Süneni Ebu Davud
Pages: 1
Hz. Peygamber (S.A)in Yemini Konusunda Gelen Haberler By: reyyan Date: 15 Kasým 2011, 05:53:49
Hz. Peygamber (S.A)'in Yemini Konusunda Gelen Haberler[86]

 

3263... Ýbn Ömer (r.anhüma)'nýn þöyle dediði rivayet edilmiþtir: Rasûlullah (s.a), en çok; "Kalbleri deðiþtirene yemin ederim ki, fýayýr...” þeklinde yemin ederdi.[87]

 

Açýklama
 

Haberde Hz.Peygamber (þ.a)'in Allah'ýn sýfatlarýndan bi­risi ile yemin ettiði anlaþýlmaktadýr. Bu sýfat; "Mukallibu'I-<ulûb: Kalbleri deðiþtiren"dir.

Aynî; kalbleri deðiþtirmekten maksadýn; Allah'ýn, kullarýnýn kalbini, ima-ýý terkedip küfrü seçmeye veya küfrü terkedip imaný tercih eder hale getir­mesi olduðunu söyler.

Ibn Hacer de; "Mukallibu'l-kulûb, üzerine yemin edilendir. Kalpleri de­ðiþtirmekten maksad, kalbin kendisini deðil, araz ve ahvalini deðiþtirmekir." der.

Þevkânî'nin bu konu ile ilgili sözleri de þu þekildedir: "Mukallibu'l-kulûb, kendisi ile yemin edilen þeydir. Kalbleri deðiþtir-nek sözü ile kastedilen kalblerin hallerini deðiþtirmektir; zâtýný deðil. Bu ifalede; kendisine lâyýk bir þekilde sabit olan sýfatý ile Allah'ý isimlendirmenin caiz olduðuna delâlet vardýr. Kadý Ebu Bekir b. el-Arabî: Hadis, kendileri ile vasfedildiði ve ismi anýlmadýðý zaman Allah'ýn fiilleri ile yemin etmenin caiz olduðunu gösterir, der. Hanefîler; kudretle ilmin arasýný ayýrmýþlar ve Allah'ýn kudreti ile yemin ederse yemin gerçekleþir, ilmi île yemin ederse ger­çekleþmez, demiþlerdir. Delilleri þudur: Ýlimle, malum da kastedilir. Nitekim Allah (c.c): "Bize karþý çýkabileceðiniz bilginiz var mý?..." buyurmuþtur.[88]

Þevkânî'nin bildirdiðine göre Râðýb; Allah'ýn kalbleri ve gözleri deðiþ­tirmesini, "Allah'ýn onlarý bir görüþten diðer görüþe çevirmesidir" þeklinde izah eder.

Hadis; irade gibi kalbî amellerin, Allah'ýn yaratmasý ile olduðuna delâ­let eder.

Yine hadis; Allah'ýn kendisine lâyýk bir þekilde, onun sabit olan sýfatla­rý ile isimlendirilmesinin caiz olduðunu gösterir.

Hadis-i þerif; Allah'ýn sýfatlarýndan biri ile yemin edip de yeminini bo­zana keffareti gerekli görenler için delildir. Bu konunun esasýnda ihtilâf yok­tur. Ýhtilâf, Allah'ýn hangi sýfatlarý ile yemin edilip, hangileri ile edilemeye­ceði konusundadýr. Gerçek þu ki, sadece Allah'a ait olan, baþkalarýnda bu­lunmayan sýfatlar ile yemin etmek caizdir. "Mukallibu'l-Kulûb" bu çeþit sý­fatlardandýr.

Yukarýya naklettiðimiz bu mütalaa, Hafýz Ýbn Hacer'e aittir. Hanefîle-rin Hidâye adýndaki fýkýh kitabýnda: "Yemin, Allah adýyla veya Rahman, Rahîm gibi diðer isimlerinden biri ile, ya da; Allah'ýn izzeti, celâli, kibriyâsi gibi, örfen yemin edilen sýfatlarýndan biri ile edilir" denilmektedir.

Hidâye'de anýlan bu sýfatlar, Allah'ýn zâti sýfatlarýdýr.[89]

 

Bazý Hükümler
 

1. Ýnsanlarm kalbî amellerinin yaratýcs, Allah'týr

2. Allah'ýn zatý sýfatlarýndan bin ile yemin etmek caizdir.[90]

 

3264... Ebû Saîd el-Hudrî'nin þöyle dediði rivayet edilmiþtir: Rasûlullah (s.a); yeminde mübalaða ettiði zaman;"Ebu'l-Kasým'ýn canýna sahib olan (Allah)'a yemin ederim ki..." derdi.[91]

 

Açýklama
 

Bu hadis, Lü'Iüî'nin rivayetinde mevcut deðildir. Onun için Münziri kitabýnda zikretmemiþtir. Mizzî, el- iraf'ýnda, îbn Mâce'ye de nisbet eder. Ancak Ýbn Mâce'de ayný isnad ve ayný metinle bu hadis yoktur. Fakat, Rufâ'a el-Cühenî'den, "Rasûlullah (s.a) yemin ettiðinde; Muhammed'in canýna sahib olan, derdi," þeklinde bir rivayet vardýr.[92]

Bu hadisi Ebu Saîd el-Hudrî'den nakleden Âsim b. Þümeyh için; Ebû Hatim, "Meçhul"; Ebû Bekir el-Bezzâr: "Bilinen biri deðil" derler. Ýbn Hibbân ise bu zâtý, sika raviler arasýnda saymaktadýr.

Bilindiði gibi; Ebu'l-Kasým, Hz. Peygamber'in künyesidir. Rasûlullah (s.a)'m ilk oðlu Kasým olduðu için Efendimiz "Kasým'ýn babasý" manasýna "Ebu'l-Kasým" diye künyelenmiþtir.

Hadis-i þerif; "hayatýma sahip olan", "nefsim elinde olan" gibi sözler­le yemin etmenin meþru olduðuna delildir. "Ebu'l-Kasým'ýn canýna sahip olan" diye terceme ettiðimiz cümlenin tam karþýlýðý; "Ebu'l-Kasým'ýn nefsi elinde olan" demektir. Aliyyü'1-Kârî; "Elinde" kelimesinden maksadýn, Al­lah'ýn tasarrufu, kudreti, iradesi olduðunu söyler.

Hz.Peygamber (s.a)'in buna benzer sözlerle yemin ettiðine iþaret eden daha baþka haberler de vardýr. Yukarýda Ýbn Mâce'den naklettiðimiz riva­yet bunlardan biridir. Zaten, "Nefsim elimde olan", "Hayatýma sahip olan" gibi sözlerin ifade ettiði mana Allah'týr. Çünkü bunlara sahip olan Allah'­týr. Dolayýsýyla bu þekilde edilen yeminler Allah'a edilen yeminlerdir.

Hadiste, Hz.Peygamber (s.a)'in yeminde mübalaða ettiði zaman bu þe­kilde yemin ettiði ifade ediliyor. Fakat böyle bir kayit olmadan Hz.Peygamber (s.a)'in normal hallerde de adý geçen sözlerle yemin ettiði çok olmuþtur. Aliyyü'l-Kârî'nin bildirdiðine göre Týybî; bu gibi sözlerde Allah'ýn kud­retini izhar olduðu için, bu þekildeki yeminlerin daha üstün olduðunu söyle­miþtir.[93]

 

3265... Ebû Hureyre (r.a)'nin þöyle dediði rivayet edilmiþtir: Rasûlullah (s.a) yemin ettiði zaman; "Hayýr, estaðfirullah" derdi.[94]

 

Açýklama
 

Hadisin zahiri; Hz. Peygamber (s.a)'in yemin ettiði zaman "Estaðfirullah" dediðine, yani bu þekilde yemin ettiðine de lâlet etmektedir. "Estaðfirullah"; "Allah'tan baðýþ dilerim" manasýnadýr.

Bu kalýp ise, bilinen yemin kalýplarýna benzememektedir. Þüphesiz Hz. Peygamber'in bu þekilde yemin etmesi devamlý deðildir. Bazan böyle yemin ederdi.

Âlimler, bu haberde ifade edilen manayý izahda farklý þeyler söylemiþ­lerdir. Aliyyü'l-Kârî'nin el-Mirkât adýndaki eserinde verdiði þu bilgi bu ko­nuya oldukça açýklýk getirmektedir:

Kâdî, bu sözün manasýnýn; eðer mesele bunun aksine ise, Allah'tan ba­ðýþ dilerim, demek olduðunu söyler. Kadý'nýn beyanýna göre; gerçi bu söz (ve'staðfirullah) yemin deðildir, ancak sözü tekid edip kuvvetlendirmesi ba­kýmýndan yemine benzer. Onun için ravi buna yemin demiþtir.

Týybî ise þöyle der:

"sözündeki "vav" harfi, atýf içindir. Bu da kendisine atýf yapýlan mahzuf bir cümlenin olmasýný gerektirir. Buna karine de; sözüdür. Çünkü bu ya; Cenab-ý Allah'ýn sözünde olduðu gibi, ge­çen sözü reddetmek maksadýyla yemine h azýrlýk içindir, ya da baþlý baþýna yemindir. Her iki takdire göre de mana; "Allah'a ye­min etmem ve Allah'tan af dilerim" demektir. el-Muzhir sahibinin þu görü­þü bu anlayýþýmýzý teyid eder: Rasûlullah (s.a); bilmeden (laðv) yemin ettiði zaman hemen peþinden, dilinden kayan bu sözü telafi için, estaðfirullah derdi. Gerçi, Kur'ân'da da belirtildiði üzere, Hz.Peygamber'in bu davranýþý affe-dilmiþti ama o bunu ümmetinin böyle þeyden kaçýnmasý için delil olarak söy­lerdi."

Ýbn Melek de Muzhir'a uyarak, Hz.Peygamber'in bu þekildeki sözleri; konuþma esnasýnda aðzýndan çýkan "evet vallahi, hayýr vallahi" gibi sözle­rinin yemin olmadýðýna iþaret etmek ve o sözleri telâfi için söylediðini kaydeder.

Aliyyü'1-Kâri, bu nakilleri yaptýktan sonra kendi görüþünü þöyle orta­ya koyar:

"Hz.Peygamber(s.a)'in yanlýþlýkla (laðv) yemin etmesi mümkün deðil­dir. Çünkü bu, peygamberlik makamýna aykýrýdýr. Hadiste geçen sözün tak­dirinin þu þekilde olmasý mümkündür: Hz.Peygamber (s.a) yemin ettiði za­man onun yemini "Hayýr ve Allah'tan baðýþ dilerim" sözüne bitiþikti. Yani yemin ettiði ve bunda "lâ" sözü ile mübalaða ettiði zaman, derdi. Bundan maksadý; benden sadýr olanýn hilâfýna, Allah'ýn bildiði þeyden dolayý Allah'tan af dilerim, demekti. Çünkü her ne kadar bunda bir sorumluluk olmasa da, iyilerin hasenatý mukarrebûnun seyyiâtýdýr. Ya­hut da takdir; yemin etmekten dolayý Allah'tan af dilerim, þeklindedir. Çünkü zaruret olmadýkça yemin etmemek efdaldir. Zira yemin aslýnda bir hiledir ve insan bundan nehyedilmiþtir. Onun için bazýlarý; gerçek de olsa yemin et­mekten kaçýnmýþlardýr. Hz.Peygamber (s.a)'in ettiði yeminler hep ihtiyaca binaendir. O, ya bir hükmü te'kid ya da yemin etmenin caiz olduðunu be­yan için yemin etmiþtir. Bu yüzden, yemin etmek istediði zaman, yemin et­mez, onun yerine bu sözü söylerdi."

Aliyyü'l-Kârî'nin üzerinde durduðumuz hadisi þerhederken söyledikle­ri bundan ibaret. Zaten ihtiyaca da k afi gelmektedir.

Aliyyü'1-Kârî, þerhinde; yeminin haddizatýnda mekruh olduðunu ancak ihtiyaç halinde baþvurulabileceðini söylüyordu. Acaba bu hüküm genel mi­dir, yoksa duruma göre yeminin hükmünde deðiþiklikler olur mu? Bu konu­da, Hanbelî âlimlerinden meþhur Ýbn Kudâme, el-Muðnî adýndaki eserinde (özet olarak) þöyle der:

Yeminler beþ çeþittir:

1- Vacib yeminler: Masum birini helakten kurtarmak için edilen yeminler.

2- Mendub yeminler: Ýki hasmýn arasýný bulmak, bir müslümanýn gön­lündeki kini gidermek gibi bir maslahata dayanan yeminler. Bir tâatý iþle­mek veya bir günahtan kaçýnmak için edilen yeminler de bazý Hanbelî ve Þâ-fiîlere göre bu cümledendir.

3- Mubah olan yeminler: Mubah bir iþi yapmak ya da yapmamak için edilen yeminlerdir. Gerçeðe uygun olan veya öyle zannedilen yeminler bu tür­dendir.

4- Mekruh yeminler; Mekruh bir iþi yapmak veya mendub bir iþi yap­mamak için edilen yeminler.

5- Yalan yere edilen yeminler. Bu da haramdýr.[95]

 

3266... Âsim b. Lakît'den rivayet edildiðine göre, Lakît b. Âmir bir hey'etle Rasûlullah (s.a)'a gelmiþti.Lakît þöyle dedi:

Rasûlullah (s.a)'ýn yanýna vardýk... Lakît; içerisinde Rasûlullah (s.a);"Ýlâhýnýn Ömrüne (bekasýna) yemin ederim ki..." buyurdu (söz­leri de bulunan) bir hadis söyledi.[96]

 

Açýklama
 

Hadiste geçen ve "...ömrü" diye terceme ettiðmiz "amr" kelimesi "ömür, hayat" manalarýnadýr. Allah (c.c)'a izafeten söylendiðinde, "Allah'ýn bekasý, devamý" manalarý anlaþýlýr.

Gerçi haberin ifadesine göre Hz.Peygamber (s.a); "Allah'ýn bekasý" deðil de "Ýlâhýnýn bekasý" demiþtir. Fakat bu da "Allah'ýn bekasý" anlamýnadýr. Çünkü muhatabý müslümandý ve müslümanýn ilâhý Allah'týr.

Ebu'l-Kasým ez-Zeccâc, bu terkibi açýklarken; "Amr, hayat demektir. Le amrillahi diyen kiþi; sanki, Allah'ýn bekasýna yemin ederim... demiþtir" demektedir.

Bu tür sözlerin yemin sayýlýp sayýlmayacaðý konusunda Ýslâm âlimlerin­den iki önemli görüþ nakledilir:

1- Mâlikîve Hanefîlere göre; bu sözlerle yemin tahakkuk eder. Çünkü Allah'ýn bekasý onun zatî sýfatlarýndandýr. Ýmam Mâlik: "Bu þekilde yemin eden beni þaþýrtmaz. Ýshak b. Râhûyeh'in Musannef'inde Abdurrahman b.Ebî Bekre'den rivayet ettiðine göre, Osman b. EbiTÂs'm yemini; ömrüme ye­min olsun ki þeklinde idi." demiþtir.

Hanefi fýkýh kitaplarýndan Bedâî'de de þöyle denilir: "Allah'ýn bekasý­na (ömrüne) yemin ederim ki þöyle yapmayacaðým, diyen kiþinin sözü ye­mindir. Çünkü bu, Allah'ýn bekasýna yemin etmektir. Bu da ancak onun sý­fatýnda kullanýlýr. Ayrýca bu sözle yemin etmek yaygýndýr. Allah (c.c): "Se­nin ömrüne yemin ederim ki onlar sarhoþluklarýnda bocalýyorlar." buyu­rur.[97] Tarafe de, bir þiirinde: "ömrüne yemin ederim ki, ölüm kimsede ha­ta etmedi..." demektedir."

2- Þafiî ve îshak b. Râhûyeh'e göre; bu sözle ancak niyet edilirse yemin sayýlýr. Ahmed b. Hanbei'den her iki görüþ de nakledilmiþtir. Ancak Þâfiîlerin görüþüne benzeyeni daha tercih edilenidir.

Bu görüþün sahipleri; yukarýda zikredilen âyetin mevzubahis sözlerle ye­minin tahakkukuna delil olamayacaðýný, çünkü Allah (c.c)'ýn her sözle ye­min edebileceðini söylerler. Yaratýklar ise öyle deðildir. Çünkü Allah'tan baþ­kasýna yemin edilmeyeceði sabittir, derler.

Bilindiði gibi, yemin için kullanýlan harfler üçtür. Bunlar; "Bâ, tâ, vav" harfleridir. Üzerinde durduðumuz sözde, bu harflerden birinin deðil de "lâm" harfinin oluþu da Þâfiîlerin görüþünün delillerindendir.[98]

[86] Concordance bu bab'a numara vermemiþtir.

[87] Buharý, eymân 3, kader 14, tevhid II; Tirmizî, nüzûr 13; Nesâi eymân 1, 2; Ýbn Mâce, keffârât 1; Dârimî, nüzûr 12; Muvatta, nüzûr 15.

Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnevi: 12/212.

[88] En'âm, (6) 148.

[89] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnevi: 12/212-213.

[90] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnevi: 12/213.

[91] Ahmed b. Hanbel, III, 33, 48.

Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnevi: 12/213-214.

[92] Ýbn Mâce, keffârât 1.

[93] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnevi: 12/214.

[94] Ýbn Mâce, keffârât 1.

Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnevi: 12/214-215.

[95] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnevi: 12/215-216.

[96] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnevi: 12/216-217.

[97] Hicr, (15) 72.

[98] Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Þerhi, Þamil Yayýnevi: 12/217-218.

Ynt: Hz. Peygamber (S.A)in Yemini Konusunda Gelen Haberler By: ceren Date: 06 Mayýs 2017, 21:39:29
Esselamu aleykum.Rabbim bizleri yalan yere yemin etmekden bos yere yemin etmekden korusun insallah...
Ynt: Hz. Peygamber (S.A)in Yemini Konusunda Gelen Haberler By: Sevgi. Date: 07 Mayýs 2017, 16:14:10
Aleyna ve aleykümüsselam Efendimiz yemin ederken en çok kalpleri deðiþtirene diye yemin etmiþtir çünkü Allah isterse kalpleri tersine çevirir inþaAllah
Ynt: Hz. Peygamber (S.A)in Yemini Konusunda Gelen Haberler By: Bilal2009 Date: 07 Mayýs 2017, 17:06:33
Ve aleykümüsselam Rabbim Peygamberimizin yoluna iletsin Rabbim paylasim icin razi olsun

radyobeyan