Büyük Şafii İlmihali

Pages: 1

Talak By: seymanur K Date: 27 Ekim 2011, 18:16:33


Talakı ifade eden lafızlar sarih ve kinaye olmak üzere iki çeşittir.

Sarih: Bu lafızlar; talak, firak ve serah olmak üzere üç lafızdır. Bu üç kelimeden biri kullanıldığında boşama niyeti aranmaz, zahiri anlamıy­la iktifa edilir.

Kinaye: Talak manasını verdiği gibi başka manaya gelen lafızlarla olur. Kinaye talakta niyyet şarttır.

Lugatta talak, bağı çözmek, serbest bırakmaktır..

Istılahta ise, kadınla yapılan nikah akdini belirli lafızlarla ortadan kal­dırmaktır.

Talakın meşru oluşunun hikmeti: Evlilikte aslolan karı ile koca arasın­daki evlilik bağının devam etmesidir .Bu bağın devamını sağlamak, karı ile kocanın karşılıklı her iki tarafın hakkını garanti altına almak üzere Yü­ce Allah belirli vazifeler yüklemiştir. Ancak bu hak ve vazifeler bazan her iki taraf, bazan biri tarafından yerine getirilmemektedir. Bu nedenle aşırı geçimsizlik ve sıkıntıların oluşu büyük sorunlar meydana getirir. Bazan bütün çabalara rağmen uzlaşma yapmayabilir. İşte bu uzlaşmazlıklar ve geçimsizliklerin önüne geçmek için her iki tarafın haklarının sağlanması koşulu ile talak meşru kılınmıştır.

Talakın meşru oluşunun delili. Yüce Allah Kur'an-ı Kerim'de şöyle bu­yurmuştur:

"Ey Peygamber! Kadınları boşayacağınız zaman onların iddetlerini gözeterek boşayın ve iddeti de sayın. Rahvanız Allah'tan korkun." (Talak: 65/1)

Sarih ve kinai olmak üzere iki çeşit talak şekli vardır.

Sarih talak:

Sarih talak üç lafızdan ibarettir. Bunlar, talak, firak ve serahtır. Bu üç lafızdan hangisi kullanılırsa boşama niyeti aranmaksızın talak vaki olur. yani boşamaya niyet edilmezse de boşama olur. Bu kelimeler başka bir dildeki karşılığıyla ifade edilse yine boşama olur.

-Talak lafzı için, Allah (c.c.) şöyle buyurmuştur:

"Boşama iki defadır. Bundan sonrası ya iyilikle tutmak ya da güzel­likle salıvermektir.." (Bakara: 2/229)

-Firak lafzı için,

"İddet müddetlerini doldurduktan sonra onlara ya meşru ölçüler içerisinde (nikahınız altında) tutun veya onlardan meşru ölçülere göre ayrılın." (Talak: 66/2)

-Serah için,

"Kadınları boşadığınız ve onlar da bekleme müddetlerini bitirdikleri vakit ya onları iyilikle tutun yahut iyilikle bırakın." (Bakara: 2/231)

Yukarıdaki ayeti kerimelerin birincisinde talak, ikincisinde firak (ay­rılma), üçüncüsünde de serah (salmak) lafızları kullanılmıştır. Bu nedenle bu üç kelimede niyet aranmaksızın boşama vaki olur.

Kinai talak:

Kinai talak ise hem boşama hem de boşama dışındaki manalara gelen sözlerdir. Ancak kinai manada olan lafızlarda niyet şarttır.

Mesela bir kişi hanımına: 'Evimden çık.', 'Ailenin yanına git.', 'Benden uzaklaş.' , 'Sen bana haramsın.'... gibi sözler kinaidir. Koca bu sözleri söylerken boşama niyeti varsa karısı ondan boş olur. Ama boşama değil de başka manayı kastederse karısı boş olmaz.

Kişi hanımına, 'Sen babanın evine git." ya da 'Ailenin yanına git.' gibi sözler sarfedip, niyeti de boşamak ise kadın boşanır.

Bunun delili, Hz. Aişe (r.a.)'nın rivayet ettiği şu hadistir:

Cüven kızı Umeyye Resulullah'a nikah olunup huzuruna getirildiği ve Resulullah ona yaklaştığı zaman,

'Senden Allah'a sığınırım.' dedi. Bunun üzerine Resulullah ona, "Sen şanı büyük olan Allah'a sığındın,artık aile­nin yanına git." [1] buyurdu.

Kişi hanımına aynı veya benzer sözleri ifade edip ama talakı (boşama­yı) kastetmiyorsa boşanmaz.

Buna da delil olan şa hadistir :Tebuk Gazvesi'ne katılmayan Ka'b bin Malik'e Hazreti Peygamber, hanımından ayrılması için Huzeyme'yi gön­derdiğinde; Ka'b bin Malik gelen haberciye (Huzeyme'ye) şöyle sordu:

-Karımı boşayacak mıyım yoksa ne yapacağım?

-Hayır boşama, ama ondan ayrı dur.

Bunun üzerine Ka'b:

'Haydi babanın evine git. Allah bu iş hakkında hükmünü verinceye ka­dar orada kal.' [2] dedi.

Bu hadis boşama niyeti olmadan söylenen kinayi laffızlarla boşanma­nın tahakkuk etmeyeceğine delalet eder. Daha sonra Allah'u Teala Ka'b bin Malik ve arkadaşlarını affettiğini bildirince hanımını geri almıştır.

Talak, mevcut bulunan nikah hallerini sona erdirmektir.

Allahu Teala'nın en sevmediği boşamadır. Daha sonra büyük sorunlar çıkabileceği ihtimaliyle boşama caiz görülmüştür. Bilmek gerekir ki hak, her zaman Allah'ın yanında saklıdır.

Sarih boşama, boşama manasına gelip başka bir anlam taşımayan keli­melerdir. Bunlar boşamak, ayrılmak ve salmak kelimeleridir.

Şu halde bir kimse karısına 'Seni boşadım' veya 'Senden ayrı oldum' ya da 'Seni saldım' dese niyeti ne olursa olsun karısı ondan boşanır.

Kinayi boşama, hem boşama hem de başka mana taşıyan sözlerden bi­riyle yapılan boşama muamelesidir.

Bir kimse hanımına 'Sen bana haramsın' veya 'Babanın evine git' ya da 'Benden uzaklaş' gibi sözler sarfederse niyeti boşama ise karısı boşa­nır, değilse boşanmaz.

Kadın talakta iki kısımdır: Bunlar, Sünni ve Bidî olup hayız gören ka­dınlar için yapılan talak şekillendir.

Sünni Talak

Tuhur (hayız ve nifas dışındaki temizlik) halinde ve münasebet vaki olmadan evvel yapılan talaktır.

Bidi Talak:

Hayız halinde veya içinde münasebet bulunmuş tuhur halinde vaki olan talaktır. Vaki oluyorsa da haramdır.

Ayrıca sunni ve bid'i olmayan dört talak daha vardır:

1. Küçük yaştaki kadının

2. Yaşlılıktan dolayı doğurmayan kadının

3. Hamile olan kadının.

4.  Kendisiyle münasebette bulunulmamış hul' yapan kadının boşan­ması. [3]




[1] Buhari, 4955.

[2] Buhari, 4156, Müslim, 2796.

[3] Kadı Ebu Şuca’, Ğayet’ül-İhtisar ve Şerhi , Ravza Yayınları: 457-460.

---

radyobeyan