Talak ta dikkat edilecek hususlar By: sumeyye Date: 08 Aralýk 2011, 14:57:14
TALAK'TA (BOÞANMADA) DÝKKAT EDÝLECEK HUSUSLAR
1169 Kur'an-ý Kerim'de: "Ey Peygamber, kadýnlarý boþayacaðýnýz vakit, iddetlerine doðru boþayýn. O iddeti de sayýn. Rabbiniz olan Allah'tan korkun. Onlarý evlerinden çýkarmayýn, kendileri de çýkmasýnlar. Meðer ki apaçýk bir kötülük (meydana) getirmiþ olsunlar. Bunlar, Allah'ýn hudududur. Kim Allah'ýn hududunu (çiðneyip) aþarsa, muhakkak ki kendisine yazýk etmiþ olur."(198) hükmü beyan buyurulmuþtur. Resûl-i Ekrem (sav), Sahabe-i Kiram'a, hanýmlarýný boþayacaklarý zaman; hayýz halinden temizlendikten sonra yapmalarýný ve iddet müddeti içerisinde bir daha boþamamalarýný buyurmuþtur.(199) Hanefi fûkahasý; talaký "sünnete uygun olan talak ve bid'at olan talak" olmak üzere ikiye ayýrmýþtýr: "Sünnet'e uygun olan talak da kendi arasýnda; "Ahsen" ve "Hasen" olmak üzere ikiye ayrýlýr.(200) Þimdi bunlarý izaha gayret edelim.
1170 AHSEN (EN GÜZEL) OLAN BOÞANMA ÞEKLÝ: Boþama, þiddetli geçimsizlik ve eþlerin birbirlerinden nefret etmeleri durumunda gündeme girer. Talaka ehil olan kocanýn; öfkesine kapýlýp, fevri hareket etmesini önleyen ve her iki tarafýn zararýna yol açmayan boþama þekli "Ahsen" (En güzel) olanýdýr. Yoksa talak bizzat "Ahsen" (en güzel) deðildir. Dürri'l Muhtar'da: "Ýçinde cim'a (cinsi temas) bulunmayan temizlik müddetinde yalnýz ric'i bir talak ile boþayýp, kadýný iddeti geçinceye kadar terketmek, diðer talaklara nisbeten ahsen (en güzel) talaktýr"(201) hükmü kayýtlýdýr. Dolayýsýyla meþru boþama sebebi bulunan mükellef;
1) Karýsýnýn ay halinden (Hayýz'dan) temizlenmesini beklemelidir.
2) Temizlik süresi içerisinde kendisiyle cim'a (cinsi temas) etmeden, bir talakla boþamalýdýr. Eðer birden fazla talak'la boþarsa ahsen olmaz, bid'at olur.
3) Talak "Ric'i" olmalýdýr, kat'iyyen "Bain" olmamalýdýr.
4) Kadýnýn iddet müddeti bitinceye kadar; onun her türlü ihtiyacýný (nafakasýný) karþýlamalý, bu arada baþka talak hakký kullanmamalýdýr. Feteva-ý Hindiyye'de bu dört maddeye, "Eðer hamile ise doðumu beklenmelidir" hükmü ilave edilmiþtir.(202)
1171 HASEN (GÜZEL) OLAN BOÞAMA ÞEKLÝ: Abdullah b. Ömer (ra)'den rivayet edilen bir Hadis-i Þerif'te, "Hasen" olan husus izah olunmuþtur. Hadis-i Þerif þudur: Abdullah b. Ömer (ra), "Karýmý hayýz halinde boþadým. Babam Ömer, bu durumu Resûl-i Ekrem (sav)'in yanýnda beyan etmiþ, bunun üzerine Resûlullah: "- Ona emret de, karýsýna dönsün!.. Tâ ki kadýn, içerisinde boþandýðý bu hayýzdan baþka yeni bir hayýz görsün; ondan sonra boþamak isterse onu temiz iken ve kendisiyle cim'a (Cinsi temas) etmeden boþasýn!.. Ýþte Allah'ýn emrettiði vecihle iddet için talak budur"(203) demiþtir. Hanefi fûkahasý: "Kendisiyle kadýný; içinde cim'a bulunmayan bir tuhr (temizlik) halinde, bir ric'i talakla boþamak ve iddetin sonuna kadar, tuhr (temizlik) hallerinde birer daha boþamaktýr."(204) hükmünde müttefiktir. Ýmam-ý Malik(rh.a) "Ancak üç tuhr (temizlik) halinde bir defa ric'i talakla boþamak sünnettir. Bunun dýþýndaki boþama þekilleri bidattýr. Zira talak, ihtiyaç sebebiyle mübah kýlýnmýþtýr. Bir defa Ric'i talakla; bu ihtiyaç karþýlanmýþ olur"(205) hükmünü beyan etmiþtir. Ýbn-i Abidin: "Üç temizlik müddetinde birer defa boþamak hür kadýnlara mahsustur. Kadýn cariye olursa, iki temizlik müddetinde birer defa boþanýr. (Bercendi.) Temizlik müddetinin evveli ve sonu hakkýnda geçen hilaf burada da mevcuttur. Nitekim Bahýr sahibi buna tenbihte bulunmuþtur. "Ve boþamamak þartýyla..." Yani hayýz halinde boþamamak þartýyla demektir. Çünkü bu, bir temizlik müddetinde iki talakla boþamak gibidir ve mekruhtur. Þarihin; "O hayýz müddetinde ve o temizlik müddetinde talak bulunmamak" dememesi, sözümüz üç talaký, üç temizlik müddetine daðýtmak hususunda olduðu içindir. "Üç ayda birer defa boþamaktýr. Yani kadýný kameri ayýn baþýnda boþarsa ki bundan murad, hilalin göründüðü gecedir. Üç ay itibar alýnýr. Aksi takdirde talaký üç aya daðýtmýþ olmak için, her ay bilittifak otuz gün üzerinden hesap edilir. Ýmam-ý Azam'a (r.a) göre, iddetin bitmesi hakkýnda dahi bu usul takip edilir. Fetih sahibi diyor ki; "Fetvanýn, imameynin kavline göre olduðu söylenir. Çünkü bu daha kolaydýr demiþlerdir. Fakat bu birþey deðildir."(206) buyurmaktadýr.
1172 BÝD'AT OLAN BOÞAMA ÞEKLÝ: Boþamaya ehil olan kocanýn; karýsýný, hayýz halinde iken veya temizlik halinde cinsi temastan (cim'a'dan) sonra veya bir defada üç talak birden boþamasýdýr.(207) Ýbn-i Abidin; bid'at olan talaký izah ederken: "Bidi bid'ata mensub demektir. Burada ondan murad, haram olan talaktýr. Çünkü ulema boþayanýn asi olduðunu açýklamýþlardýr. (Bahýr.) Ayrý zamanlarda üç defa boþamaktýr. Bir kelimeyle üç defa boþamak evleviyetle bid'i talak olur. Ýmamiyye taifesinden rivayet olunduðuna göre, üç lafzýyla talak vaki olmadýðý gibi; hayýz halinde de vaki olmaz. Çünkü, haram kýlýnmýþ bid'attir. Ýbn-i Abbas dedi ki: Resûlullah (sav) ile Ebû Bekir devrinde ve Ömer'in hilafetinin iki yýlýnda üç talak bir sayýlýrdý. Nihayet Ömer, halk öyle bir iþte acele ettiler ki, kendilerine o iþte mehil vardý. Bunu onlara geçerli kýlsak ha.. dedi ve aleyhlerine yürürlüðe koydu." buyurulmuþtur. Sahabe ve Tabiun'un cumhuru ile onlardan sonra gelen müslümanlarýn imamlarý üç talak vaki olduðuna kaildirler"(208) hükmünü beyan etmektedir.
(198) Et Talak Sûresi: 1.
(199) Ýbn-i Hümam-Fethû'l Kadir-Beyrut: 1316 C: 2 Sh: 22-24, Ayrýca Ýmam-ý Kasani-El Bedaiû's Senai-Beyrut: 1974 C: 3 Sh: 88-89.
(200) Þeyh Nizamüddin ve heyet-El Feteva-ý Hindiyye-Beyrut: 1400 C: 1 Sh: 348.
(201) Ýbn-i Abidin-Reddü'l Muhtar Ale'd Dürri'l Muhtar-Ýst: 1983 C: 6 Sh: 152.
(202) Þeyh Nizamüddin ve heyet-El Feteva-ý Hindiyye-Beyrut: 1400 C: 1 Sh: 348.
(203) Sahih-i Müslim-Ýst: 1401 Çaðrý Yay. C: 2 Sh: 1095 , K. Talak: 1, Ayrýca Ýmam-ý Merginani-El Hidaye þerhû Bidayetü'l Mübtedi-Kahire: 1965 C: 1 Sh: 227, Ýbn-i Hümam-Fethû'l Kadir-Beyrut: 1315 C: 3 Sh: 24.
(204) Þeyh Abdulgani El Meydani-El Lübab fi þerhi'l Kitab-Beyrut: 1400 C: 3 Sh: 37, Ayrýca Ýmam-ý Merginani-El Hidaye þerhû Bidayetü'l Mübtedi-Kahire: 1965 C: 1 1965 Sh: 227, Þeyh Nizamüddin ve heyet-El Feteva-ý Hindiyye-Beyrut: 1400 C: 1 Sh: 348.
(205) Ýbn-i Hümam-Fethû'l Kadir-Beyrut: 1316 C: 3 Sh: 23.
(206) Ýbn-i Abidin-Reddü'l Muhtar Ale'd Dürri'l Muhtar-Ýst: 1983 C: 6 Sh: 154.
(207) Þeyh Abdülgani El Meydani-A.g.e. C: 3 Sh: 37-38, Ayrýca Ýmam-ý Merginani-A.g.e. C: 1 Sh: 228, Ýbn-i Hümam-Fethû'l Kadir-Beyrut: 1316 C: 2 Sh: 24-25.
(208) Ýbn-i Abidin-Reddü'l Muhtar Ale'd Dürri'l Muhtar-Ýst: 1983 C: 6 Sh: 156.