Fezailus Sahabe By: saniyenur Date: 10 Kasým 2011, 14:58:24
44. FEZAILU S-SAHABE (SAHABENÝN FAZÝLETLERÝ)
Sahabe: Peygamber Efendimize iman ederek O'nu gören ve müslüman olarak ölen kimseler.
Lügat itibariyle ashab, arkadaþ manasýna gelen “Sâhib” kelimesinin çoðuludur, islâm ýstýlahýnda ise “Hz. Peygamber'in arkadaþlarý” için, daha geniþ kapsamýyla Resulullah'ý gören müminler için kullanýlmýþtýr. Sahabî ve çoðulu olan sahabe terimleri de ayný manayý ifade eder.
Sahabî sayýlabiÝmek için az da olsa Resulullah ile görüþmek þarttýr. Bu sebeple Hz. Peygamber döneminde yaþamýþ, O'na iman etmiþ, hatta O'nunla haberleþip yazýþmýþ, O'na destek saðlamýþ kiþiler ashâbtan sayýlmaz. Meselâ o dönemin meþhur Habeþistan Kralý Necâþî Ashame böyledir.
Hz. Peygamber'in arkadaþlarý ve yakýn dostlarý olan Sahabe-i Kiram, O yüce Peygamber (s.a.v.)'in þahsiyet ve dostluðundan çok istifade etmiþ, kendilerine örnek alarak O'nun istediði gibi müslüman olmaya çok gayret göstermiþlerdir. Ýslâm'ýn güçlenip yayýlmasý için canlarýyla baþlarýyla çalýþmýþlar, bu yolda, ölüm de dahil olmak üzere hiç bir þeyden çekinmemiþler, Allah ve Resulünü, çoluk-çocuklanndan, mallarýndan, hatta canlarýndan daha çok sevmiþlerdir; Allah yolunda hiç çekinmeden yurtlarýndan hicret etmiþ ve kanlarýný akýtarak canlarýný vermiþlerdir. Böylece Ashab-ý Kirâm'ýn, Hz. Peygamberle beraber olmaktan kazandýklarý üstünlükleri ortaya çýkmaktadýr. Nitekim bu ve benzeri özelliklerinden dolayý sahabe, Kur'an-ý Kerîm'in müteaddit yerlerinde bizzat Allah'u Teâlâ tarafýndan, hadîsi þeriflerde de Peygamberimiz tarafýndan methedilmektedir.
“Ýslam'da birinci dereceyi kazanan muhacirler ve ensar ile onlara güzellikle tabi olanlar yok mu? Allah onlardan razý olmuþtur. Onlar da Allahdan razý olmuþlardýr. Allah bunlar için, kendileri içinde ebedî kalýcýlar olmak üzere, altlarýndan ýrmaklar akan cennetler hazýrladý. Ýþte bu, en büyük bahtiyarlýktýr.” [516]
“O aðacýn altýnda müminler sana bey'at ederlerken, andolsun ki Allah onlardan razý olmuþtur da kalplerindekini bilerek üzerlerine manevî bir kuvvet (moral) indirmiþ ve onlarý yakýn birfetih ile mükafatlandýrmýþtýr” [517]
“Muhammed Allah'ýn Resulu'dur. O'nunla beraber olanlar (ashab) da kâfirlere karþý çetin ve metin, kendi aralarýnda merhametlidirler. Onlarý rükû1 edici, secde edici olarak görürsün. Onlar Allah'dan daima fazl-u kerem ve rýza isterler. Secde izinden meydana gelen niþanlarý yüzlerindedir.” [518]
Peygamber Efendimiz'in Allah'tan alarak teblið ve yaþayýþýnda tatbik ettiði veya bizzat kendisinin koyduðu dînî esaslarýn, daha sonraki müslüman nesillere ancak ashaba dayanan sýhhatli nakillerle ulaþabildiði düþünülecek olursa, Ýslâm açýsýndan ashab-ý kiramýn gerçekten bu övgülere ve kendilerine saygý gösterilmesi konusundaki ikazlara lâyýk olduklarý açýkça anlaþýlýr. [519]
Fezâîlu's-Sahâbe: Sahbilerin faziletleri ve bu konuda meydana gelen literatür için kullanýlan bir tabirdir.
Kaynaklarda yaygýn olarak Fezâilu's-Sahâbe þeklinde geçen bu tamlamanýn; “Fezâilu Ashâb”, “Menâkýbu's-Sahâbe”, “Fezâilu Ashâbi'n-Nebî”, "Ma'rifetü's-sahâbe” tarzýnd kullanýldýðý da görülmektedir.
Sahabilerde fazilet konusu kabul edilen hususlarýn baþýnda; Aþere-i Mübeþþereden, Muhacirlerden, Ensârdan, Ehl-î Beyt ve Ehl-i Bedir'den olmak, Uhud ve Hendek gazveleri ile Bey'atü'r-Rýdvan'da bulunmak, ümmühâtu'l-mü'mininden olmak gelmektedir. Bunlardan baþka fert olarak Hz. Peygamber (s.a.v.) tarafýndan cennetle müjdelenmek, ilk müslümanlar arasýnda yer almak, imaný uðrunda iþkence görmek, büyük malî yardýmlarda bulunmak, savaþlardan birinde veya bir kaçýnda bulunmak gibi hususlar ile buna benzer daha bir çok konular Fezâîlu's-Sahâbe konusuna girmektedir.
Bütün sahabiler, fazilet bakýmýndan ayný seviyede deðildir. Ýslama giriþ önceliðine sahip olmak, Ýslam dini için büyük fedakarlýklarda bulunmak gibi sebeplerden dolayý sahabiler arasýnda fazilet, tabaka ve mertebe farklýlýðý vardýr.
Hz. Peygamber (s.a.v.)'i bir defa gören sahabi ile hayatý boyunca ona hizmet eden sahabinin faziletlerinin eþit olmayacaðýný göz önünde bulunduran muhaddisler, özellikle Ýslam'a giriþ önceliðini esas alarak ashabý 5 yada 12 veya 17 tabakaya ayýrmýþlardýr. [520][516] Tevbe: 9/100.
[517] Feth: 48/28.
[518] Feth: 48/29.
[519] B.k.z: Þamil Ýslam Ansiklopedisi, Ashâb maddesi.
[520] B.k.z: Mehmet Efendioðlu, “Fezâilu's-Sahabe” maddesi, Ýslam Ansiklopedisi, T.D.V, Ýstanbul 1997, 12/534-538.