Mirasa engel olan hallerin mahiyeti By: sumeyye Date: 03 Aralýk 2011, 17:52:08
MÝRÂS'A ENGEL OLAN HALLER"ÝN MAHÝYETÝ
1907 Mirâsa mâni olan haller:
1. Mûris ile vâris'in farklý dinlerden olmasý.
2. Vâris'in; mala daha çabuk sâhip olabilmek için mûrisi öldürmesi.
3. Ýhtilâf-ý Dâr.
4. Vârisin meçhul olmasý.
5. Karþýlýklý lanetleþme sonucu çocuðun nesebinin bilinmemesi.
6. Kölelik!.. Þimdi bunlarýn mâhiyetini izah edelim.
1908 Resûl-i Ekrem (sav)'in: "Müslüman kâfire, kâfir müslümana vâris olamaz"(19) buyurduðu bilinmektedir. Bu durumda; müslüman olan bir erkeðin ölümü halinde; O'nun (Ölünün) ehl-i kitab olan karýsý, mirâsdan faydalanamaz. Tabii karýsýnýn ölümü halinde de; kendisi, onun malýna vâris olamaz. Zira aralarýnda din farký sözkonusudur. Mü'min bir kimsenin; Ýslâmý inkâr eden çocuklarý da (Mürted) mirâstan faydalanamazlar. Esasen irtidad edenler; herhangi bir dine mensup olmadýklarý için, hiçbir sûrette vâris olamazlar.(20)
1909 Dünyevi hýrs ve tamah sebebiyle (Malý erkenden ele geçirmek için); akrabasýný öldüren kimse de, onun (Ölünün) vârisi olamaz. Resûl-i Ekrem (sav)'in: "(Mûrisini öldüren) Kâtil, vâris olmaz"(21) Hadis-i Þerifi; ister kasden, ister hatâen olsun, her türlü öldürmeyi içerisine almaktadýr. Hanefi fûkahasý; kýsasý veya keffâreti gerektiren her türlü öldürmenin, mirâsa mâni olduðu hususunda müttefiktir.(22) Sadece ölümüne sebeb olmayý; mirasa mâni bir hal olarak kabul etmemiþlerdir. Bunun dýþýnda; meþru müdafaa sonucu öldürme, ehliyet arýzasý olan ve cezâi ehliyete sahip bulunmayan kimsenin (Çocuk, deli vs..) öldürmesi ve ikrah sonucu öldürme mirâsa mâni teþkil etmez. Daha önce; ukûbatlar bahsinde öldürme çeþitleri ve bunlarýn mes'ûliyetleri üzerinde durmuþtuk!..(23)
1910 Darû'l Ýslâmda ikâmet eden zimmi'nin; Darû'l Harp'te bulunan yakýnlarý, kendisine vâris olamazlar!(24) Zira aralarýnda "Ýhtilâf-ý Dâr" sözkonusudur. Ancak müslümanlar; yerzüyünün neresinde bulunursa bulunsunlar, birbirlerine vâris olurlar. Farklý devletlerin vatandaþý olmalarý dâahi verâsete engel olmaz. Dolayýsýyla "Ýhtilâf-ý Dâr'in" mirâsa mâni olmasý gayr-i Müslimlerle ilgilidir.
1911 Varisin meçhûl olmasý da mirâsa mânidir. Þöyle ki:
a. Bir kadýn, kendi çocuðuyla, baþkasýnýn çocuðuna süt verirken vefât edip, hangisinin kendisine âid olduðu bilinmezse, hiç biri kendisine vâris olamaz.
b. Bir kadýn; bir müslümanýn çocuðu ile bir gayr-i müslimin çocuðuna süt verirken; ikisi birlikte büyüyüp birbirinden tefrik edilemezse, bu çocuklar müslüman kabul edilir. Fakat hiçbiri babasýna vâris olamaz.
c. Bir kimse; çocuðunu lâkit olarak bir yere býrakýr, daha sonra ayný yerde iki çocuk bulunursa, hangisinin kendi çocuðu olduðunu bilemediði süre içerisinde, her ikisi de kendisine vâris olamaz.
Bunun dýþýnda ölünün; ölüm vaktinin bilinmemesi de mirasa mânidir. Þöyle ki; birlikte boðulan, birlikte yanan veya yýkýlan bir binâ altýnda birlikte kalýp ölen, bir hâdisede birlikte öldürülen akrabalar birbirine vâris olamazlar. Çünkü hangisin önce öldüðü meçhuldür.(25) Eþlerin karþýlýklý lânetleþmesi (Lian) ve bunun sonuçlarý üzerinde daha önce durmuþtuk!..(26) Karýsýnýn zinâ ettiðini idda eden; fakat bunu dört þâhidle isbat edemeyen kimse kadý (hâkim) huzurunda lian yapar. Bu hadiseden sonra dünyaya gelen çocuk; annesinin üzerine kayýtlanýr. Babasýna mirasçý olamaz, çünkü lian sonucu, nesebi meçhul hale gelmiþtir. Kölelik de; mirâsa mânidir.(27)
(19) Sahih-i Buhari-Ýst: 1401 C: 7, Sh: 11 K. Feraiz: 26. Ayrýca Sahih-i Müslim-Ýst: 1401 C: 2, Sh: 1233 K. Feraiz: 1 Had. No: 1614, Sünen-i Tirmizi-Ýst: 1401 Sh: 423 K. Feraiz: 15 Had. No: 2107.
(20) Þeyh Nizamüddin ve Heyet-El Feteva-ý Hindiyye-Beyrut: 1400 C: 6, Sh: 454. Ayrýca El Meydani-El Lübab fi Þerhi'l Kitab-C: 4, Sh: 188, Ö. Nasuhi Bilmen-A.g.e. C: 5, Sh: 228 Madde: 106.
(21) Sünen-i Tirmizi-Ýst: 1401 C: 4, Sh: 425 K. Feraiz: 17. Ayrýca Sünen-i Darimi-Ýst: 1401 C: 1, Sh: 780-781 K. Feraiz: 41, Sünen-i Ýbn-i Mace-Ýst: 1401 C: 2, Sh: 913 K. Feraiz: 8 Had. No: 2735.
(22) Þeyh Nizamüddin ve Heyet-A.g.e. C: 6, Sh: 454. Ayrýca El Mavsili-A.g.e. C: 5, Sh: 86, El Meydani-A.g.e. C: 4, Sh: 188, Ö. Nasuhi Bilmen-A.g.e. C: 5, Sh: 224-225.
(23) Geniþ bilgi için bakýnýz madde: 1308-1313.
(24) Þeyh Nizamüddin ve Heyet-A.g.e. C: 6, Sh: 454.
(25) Ö. Nasuhi Bilmen-A.g.e. C: 5, Sh: 220-23 Madde: 108-109.
(26) Geniþ bilgi için bakýnýz madde: 1191-1198.
(27) El Meydani-El Lübab fi Þerhi'l Kitab-Beyrut: 1400 C: 4, Sh: 188.