Büyük Şafii İlmihali

Pages: 1

Nafaka By: seymanur K Date: 26 Ekim 2011, 18:40:30


Akrabalardan olan baba ve dedelerin nafakası baba ve oğullara aittir. Ana-babaya iki şartla nafaka vacip olur:

1. Fakirlikle birlikte sürekli hastalık.

2. Fakirlikle birlikte delilik.

Çocuklara üç şartla nafaka vacip olur:

1. Fakirlikle birlikle küçüklük.

2. Fakirlikle birlikte sürekli hastalık.

3. Fakirlikle birlikte delilik.

Köle, cariye ve hayvanların nafakası da vaciptir. Yapamayacağı işten yükümlü değildirler.

Nafakası vacip olanlar şunlardır: Ana-babalar, öz çocuklar, karı, köle ve hayvanlardır.

-Anne-babanın nafakası yukarıda açıklandığı gibi fakir ve muhtaç ol­dukları takdirde oğluna aittir.

Burda şu hususu belirtelim: Ana-babanın oğullarının mallarından al maları, oğulların izni olsun olmasın caizdir.

Hz. Aişe (r.anha) peygamberimizden şöyle rivayet eder:

" Kişinin yediklerinin en temizi, kendi kazancından ve oğlunun kazan­cından yediğidir." [1]

-Ana-babanın ihtiyaçları oldukları takdirde israf ve savurganlık yap­mamak şartıyla oğullarının mallarından yukarıda temas etliğimiz gibi ya­rarlanmaları caizdir.

Bir adam, 'Ey Allah'ın Resulü! benim malım ve çocuklarım var. Ba­bam malımı yok etmek (almak) istiyor, dedi.

Allah Resalu (s.a.v.) şöyle buyurdu:

"Sen ve malın babanındır."

Burdaki 'babanındır' lafzı, elbetteki ki temlik için değil, mubah oldu­ğunu belirtmek için. Yoksa mal çocuğundur. Zekatı o verir. Malı miras bı­rakan da odur.

Ana baba için çocukları üzerinde nafaka şu şartlarla vacip olur:

a)  Ana baba fakir olmalıdır.

b) Çocuğunun eli varlıklı olmalıdır.

c)  Çocuğun yanında onun, kendisinin, karısının ve çocuklarının bir gün ve bir gece yiyecek ihtiyaçlarından fazla bir şeyin bulunmasıdır. [2]

Kişi köle ile cariyesine memlekette çoğunlukla geçerli olan yiyecek ve giyeceklerden yedirip giydirmesi vaciptir.

-Hayvanların nafakasını temin etmek gücünden fazla iş yüklememek vaciptir. Köle ve cariyelere de fazla ve gücünden ziyade iş yaptırmamak vaciptir. Köle ve hayvanların nafakası için Hazreti Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:

"Kölelerin yiyecek ve giyecekleri verilmelidir. Onlara kaldırabilecekleri kadar yük yüklenmelidir."  [3]

Ebe Zerr (r.a.)'dan rivayetle Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:

"Hizmetçileriniz sizin kardeşlerinizdir. Kimin eli altında hizmetçisi (kölesi) varsa yediği yemekten ona yedirsin ve giydiği elbiseden ona giy­dirsin. Onları zorda bırakacak bir yük de yüklemesin." [4]

Ebu Hureyre (r.a.)'dan rivayet edildiğine göre Peygamberimiz (s.a.v.) şöyle buyurmuştur.

"Bir kadın kendine ait olan bir kediden dolayı cehen­neme girmiştir. Kadın onu bağladı da ne yiyeceğini verdi ne de yerin ha­şerelerinden tutup yemesi için salıverdi, nihayet kedi açlıktan öldü." [5]



[1] Ebu Davud, 3528; Tirmizi, 1358.

[2] Kitabul fikh Ala Mezahibil Erbaâ , 6/452.

[3] Müslim, 1662.

[4] Müslim, 1661.

[5] Buhari, 3295; Müslim, 2242.

Kadı Ebu Şuca’, Ğayet’ül-İhtisar ve Şerhi , Ravza Yayınları: 486-487.

---

radyobeyan