Avl By: seymanur K Date: 03 Kasým 2011, 18:03:10
AVL
Avl, meselenin aslý üzerine ilave etmektir. Hissedarlarýn hisseleri meselenin aslýndan fazla olursa bir veya daha çok sayýlar ilave edilir. Bu yüzden varislere tayin edilmiþ hisse miktarýnda azalma olur.
Þimdiye kadar misallerle verdiðimiz meselelerden üçüne avl arýz olur. Bunlar, aslý (6), (12) ve (24) olan meselelerdir. Geri kalan diðer dört meseleye ise avl arýz olmaz. Meselenin aslýnýn avli veya avlsiz olmasý o meselenin istikrarýna baðlýdýr. Meselede istikrar olmazsa (hissedarlara müsait deðilse) müçtehit alimler avl cihetine gidilme kararý vermiþlerdir.
Peygamberimiz (s.a.v.) devrinde feraiz meselelerinde avl vuku bulmamýþtýr. Ancak Hz. Ömer (r.a.)'in hilafeti zamanýnda avle ihtiyaç duyulmuþ ve bu nedenle avli ilk defa Hz. Ömer ortaya koymuþtur. Hazreti Ömer hisse sahiplerine aslý dar olan bir mesele ile kerþýlaþmýþ, neticede düþünerek sahabelerle istiþarede bulunmuþ ve sonunda Zeyd bin Sabit (r.a.) avli teklif etti. Bunun üzerine aslý dar olan bu meselede Hazreti Ömer avl yaplý. Daha sonra baþta Ýmam Þafii olmak üzere alimler avli uygulamýþlardýr.
(6)'NIN AVLÝ: Bu rakam (7,8,9 ve 10) rakamlarýna kadar ilaveye tabi olur.
(7)'nin avline bir misal.
Avl
(6) (7)
Koca : 1/2 3
Ana-baba bir
ikikýzkard.: 2/3 4
Burda görüldüðü gibi mesele (6)'dan kurulmuþ, kocaya 1/2 ve iki kýzkardeþe 2/3 hisse düþtüðü için daralmýþtýr. Bu nedenle 1 sayý daha eklenerek (7)'ye çýkarýlmýþtýr.
(8)'in avline bir misal.
(6) (8)
Koca : 1/2 3
ikikýzkard.: 2/3 4
Anne : 1/6 4
(9)'un avline misal.
(6) (9)
Koca : 1/2 3
Baba bir iki
Kýz kard.: 2/3 4
Ana bir iki
Kýz kard.: 1/3 2
(10)'un avline misal.
(6) (10)
Koca : 1/2 3
Ýki kýz kardeþ : 2/3 4
Ana bir iki kýz kardeþ: 1/3 2
Ýki kýz kard.: 1/6 1
(12)'NÝN AVLÝ: Bu sayý da (13, 15 ve 17) rakamlarýna kadar avle tabi olur.
(13)'un avline misal.
(12) (13)
Karý : 1/4 3
Ýki kýz kard.: 2/3 8
Ana bir kýz kardeþ : 1/6 2
(15)’in avline misal.
(12) (15)
Karý : 1/4 3
Ýki kýz kard.: 2/3 8
Ana baba bir
iki kýz kard.: 1/3 4
(17)’in avline misal.
(12) (17)
Karý : 1/4 3
Ýki kýz kard.: 2/3 8
Ana bir iki
Kardeþ : 1/3 4
Anne : 1/6 2
(24)'ÜN AVLÝ: Bu da yalnýz (27) rakamý ile avle tabidir.
(27)'nin avline misal.
(24) (27)
Karý : 1/8 3
Ýki kýz : 2/3 16
Baba : 1/6 4
Anne : 1/6 4[1]
--------------------------------------------------------------------------------
[1] Kadý Ebu Þuca’, Ðayet’ül-Ýhtisar ve Þerhi , Ravza Yayýnlarý: 402-405.