i Þerif'te: "Peygamber (sav) Medineliler için Zü'l-Huleyfe'den, Þamlýlar ve Mýsýrlýlar için Cuhfe'den, Iraklýlar için Zat-ü Irk'dan, Yemenliler için Yelemlem'den ihrama girmeyi mikat tayin buyurdu".(70) Ýbn-i Abbas (ra)'dan da, aynýsý rivayet olunmuþtur.
967 Hz. Ömer (ra) halka karþý bir hutbesinde: "Sizden kim hacc için ihrama girmek isterse, mikattan baþka yerden girmesin. Peygamberimizin gösterdiði mikatlar ise þunlardýr: "Medineliler ve oradan geçerek olan yabancýlar için "Zü'l-Huleyfe", Þamlýlar ve ordan geçecek gelen yabancýlar için "El Cuhfe", Necidliler ve ordan geçerek gelen yabancýlar için "Karn", Yemenliler ve ordan geçerek gelen yabancýlar için "Yelemlem" ve nihayet Iraklýlar ve o yolla gelen diðer müslümanlar için "Zat-ü Irk"týr."(71)
968 Þimdi bu mikatlar hakkýnda kýsaca bilgi verelim: "Zü'l-Huleyfe": Medineliler ve Medine'den geçerek hacca giden müslümanlar için mikattýr. Medine'ye olan uzaklýðý 7,5 km. civarýndadýr. Mekke-i Mükerreme'ye olan uzaklýðý ise; 413 km.'dir. "Zat-ü Irk": Irak'lýlarýn ve Irak üzerinden hacca gidecek olan kimselerin mikatýdýr. Akik vadisine bakan "Irk" daðýndan isimlendirilmiþtir. Fûkaha'dan bazýlarý akik vadisinde ihrama girmenin efdal olduðuna kaildirler.(72) Bu mikatýn Mekke'ye olan uzaklýðý 94 km.'dir. "El Cuhfe"; burasý bir köydür. "El Cuhfe" denilmesinin sebebini Ýbn-i Abidin þu þekilde izah ediyor: "Cuhfe; kýyýda su kalýntýsý manasýna gelir. Bu yere, bu ismin verilmesi, bir zamanlar sel gelip ahalisini götürdüðü içindir. Asýl adý "Mehyea"dýr. Lâkin söylendiðine göre niþanlarý kalmamýþ, yalnýz bazý gizli kalýntýlarý vardýr ki, onlarý da hemen hemen bazý Bedevi'lerden baþka kimse tanýyamaz. Onun için Allahü alem. Hacýlar ihtiyaten "Râbýd" denilen yerden ihrama girmeyi tercih etmiþlerdir. Bazýlarý da "Rabið" derler.(73) Bu mikatýn; Mekke'ye olan uzaklýðý 320 km.'dir. "Karn veya Karnü'l Menazil"; Necidlilerin ve o istikametten hacca gelen kimselerin mikatýdýr. "Karn"; Arafat'a doðru uzanan bir daðýn ismidir. Mekke-i Mükerreme'ye olan uzaklýðý 44 km. civarýndadýr. "Yelemlem": Yemenlilerin ve o yönden gelen yabancýlarýn mikatýdýr. "Yelemlem"; bir daðýn ismidir. Bu mikatýn Mekke'ye olan uzaklýðý da 47-50 km. civarýndadýr.
969 Ticarî bir niyetle mikatlardan geçen, fakat Mekke'ye uðramaya niyyet etmeyen kimsenin ihrama girmesi vacip deðildir.(74) Mesela; mikatlarla harem arasýnda bulunan "Cidde" þehrine, ticari anlaþmalar için giden ve Mekke'ye uðramayý düþünmeyen kimse ihrama girmez. Mikatlarla, Mekke arasýndaki bölgede ikamet eden mü'minlerin mikat; "Hýll" ismi verilen mevkidir.(75) Mekke'de ikamet eden mü'minler hacc ibadeti için ihrama evlerinde girerler.(76) Ancak umre yapmak isteyen Mekkeli, ihrama girmek için "Hýll" bölgesine çýkmak durumundadýr. Feteva-ý Hindiyye'de: "Umre yapmak isteyen Mekkeli, hangi yönden isterse ordan Hýll'e çýkar. Muhýyt'te de böyledir. Ancak umre için en efdal olan mikat yeri "Ten'im"dir."(77) hükmü kayýtlýdýr.
970 Mikatlar içinde ikamet eden mü'minler, ihtiyaçlarýndan dolayý ihramsýz olarak Mekke'ye girebilirler. Hanefi fûkahasý; bu beldelerde oturan kimselerin giriþ ve çýkýþlarýnýn devamlý olacaðýný esas alarak, her seferinde ihrama girmelerinde zorluk olduðunu beyanla, ihrama ihtiyaç olmadýðýna kail olmuþtur.(78) Ýmam-ý Serahsi: "Ýbn-i Ömer (ra) Mekke'den Medine'ye gitmek üzere yola çýktý. Kadid adý verilen bölgeye geldiðinde kendisine "Medine'de fitne'nin zuhur ettiðine" dâir haber ulaþtý Bunun üzerine Ýbn-i Ömer (ra) Mekke'ye geri döndü ve ihrama girmedi. Bundan da anlaþýlmaktadýr ki, mikatlar dahilinde bulunanlar týpký Mekkeliler hükmüne dahildirler. Çünkü her zaman Mekke'ye girmeye ihtiyaçlarý vardýr. Her seferinde ihrama girmek þart kýlýnsa; bu insanlar için açýk bir zarar ve zorluktur"(79) hükmünü zikreder.
(66) Ýbn-i Abidin - Reddü'l Muhtar Ale'd Dürri'l Muhtar - Ýst: 1983, C: 4, Sh: 456.
(67) Ýbn-i Hümam - Fethû'l Kadir - Beyrut : 1315 D. Sadr Mtb. C: 2, Sh: 132.
(68) Ýmam-ý Serahsi - El Mebsut - Beyrut: ty C: 4, Sh: 167. Ayrýca Ýmam-ý Kasani - El Bedaiû's Senai fi Tertibi'þ Þerai - Beyrut: 1974 C: 2, Sh: 164, Ýmam-ý Merginani - El Hidaye þerhû Bidayetü'l Mübtedi - Kahire: 1965, C: 1, Sh: 136, Þeyh Nizamüddin ve heyet - A.g.e. C: 1, Sh: 221, Ýbn-i Hümam - A.g.e. C: 2, Sh: 133.
(69) Sahih-i Müslim - Ýst: 1401, Çaðrý Yay. C: 1, Sh: 839, Had. No: 1182 K. Hacc, Bab: 2.
(70) Ýmam-ý Serahsi - El Mebsut - Beyrut: ty C: 4, Sh: 166.
(71) Ýmam-ý Azam Ebû Hanife - El Müsned - Ýst: 1978, Sh: 134, Had. No. 222/5.
(72) Þeyh Abdülgani El Meydani-El Lübab fi þerhi'l Kitab-Beyrut:1400, C:1, Sh:179-180.
(73) Ýbn-i Abidin - Reddü'l Muhtar Ale'd Dürri'l Muhtar - Ýst: 1983, C: 4, Sh: 457.
(74) Ýbn-i Hümam - Fethû'l Kadir - Beyrut : 1315 C: 2, Sh: 132. Ayrýca Ýbn-i Abidin - A.g.e. C: 4, Sh: 462. (Not: Sýrf gezmek niyetiyle dahi olsa, Mekke'ye niyet ettiði an, ihram vacip olur. Bu sebeple; Cidde'ye gelen bir kimse, mikatlara geldiðinde, sýrf oraya gitmeye niyet etmelidir. Bu vesile ile "Mekke'yi görürüm" diye niyet ederse, ihram vacip olur.)
(75) Molla Hüsrev - Dürerû'l Hükkam fi þerhû Gureri'l Ahkam - Ýst: 1307 C: 1, Sh: 218. Ayrýca Ýmam-ý Merginani - El Hidaye Þerhû Bidayetü'l Mübtedi - Kahire: 1965, C: 1, Sh: 136.
(76) Ýbn-i Hümam - Fethû'l Kadir - Beyrut: 1315, C: 2, Sh: 133.
(77) Þeyh Nizamüddin ve heyet - El Feteva-ý Hindiyye - Beyrut: 1400, C: 1, Sh: 221.
(78) Ýmam-ý Merginani - El Hidaye þerhû Bidayetü'l Mübtedi - Kahire: 1965, C: 1, Sh: 146. Ayrýca Þeyh Nizamüddin ve heyet - A.g.e. C: 1, Sh: 221.
(79) Ýmam-ý Serahsi - El Mebsut - Beyrut: ty C: 4, Sh: 168.