Ceninin Diyeti By: saniyenur Date: 23 Kasým 2011, 00:46:49
11- Ceninin Diyeti, Hataen Öldürme ile Kasten Öldürmeye Benzer Durumda Caninin Âkýlesine (Baba Tarafýndan Olan Akrabalarýna) Diyetin Vacip Olmasý
1534- Ebu Hureyre (r.a)'tan-rivayet edilmiþtir:
“Huzeyl kabilesinden iki kadýn birbirleriyle döðüþtü. Bu kadýnlarýn biri, diðerine taþ attý. Taþ atan kadýn, diðer kadýný ve karnýndaki cenini öldürdü.
Daha sonra ölen kadýnýn ailesi ile öldüren kadýnýn ailesi, diyet meselesini, Peygamber (s.a.v.)'e getirdiler. Peygamber (s.a.v.), ceninin diyetinin; tam bir diyet bedelinin ondan birinin yarýsýna ulaþacak erkek bir köle yada bir cariye olduðuna hükmetti. Ölen kadýnýn diyetini de, öldüren kadýnýn asa-besi erkek akrabalarý üzerine hükmetti.
“Öldürülen kadýnýn çocuklarýný ve onlarla beraber bulunanlarý da öldüren kadýna mirasçý yaptý. Derken öldüren kadýnýn asabesinden olan Hamel b. Nâbiða el-Huzelî:
“Ey Allah'ýn resulü! Ben yememiþ, içmemiþ, konuþmamýþ; doðarken baðýrmamýþ bir kimsenin diyetini nasýl ödeyebilirim. Böylesi hükümsüz sayýlýr” dedi. Bunun üzerine Resulullah (s.a.v.):
“Bu adam, yaptýðý seçili kafiyeli konuþmadan dolayý ancak kahinlerin kardeþlerindendir” buyurdu. [853]
Cenin: Anne rahminde bulunan yavruya denir. Ceninler, ana rahminde canlanmýþ olup olmamalarý itibariyle iki çeþittir;
1- Canlý cenin,
2- Olu cenin.
Gurreyi, âkilenin vermesi lazýmdýr. Cinayeti iþleyen kimse, gurre vermez.
Kadýn, diðer kadýný, çoðunlukla öldürmek için kullanýlmayan küçük taþ yada çadýr dire-ðiyle öldürmüþtür. Bu takdirde ise Ölüm, þibh-i amd kasten olmayan öldürme þekli ile meydana geldiðinden dolayý öldüren kimseye, kýsas ve diyet lazým gelmez. Diyetini, âkilesi öder. Ölen cenin için ise, öldüren kadýnýn velisine gurre, yani bir köle yada bir cariye azad etmesi lazým gelir.
Gurre miktarýnýn o asýrdaki deðerine göre yaklaþýk 212,5 gr. altýn yada 1785 gr. Hanefilere göre 1487,5 gr. gümüþ olduðu görülmektedir.
Gurre ceninin mirasý kabul edilir ve düþmesine sebep olan kimse hariç varisleri arasýnda paylaþtýrýlýr. Gurrenin ödenmesi için çocuk düþürmenin kasten yada hata ile olmasý, anne yada baba tarafýndan iþlenmesi fark etmez.
Bununla birlikte ceninin canlýlýðýnýn, mahiyetini hiçbir zaman bilemeyeceðimiz ruhun üfîenmesiyle ayný þey olduðunu iddia etmek mümkün deðildir. Böyle bir iddia içermeksizin belirtmek gerekirse, günümüzde ulaþýlan ayrýntýlý týbbî bilgiler, ceninin, döllenmeden itibaren ayrý bir canlýlýk ve bütünlük kazandýðýný, safha safha oluþum ve yaratýlýþýn tamamlandýðýný, ilk birkaç haftadan itibaren organlarýnýn oluþtuðunu, hatta kalp atýþlarýnýn hissedildiðini ortaya koymaktadýr. Böyle olunca, ilk 120 gün içindeki çocuk düþürmeleri, cinayet ve günah olan çocuk düþürme fiilinin kapsamý dýþýnda tutmak mümkün görünmemektedir. Nitekim Ýslam Hukukçularýnýn çoðu, hangi safhada olursa olsun çocuk düþürmeyi caiz görmezler.
Ýslam Hukuku'nda, týbbî ve dinî bir zaruret bulunmadýkça anne karnýndaki çocuðun düþürülmesi ve aldýrýlmasý -anne ve baba tarafýndan yapýlmýþ veya yaptýrýlmýþ olsa bile- cinayet (=suç) olarak adlandýrýlýp haram sayýlmýþtýr.
Ýslam dini, gebeliði önleyici tedbirler almayý hoþgörmüþ ve eþlerin diledikleri zaman ve sayýda çocuk sahibi olmalanna imkan vermiþ, fakat baþlamýþ bulunan gebeliði sona erdirmeyi ve anne kamýnda oluþmuþ cenini imha etmeyi ise cinayet ve günah saymýþtýr. [854]
1535- Muðîre b. Þube (r.a)'tan rivayet edilmiþtir:
“Bir kadýn, kumasýný, gebe olduðu halde çadýr direðiyle döverek öldürmüþtü. Bunlardan biri, Lihyân (kabilesin)den idi. Resulullah (s.a.v.); öldürülenin diyetini, karnýndaki cenin için de bir gurreyi, öldüren kadýnýn asabesinin vermesine hükmetti. Bunun üzerine öldüren kadýnýn asabesinden bir adam:
“Biz yememiþ, içmemiþ, doðarken baðýrmamýþ bir kimsenin diyetini nasýl ödeyebiliriz. Böylesi hükümsüz sayýlýr” dedi. Bunun üzerine Resulullah (s.a.v.):
“Bu adam, Bedevilerin seci gibi seci konuþuyor!” buyurdu.
Ravi der ki: Resulullah (s.a.v.), diyeti, onlara yükledi. [855]
Açýklama:
Konu ile ilgili bazý rivayetlerde, Resulullah (s.a.v.)'in kafiyeli konuþmayý eci'li yasakladýðýný bildiren ifadeler genel olmayýp kahinlerin yaptýklarý gibi, batýl fikirleri doðru göstermek için yapýlan seci'ler yasaklatýr. Normal seci' caizdir. Çünkü bizzat Resulullah (s.a.v.)'in kendisinin de seci'li konuþmalarý vardýr.
Konu ile ilgili bazý rivayetlerde kavga edip birbirini öldüren kadýnlarýn ayný þahsýn Nikâhý altýnda bulunan iki kuma olduðu bildirilirken, bazýlarýnda bu yön hiç belirtilmemiþ, birisinde ise baþka baþka adamlarýný hanýmlarý olduklarýna dikkat çekilmiþtir.
Rivayetler arasýndaki küçük farklýlýklar, olayýn bir çok defa meydana geldiðine göstermektedir.[853] Buhârî, Ferâiz 11, Diyât 25, 26, Týb 46; Ebu Dâvud, Diyât 19, 4576, 4577; Tirmizî, Diyât 15, 1410, Ferâiz 19, 2111; Nesâî, Kasâme 39-40; Ýbn Mâce, Diyât 11, 2639; Ahmed b. Hanbel, Müsned, 2/274.
[854] B.k.z; Heyet, Ýlmihal, T.D.V., 2/137-140 Asabe: Baba tarafýndan araya kadýn girmeyen erkek akraba.
[855] Buhârî, Diyât 15, Ý'tisâm 13; Ebu Dâvud, Diyât 19, 4568; Tirmizî, Diyât 15, 1411; Nesaî, Kasâme 39; Ýbn Mâce, Diyât 11, 2640; Ahmed b. Hanbel, Müsned, 4/244, 253.