Hedy in tarifi ve mahiyeti By: sumeyye Date: 09 Aralýk 2011, 23:07:29
"HEDY"ÝN TARÝFÝ VE MAHÝYETÝ
1052 Hareme hediye edilen ve kurban olma vasfýna sahip bulunan hayvana "Hedy" denir.(300) Resûl-i Ekrem (sav)'in: "Hedy'in en azý bir koyundur"(301) Hadis-i Þerifini esas alan Hanefi fûkahasý: "Hedy üç çeþittir. Bunlar deve, sýðýr ve koyundur" hükmünde ittifak etmiþtir.(302)
1053 Ýmam-ý Merginani: "Nafile, Hacc-ý Kýran ve Hacc-ý Temettû hedy'lerinin (Kurbanlarýnýn) etlerinden yemek caizdir. Zira bunlar ibadet niyetiyle akýtýlan kandýr. Týpký Udhiyye (Kurban bayramýnda kesilen) kurbaný gibidir. Sahih olan rivayete göre Resûl-i Ekrem (sav) hedy'nin (Kestiði kurbanýn) etinden yediði ve onunla piþirilen çorbadan içtiði bilinmektedir. Bu sebeble tetavvû, mut'a ve kýran hedylerinin etinden yemek müstehaptýr. Geri kalan hedy'lerden (Kesilen kurbanlardan) yemek caiz deðildir. Zira onlar keffaret için kesilmiþtir. Resûl-i Ekrem (sav)'in Hudeybiye'de muhsar olduðu ve hedy'leri (Kurbanlarý) El Eslemi'nin eliyle gönderdiði zaman o'na (El Eslemi'ye) hitaben: "Sana ve seninle beraber olan kimselere ondan birþey yemek caiz olmaz" buyurmuþtur. Tetavvû (Nafile), Hacc-ý Kýran ve Hacc-ý Temettû hedy'lerinin (kurbanlarýnýn) ancak nahir (Kurban bayramý) günlerinde kesilmesi caizdir, baþka zaman caiz olmaz"(303) hükmünü beyan etmektedir.
1054 Resûl-i Ekrem (sav)'in: "Mina'nýn her tarafý hayvanýn kesileceði (kurban edileceði) yerdir. Mekke'nin içindeki cadde, sokak ve yollarýn tamamý (Kurbanýn) kesileceði yerdir"(304) buyurduðu bilinmektedir. Nahir günlerinde Mina'da kesmek müstehabtýr. Hedy'lerin tamamýnýn Harem dahilinde kesilmesi þarttýr.(305) Baþka yerde caiz olmaz. Mümkün olduðu takdirde, hedy'in (Kurbanýn) bizzat mükellef tarafýndan kesilmesi daha efdaldir. Zira Resûl-i Ekrem (sav) "Vedâ" haccýnda yüz tane deveyi hedy olarak sevketmiþ ve bunlarýn büyük bir çoðunluðunu bizzat kendisi kesmiþtir. Geri kalanlarýn kesilmesini de Hz. Ali (ra)'ye emir buyurmuþtur. Kurbanýn bizzat mükellef tarafýndan kesilmesinde; huþû ve kalbi baðlýlýk daha sarihtir. Ancak kurban kesmeyi bilmiyorsa; bir baþkasýnýn kesmesi de caizdir. Resûl-i Ekrem (sav)'in Hz. Ali (ra)'ye hitaben: "Hedy'lerin (kurbanlarýn) yularýný ve çullarýný sadaka olarak ver. Kasab ücretini de kat'iyyen onlardan verme"(306) buyurduðu bilinmektedir. Dolayýsýyla kasab ücreti hedy'in (kurbanýn) etinden verilmez.
1055 Udhiyye'de (Kurban Bayramýnda kesilecek olan hayvanda) aranan bütün vasýflar, Hedy'de de aranýr.(307) "Kurban'da bulunmasý gereken vasýflar" baþlýðý altýnda bu konuyu ileride izah edeceðiz.
(301) Ýbn-i Hümam - A.g.e. C: 2, Sh: 321.
(302) Abdullah Ýbn-i Mahmut Ýbn-i Mevdûd El Mavsili - El Ýhtiyar - Ýst: 1980, C: 1, Sh: 172. Ayrýca Þeyh Nizamüddin ve heyet - A.g.e. C: 1, Sh: 261. Molla Hüsrev - A.g.e. C: 1, Sh: 262. Þeyh Abdülgani El-Meydani-A.g.e. C: 1 Sh: 222 (Malum olduðu üzere, "Ganem" tabiri, koyun ve keçiyi içine aldýðý gibi "Bakar" tabiri, camus'u da içine alýr. Zekât bahsinde bu hususu izah etmiþtik.
(303) Ýmam-ý Merginani - El Hidaye þerhû Bidayetü'l Mübtedi - Kahire: 1965, C: 1, Sh: 186.
(304) Ýbn-i Hümam - Fethû'l Kadir - Beyrut: 1315, C: 2, Sh: 323.
(305) Þeyh Muhammed Ýbn-i Süleyman - Mecmuaû'l Enhur fi þerhi Mülteka el Ebhur (Þerhû Damad) - Beyrut: ty C: 1, Sh: 310 vd. Ayrýca Ýmam-ý Merginani - A.g.e. C: 1, Sh: 186, Þeyh Nizamüddin ve heyet - El Feteva-ý Hindiyye - Beyrut: 1400, C: 1, Sh: 262.
(306) Ýbn-i Hümam - A.g.e. C: 2, Sh: 325.
(307) Molla Hüsrev - Dürerû'l Hükkam fi þerhû Gureri'l Ahkam - Ýst: 1307 C: 2, Sh: 262. Ayrýca Ýmam-ý Merginani - A.g.e. C: 1, Sh: 185.